بۇگىندە قالامىزدا تۇرمىستىق قالدىقتارعا قاتىستى ماسەلە ءالى دە وزەكتى بولىپ وتىر. شارۋاشىلىق سالاسى ماماندارىنىڭ مالىمەتىنشە, قالا اۋماعىنان كۇنىنە مىڭ تونناعا جۋىق قوقىس شىعارىلادى ەكەن. وكىنىشتىسى سول, قوقىستارمەن بىرگە قورشاعان ورتاعا زياندى نەشە ءتۇرلى زاتتار پوليگونعا جونەلتىلىپ جاتادى. ولاردىڭ اراسىندا پلاستيك زاتتار, اۋىر مەتالدارعا تولى اككۋمۋلياتورلار مەن باتارەيكالار, تىپتەن اسا ۋلى زات – سىناپقا دەيىن كەزدەسىپ جاتادى.
وسى جىلدىڭ قازان ايىنىڭ باسىندا ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىندە قوقىس ماسەلەسى جانە قاتتى قالدىقتاردىڭ قورشاعان ورتاعا زيانىن ازايتۋ ماقساتىندا ارنايى جۇمىس توبىنىڭ وتىرىسى وتكەنى بەلگىلى. سول جيىندا قوقىستارمەن بىرگە پوليگوندارعا توگىلىپ, قورشاعان ورتاعا زيان تيگىزىپ جاتقان ءارتۇرلى قاپتامالار مەن ەلەكتر قۇرىلعىلاردى (تۇرمىستىق تەحنيكا, ليۋمينەستسەنتتىك جانە سىناپتى شامدار, سونداي-اق حيميالىق توك كوزدەرىنەن قۋات الاتىن قۇرىلعىلار) قايتا وڭدەۋ, كادەگە جاراتۋ جانە جيناۋعا وتەماقى تولەۋ تەتىگىن ەنگىزۋ جونىندە شەشىم قابىلدانعان بولاتىن. «وسى ماقساتتا قالدىقتاردى جويۋ جۇمىستارىمەن اينالىساتىن «وكم وپەراتورى» مەكەمەسىنە جالپى اقشا سوماسى 1 ميلليارد 250 مىڭ تەڭگە كولەمىندە قارجى ءبولىنىپ وتىر. قازىرگى ۋاقىتتا ءبىز ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى جانە «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىمەن بىرلەسىپ, جوبانى ىسكە اسىرۋ شارتتارىن پىسىقتاپ جاتىرمىز. سونداي-اق, ەل اۋماعى بويىنشا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردىڭ كەيبىر تۇرلەرىن جيناۋ جانە قايتا وڭدەۋمەن اينالىسۋعا نيەتتى كومپانيالاردى كونكۋرسقا شاقىرىپ جاتىرمىز. ەكولوگيالىق نورما جانە تەحنولوگيالىق ستاندارتتارعا سايكەس دەپ تانىلعان كاسىپورىندار جيناۋ جانە قايتا وڭدەۋ بويىنشا اقشالاي وتەماقى الاتىن بولادى. جوبانىڭ نەگىزگى ماقساتى – باتارەيكا, ەلەكتروندى جانە ەلەكتر قۇرىلعىلارى سياقتى قاۋىپتى قالدىقتاردى پوليگونعا دەيىن جەتكىزبەي جويۋ, قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردىڭ كومىلۋ كولەمىن ازايتۋ, ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋ» دەيدى «وكم وپەراتورى» مەكەمەسىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى جومارت راحىمجان.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا, قوقىسقا تاستالاتىن ەڭ قاۋىپتى زاتتاردىڭ ءبىرى – ەلەكتر ۇنەمدەگىش شامدار. ليۋمينەستسەنتتى شامدار ادەتتەگى جارىق كوزدەرىنە قاراعاندا 8 ەسە كوپ جارىق بەرەدى. سوعان قاراماستان, ەلەكتر ەنەرگياسىن 5 ەسەگە دەيىن از تۇتىنادى. ءارى پايدالانۋ مەرزىمى دە ۇزاق, قالىپتى جاعدايدا 8 مىڭ ساعاتقا دەيىن قىزمەت ەتەدى. الايدا ەكونوميكالىق جاعىنان ءتيىمدى بولعانىمەن, زياندى تۇستارى بارشىلىق. قۇرامىندا ۇنتاق نەمەسە بۋ تۇرىندەگى 3-5 مگ ارالىعىندا سىناپ قوسپاسى بولاتىندىقتان, مۇنداي شامدار اسا قاۋىپتى بولادى. مۇنداي لامپالاردىڭ كەز-كەلگەنى سىنىپ, قۇرامىنداعى ۋلى زات توپىراق پەن سۋعا توگىلسە, وراسان زور كولەمدە زيان كەلتىرەتىنىن ايتا كەتۋ كەرەك. ونى ەسكەرىپ جاتقان تۇرعىندار جوق. ىستەن شىققان بويدا بىردەن قوقىس جاشىگىنە لاقتىرا سالامىز. مۇنىڭ ارتى وتە ۇلكەن ەكولوگيالىق زارداپقا اپارىپ جاتىر.
وسىنداي جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا 2013 جىلى استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ باستاماسىمەن ەلىمىزدە العاش رەت زياندى شامداردى قابىلداپ, كەيىننەن ۋتيليزاتسياعا جىبەرۋدى كوزدەيتىن ارنايى باعدارلاما قابىلدانعان. قالانىڭ ءار اۋدانىندا ءارتۇرلى ولشەمدەگى ۇنەمدەگىش شامدار مەن باسقا دا زياندى حيميالىق قۋات كوزدەرىن (باتارەيكالار, اككۋمۋلياتورلار) قابىلدايتىن ارنايى كونتەينەرلەر ورناتىلىپ, تۇرعىندار اراسىندا جان-جاقتى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن بولاتىن. باسىندا بىردەن 100 كونتەينەر قويىلىپ, بۇگىنگە دەيىن بارلىعى 2 ميلليوننان استام شام جينالىپ الىندى. پيلوتتىق جوبا رەتىندە قولعا الىنعان جوبا كەيىن دە جالعاسىن تاۋىپ, ارنايى كونتەينەرلەردىڭ سانى سوڭعى ەكى-ءۇش جىلدىڭ ىشىندە 300-گە دەيىن كوبەيتىلدى. بۇگىندە مۇنداي ورىنداردىڭ سانىن 500-گە دەيىن كوبەيتۋ قاراستىرىلىپ وتىر.
بۇركىت نۇراسىل
