مادەنيەت

قايراقبايدىڭ كۇي مۇراسى



بيىل التاي-تارباعاتاي كۇيشىلىك مەكتەبىنىڭ كورنەكتى وكىلى قايراقباي شالەكەنۇلىنىڭ تۋعانىنا 190 جىل تولدى. استانا قالاسى مەملەكەتتىك اكادەميالىق فيلارمونياسىنىڭ «سارىارقا» حالىق مۋزىكا ءانسامبلى اتى اتالعان كۇيشىگە ارنالعان كونتسەرتپەن ءوزىنىڭ كەزەكتى ححI ماۋسىمىن اشتى. كونتسەرت «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا تاريحي-مادەني مۇرانى ساقتاۋ, دامىتۋ جانە دارىپتەۋ ماقساتىندا ءوتتى.

قايراقباي شالەكەنۇلى XIX عاسىردىڭ ورتا شەنىندە التاي-تارباعاتاي ايماعىنداعى كۇيشىلىك مەكتەپتىڭ ورنىعىپ, قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتكەن ايتۋلى كۇيشى عانا ەمەس, ەلدىك ىستەرگە ارالاسقان بي رەتىندە تاريحتا قالدى. بۇل كىسى سول ايماقتا بي بولىپ ءتورت رەت سايلانعان. شىعىس تۇركىستانداعى قازاقتاردىڭ ساياسي-الەۋمەتتىك ومىرىنە سەرگەك قاراپ, بەيسەنبى دونەنبايۇلى, قوجەكە نازارۇلى سىندى كۇيشىلەرمەن سىيلاس, قادىرلەس بولعان.
دومبىرامەن سىبىزعىنى بىردەي مەڭگەرگەن كۇيشى وسى اسپاپتاردا كۇي شىعارعان. ونىڭ مۇراسىن زەرتتەگەن جازۋشى, ەتنوگراف زەينوللا سانىك ارتىندا 140-تان استام كۇيى قالعانى تۋرالى دەرەك جازىپ قالدىردى. قايراقبايدىڭ مۇراسى بالاسى ءانجان, زامانىندا داۋلەسكەر كۇيشى بولعان نەمەرەسى زامانبەك, جۇماجان دەيتىن كۇيشى ارقىلى جەتىپ, «قازاقتىڭ ءداستۇرلى 1000 كۇيى» جيناعىنا ەندى. جاسى ۇلعايىپ, 1946 جىلى ومىردەن وتكەن زامانبەك اتاسىنا «قايراقباي» اتتى كۇي ارنادى.
قايراقبايدىڭ كۇيلەرىن زەرتتەۋ­شى مۇقاش تاڭعىتۇلى استانادا وتكەن كەشتىڭ قۇرمەتتى قوناعى بولدى. بۇل كەشتە كۇيشىنىڭ «اقساق مارال», «مەرگەننىڭ مۇڭى», «مايدا قوڭىر», «بۇتابايعا كەڭەس», «مەرگەن كۇيى» «دايىن كول», «مول قوڭىر», «تەلقوڭىر», «مايدا قوڭىر», «ەل تۇتقا», «ەمىل تولقىنى», «وي تەربەۋ», «بەتاشار», «ورەلى كەر» كۇيلەرىمەن قاتار زامانبەك ءانجانۇلىنىڭ «قايراقباي» كۇيى كۇمبىرلەدى.
كۇيلەردى «سارىارقا» حالىق مۋزىكا انسامبلىمەن قاتار, ادەمى سىز­دىقباەۆا, ۇلان باكىجانوۆ, اردابي ماۋلەت, ەرجان توقسابانوۆ, ساندۋعاش تۇرعانبەكقىزى ورىندادى.

 


تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button