قاڭعىباس يتتەر ەلوردا تۇرعىندارىنا شابۋىل جاساۋدا. دەمالىس كۇندەرى بالالار اۋلادا الاڭسىز ويناي المايتىن كۇيگە جەتتى. جىل باسىنان بەرى استانادا 2000 ادامدى قاڭعىباس يتتەر مەن مىسىقتار قاۋىپ الىپتى! وكىنىشتىسى, ولاردىڭ جارتىسىنا جۋىعى – بالالار. كوپ جاعدايلاردا ءۇيسىز-كۇيسىز جانۋارلار ادامدارعا شابۋىل جاساعان.
استانالىق ايتحان حاسەنوۆ «ءوندىرىس» تۇرعىن ءۇي اۋدانىنا بارعان جۇمىس ساپارىن ءالى كۇنگە قورقىنىشپەن ەسكە الادى. ول ءبىر كوشەنىڭ قيىلىسىندا ايەل ادامعا ءيتتىڭ جۇگىرگەنىن كورىپ, كومەككە ۇمتىلعان. بىراق, قاڭعىباس يت قورقۋدىڭ ورنىنا وزىنە باس سالىپتى. ايەلدى قۇتقارىپ, دولدانعان ءيتتى ءبىراز جەرگە دەيىن قۋىپ تاستاعانىمەن, ءوزى اۋرۋحانادان ءبىر-اق شىققان. «ءيتتىڭ تىستەگەن جەرىنىڭ قاتتى اۋىرعانى راس. كوپكە سوزباي, اۋرۋحاناعا باردىم. دارىگەرلەر جەدەل مەديتسينالىق كومەك كورسەتتى. قالعانىن ايتقىم كەلمەيدى» دەيدى ول. قازىر قاڭعىباس ءيتتى سانيتار-دارىگەرلەر ىزدەستىرۋدە. سەبەبى ونىڭ قۇتىرعان يت ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن قان الادى.
ماماندار بولسا, قۇتىرعان يتتەردەن ساقتانۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى ەگىلۋ ەكەنىن ەسكەرتەدى. استانا قالالىق قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋدى قورعاۋ دەپارتامەنتىنىڭ جەتەكشىسى سادۋاقاس بايعابىلوۆ باس قالادا بار-جوعى 1885 ادامنىڭ ەگىلۋ جولىمەن قاڭعىباس ءۇي جانۋارلارىنان ساقتاندىرىلعانىن ايتادى. «بۇل جەردەگى ەڭ سەنىمدى ساقتانۋدىڭ جولى – ەگىلۋ. ءۇي جانۋارلارى تىستەگەن نەمەسە جاراقاتتاعان جاعدايدا تەگىن ەگىلۋگە بولادى. ويتكەنى قۇتىرۋدىڭ ەكى ءتۇرى بار. سونىڭ ءبىرى – قالاداعى ءۇي جانۋارلارىنىڭ قۇتىرۋى, ەكىنشىسى – تابيعي: جابايى جانۋارلاردىڭ (تۇلكى, قاسقىر جانە ت.ب) قۇتىرۋى» دەپ تۇسىندىرەدى ماسەلەنى ول.
ەلوردانىڭ قاڭعىباس يتتەر كوپ شوعىرلانعان جەرى – الماتى, سارىارقا جانە ەسىل اۋداندارى. قۇزىرلى ورگانداردىڭ مالىمەتىنشە, ازىرشە قۇتىرعان يتتەردى اۋلاۋمەن اينالىساتىن ءبىر عانا كومپانيا بار. بيىل يت اۋلايتىن بريگادالار 4 000-نان اسا قاڭعىباس يتتەردى ۇستاعان. تىپتەن, قالالىق اكىمدىك بيۋدجەتتەن وسى ماقساتقا 60 ملن تەڭگە قاراجات ءبولىپتى. ۇستالعان يتتەردى ارنايى قامايتىن جەرلەردە 60 كۇن اسىرايدى. قازىر يتتەردىڭ «ۋاقىتشا اباقتىسىندا» 600 توبەت بار كورىنەدى. ەگەر دە ءبىر ايدىڭ ىشىندە ولاردى قوجايىندارى نەمەسە ۆولەنتەرلەر الىپ كەتپەسە, تۇنشىقتىرىپ ولتىرەدى. سونداي-اق بۇل ماسەلەنى يت-مىسىقتارىن قاڭعىتىپ جىبەرگەن قوجايىندارىنا قاتاڭ جازا بەلگىلەۋ ارقىلى دا شەشۋگە بولادى. ازىرشە, بىزدە ونداي جازا قولدانىلمايدى.
