كەشە استانادا ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ جاڭا ححVI ماۋسىمى جىلداعى داستۇرگە ساي قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, رەجيسسەر الىمبەك ورازبەكوۆ قويعان «اباي» تراگەدياسىمەن اشىلدى.
جەتى پرەمەرا كوتەرگەن جۇك
ونىڭ الدىندا تەاتر باسشىلىعى مەن ونەر ۇجىمىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ارتىستەردىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا بىلتىرعى ححV ماۋسىمداعى جەتىستىكتەر قورىتىندىلانىپ, الداعى جوسپارلار تۋرالى ايتىلدى.
تەاتر ۇجىمى ارتتا قالعان ماۋسىمدا كورەرمەندەرگە ۇسىنعان پرەمەرالار از بولمادى. الدىمەن رەجيسسەر الىمبەك ورازبەكوۆ ساحنالاعان ءارتۇرلى جانرداعى قويىلىمدار جايلى ايتايىق. كلاسسيكاعا كەلەتىن بولساق, م.اۋەزوۆ پەن ق.ىسقاقتىڭ «تاڭعى جاڭعىرىق» شىعارماسىنىڭ جەلىسىمەن «قاراش-قاراش» دراماسىمەن قوسا, بۇل رەجيسسەر وسەتين دراماتۋرگى ا.ايلاروۆتىڭ «كەپىلدىككە قالىڭدىق» تۋىندىسىن نەگىزگە الىپ, «سۇرىنگەن سۇربويداق» كومەدياسىن قويدى.
تەاتردىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى تالعات تەمەنوۆ ش.ايتماتوۆتىڭ «بوراندى بەكەت» رومانى مەن «ءجاميلا» پوۆەسىنىڭ ينستسەنيروۆكاسىن جاساپ, ونىڭ ناتيجەسىندە «اققۋدىڭ كوز جاسى» ليريكالىق دراماسى دۇنيەگە كەلدى.
نۇرلان جۇمانيازوۆ ساحنالاعان ج.ەرعاليەۆتىڭ «ەسىگىمدى قاققان كىم؟» پسيحولوگيالىق دراماسى مەن گۇلسينا مەرعاليەۆا قويعان جازۋشى-دراماتۋرگ ر.مۇقانوۆانىڭ «ساررا» سپەكتاكلى كورەرمەندەردىڭ ساناسىن سىلكىندىردى.
تاجىريبە الماسۋ ماقساتىندا وتكەن ماۋسىمدا ارنايى شاقىرتىلعان شەتەل رەجيسسەرلەرى دە قاللەكي تەاترىندا سپەكتاكلدەردى ساحنالادى. سولاردىڭ ءبىرى – باشقۇرتستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ايرات ابۋشاحمانوۆ جاس دراماتۋرگ و.جانايداروۆتىڭ «جۇت» دراماسىن, ال ساحا ەلىنەن كەلگەن رەجيسسەر سەرگەي پوتاپوۆ ا.چەحوۆتىڭ «شيە» كومەدياسىن قويدى.
ۇجىم مەن اكتەرلەردىڭ جەتىستىكتەرى
وسى «شيە» كومەدياسى جۋىردا وتكەن قر تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان قازاقستان دراما تەاترلارىنىڭ XXIV رەسپۋبليكالىق فەستيۆالىندە «ۇزدىك سپەكتاكل» اتالىمىندا توپ جاردى. سول سياقتى وسى تەاتر رەپەرتۋارىنداعى «تىراۋلاپ ۇشقان تىرنالار» ليريكالىق دراماسى ماسكەۋدە وتكەن XIII حالىقارالىق «زولوتوي ۆيتياز» تەاتر فورۋمىندا باس جۇلدە يەلەندى. ال وندا رولدەردى سومداعان قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى تىلەكتەس مەيراموۆ پەن باس كەيىپكەرلەردى ويناعان ءابىلمانسۇر سەرىكوۆ جانە اقمارال تاناباەۆا فەستيۆالدىڭ ديپلومانتتارى اتاندى.
اكتەرلەردىڭ جەكە جەتىستىكتەرى تاقىرىبىن جالعاستىراتىن بولساق, ححV ماۋسىمدا جاس اكتريسالار سايا توقمانعاليەۆا مەن تاڭسۇلۋ باتالوۆا «سەرپەر» جاستار سىيلىعىن يەلەنسە, اينۇر بەرمۇحامبەتوۆا قازاقستان تەاتر قايراتكەرلەرى وداعىنىڭ «ەڭلىكگۇل» سىيلىعىنىڭ «جىل اكتريساسى» اتالىمىندا توپ جاردى.
ۇجىمداعى بىرنەشە ءارتىستىڭ ەڭبەگى مەملەكەت تاراپىنان باعالاندى. اتاپ ايتساق, قر ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى جانات چايكينا «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى اتانسا, قۋاندىق قىستىقباەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اتاعىنا يە بولدى. كۇنى كەشە عانا رەجيسسەر اقان ساتاەۆتىڭ «اناعا اپارار جول» كارتيناسىندا ءماريام بەينەسىن سومداعان تەاتردىڭ بەلدى اكتريساسى, قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى التىناي نوگەربەك «ەۋرازيا» ءحىى حالىقارالىق كينوفەستيۆالىندە تۇڭعىش رەت تاعايىندالعان وتاندىق «تۇلپار» سىيلىعىنىڭ «ۇزدىك ايەل بەينەسى» اتالىمىنىڭ جۇلدەسىن يەلەندى.
تەاتر رەپەرتۋارى تولىعادى
ونەر ۇجىمىنىڭ جاڭا ماۋسىم جوسپارلارىنا كەلسەك, بيىل كورەرمەنگە مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «قورعانسىزدىڭ كۇنى», راقىمجان وتارباەۆتىڭ «امىرە», لەۆ تولستويدىڭ «حولستومەر», قابدەش جۇمادىلوۆتىڭ «اجالدان قاشقان پەرىشتە», ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «قاھار» سىندى قويىلىمدارى جول تارتپاق.
ال الداعى قاراشا ايىندا تەاتر ۇجىمى تاۋەلسىزدىكتىڭ شيرەك عاسىرلىق تويى مەن قاللەكي تەاترىنىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان رەسپۋبليكالىق تەاترلاردىڭ فەستيۆالىن وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. وندا تەاتردىڭ نەگىزىن قالاۋشى, رەجيسسەر جاقىپ وماروۆتىڭ, ودان كەيىن ۇجىمعا باسشىلىق ەتكەن مايتالماندار قادىر جەتپىسباەۆ پەن ازەربايجان مامبەتوۆتىڭ اتتارى جاڭعىرتىلىپ, تەاتر ونەرىنە قوسقان زور ۇلەستەرى تۋرالى ايتىلماق.
«ابايمەن» العا ادىمدادى
ونەر ۇجىمىنا ساحنا شەبەرى قاليبەك قۋانىشباەۆتىڭ اتى بەرىلگەن. ونىڭ شىعارماشىلىعىندا اباي ءرولى ەرەكشە ورىندى الاتىنى كوزىقاراقتى كورەرمەنگە بەلگىلى. ءتىپتى, مۇنى اكتەردىڭ شوقتىعى بيىك رولدەرىنىڭ بىرىنە دە بالاۋعا بولادى. سوندىقتان قاللەكيلىكتەر جاڭا ماۋسىمدى «اباي» تراگەدياسىمەن اشۋدى داستۇرگە اينالدىردى. ونەر ۇجىمى بۇل قويىلىمدى ءار قويعان سايىن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن كەلەدى. بۇل جولى دا سپەكتاكلدە ەكى ابايدىڭ بەينەسىن كوردىك. اعا ابايدى قر حالىق ءارتىسى تىلەكتەس مەيراموۆ سومداسا, جاس ابايدى قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى نۇركەن وتەۋىلوۆ ويناپ, جينالعان قاۋىمدى ادەتتەگىدەي تۇڭعيىق ويدىڭ تەرەڭىنە باتىردى.
سونىمەن, جاڭا ماۋسىم اشىلدى. ءار اپتانىڭ سەيسەنبى-جەكسەنبى كۇندەرى تەاترعا كەلىڭىزدەر, اعايىن!
امانعالي قالجانوۆ
