مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «بەس الەۋمەتتىك باستاما» ۇندەۋىندە اتاپ كورسەتىلگەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ, استانانىڭ ءار تۇرعىنى مەن ءار وتباسىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ماقساتىندا قالانىڭ 2018-2020 جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەتىنە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلىپ, بىرقاتار باسقارمالارعا قوسىمشا قارجى بولىنبەك. قالالىق قوعامدىق كەڭەس وتىرىسىندا وسى ماسەلە قارالىپ, ماقۇلداندى.
بيۋدجەت كىرىسى ارتتى
بيۋدجەتتەگى وزگەرىستەرمەن ستراتەگيالىق جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى
ايجان تۇگەلباەۆا تانىستىردى. ونىڭ ايتۋىنشا, جىل باسىنان بەرى قالانىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىندا وڭ ناتيجەلەر بايقالدى. سونىڭ ارقاسىندا قاڭتار-اقپان ايلارىندا بيۋدجەت كىرىسى 6 ملرد 72 تەڭگەگە ارتتى. جالپى, اتالمىش مەرزىمدە قالا بيۋدجەتىنە 34 ملرد 608 ملن تەڭگە تۇسكەن. سوندىقتان شىعىستار كولەمىن 10 ملرد 400 ملن تەڭگەگە ۇلعايتۋ ۇسىنىلدى.
بۇل قوسىمشا قارجى اۋلالاردى اباتتاندىرۋعا, تۇرعىن الاپتاردى اباتتاندىرۋ مەن كوگالداندىرۋعا, جارىقتاندىرۋعا, سانيتارلىق تازالىقتى ساقتاۋعا, ەسكى جانە اپاتتى ۇيلەردى ىسىرۋعا باعىتتالادى.
باسپانا كوبەيەدى
«حالىقتى قولجەتىمدى باسپانامەن قامتۋعا 872,9 ملن تەڭگە جوسپارلانىپ وتىر. سونىڭ ىشىندە «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى بويىنشا 700 ملن تەڭگە قاراستىرىلدى. اتالمىش باعدارلاماعا سايكەس بيىل200-گە تارتا پاتەردى پايدالانۋعا بەرۋ كوزدەلۋدە. «قولجەتىمدى باسپانا-2020» باعدارلاماسى اياسىندا الەۋمەتتىك ءالسىز توپتارعا ارنالعان 100 پاتەر سالىنادى. 800 ورىنعا ارنالعان كاسىپتىك مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى جالعاسادى. وعان 300 ملن تەڭگە قاراستىرىلدى» دەدى ا.تۇگەلباەۆا.
بۇعان قوسا, جولداردىڭ قۇرىلىسىن جالعاستىرۋعا, قوعامدىق كولىك قىزمەتىنىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا, جاياۋ جۇرگىنشىلەر ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا قارجى بولىنەدى. بايانداماشىنىڭ سوزىنشە, جول-كولىك وقيعالارىنىڭ 27 پايىزى جاياۋ جۇرگىنشىلەر وتكەلدەرىندە ورىن الادى. سول سەبەپتەن بيۋدجەتتىك كوميسسيا 50 باعدارشامنىڭ ورناتىلۋىن جانە ولاردىڭ ينتەللەكتۋالدى كولىك جۇيەسىنە قوسىلۋىن ماقۇلداعان.
ءبىلىم باسقارماسىنا دا قوسىمشا قارجى بولىنەدى. سونىڭ ىشىندە اپاتتى جاعدايداعى №8 ورتا مەكتەپتى كۇردەلى جوندەۋگە 300 ملن تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانىپ قويدى. مەديتسيناعا, اتاپ ايتساق, «ا» ۆيرۋستى گەپاتيتكە قارسى ۆاكتسينانى ساتىپ الۋعا بيۋدجەت قارجىسى قاراستىرىلدى.
«2017-2021 جىلدارعا ارنالعان ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋ جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ» باعدارلاماسىنا قاتىسۋشىلار سانى كوبەيگەندىكتەن, 500 ادامعا تاپسىرىس ۇلعايتىلىپ, قوسىمشا 157,3 ملن تەڭگە بولىنبەك. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ مۇقتاجدىقتارىنا شىعىستار 387,7 ملن تەڭگەگە ارتتىرىلدى.
قالا گازدى قابىلداۋعا دايىن بولۋى كەرەك
قوعامدىق كەڭەس مۇشەسى تولەگەن قۋانىشەۆ وڭتۇستىك-شىعىس اۋماعىنداعى جولداردىڭ قۇرىلىسى مەن استاناعا گاز تارتۋ ماسەلەسى تۋرالى سۇرادى.
«وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسانىندا بيۋدجەت قارالعاندا وڭتۇستىك-شىعىس اۋماعىنداعى دەگەرەس, قوزىباسى, اقارىس, جانارىس, بەكارىس كوشەلەرىندەگى جولداردىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ جونىندە ماسەلە كوتەرىپ ەدىم. سول ماڭايدا قازىر مەشىتتىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. بۇل مەشىت پايدالانۋعا بەرىلگەندە, جۇرۋگە جول قالمايدى. جەلتوقساندا بيۋدجەتتى تانىستىرعان بايانداماشى بيۋدجەت قايتا قارالعاندا بۇل ماسەلە ەسكەرىلەتىنىن, بىراق ونىڭ الدىندا قۇرىلىسى باستالعان جانە جالعاسىپ جاتقان جولداردىڭ ءاۋديتىن جاساۋ كەرەكتىگىن ايتتى. ءسىزدىڭ بايانداماڭىزدا جول ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى تۋرالى ايتىلدى, بىراق اتالعان كوشەلەر تۋرالى ەشتەڭە ەستىمەدىم» دەدى ت.قۋانىشەۆ. بۇعان ماردىمدى جاۋاپ بەرىلمەدى.
سونداي-اق, تولەگەن شاڭعىتبايۇلى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس استاناعا گاز تارتىلاتىنىن, ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ونىڭ كەلۋ مەرزىمىن ايقىنداعانىن, 2019 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا كوگىلدىر وتىن ەلورداعا جەتكىزىلۋ تيىستىلىگىن ەسكە الىپ, بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردىڭ جايىن بىلگىسى كەلدى.
«مەملەكەت باسشىسىنىڭ «بەس الەۋمەتتىك باستاما» ۇندەۋىنىڭ بەسىنشى باعىتىندا استانانى گازداندىرۋ تۋرالى ايتىلدى. بيۋدجەتتى اعىمداعى ناقتىلاۋ كەزىندە گاز تارتۋعا ارنالعان تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەنى اياقتاۋعا 1,2 ملن تەڭگە قاراستىرىلدى. بۇل ماسەلەمەن وتىن-ەنەرگەتيكالىق كەشەنى جانە كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسى اينالىسىپ وتىر. بۇعان قوسا, بۋ قوندىرعىسىن ورناتۋ جوباسىن ازىرلەۋگە 60 ملن تەڭگە قاراستىرىلىپ وتىر» دەدى ا.تۇگەلباەۆا.
قوعامدىق كەڭەس توراعاسى سانسىزباي ەسىلوۆ كەلەسى جىلى گازدى قابىلدايتىن ماگيسترالدى جەلىلەر جوباسى دايىن بولۋ كەرەكتىگىنە, بۇعان از قارجى بولىنبەيتىنىن, ءبىر جىل ىشىندە جاۋاپتى مەكەمە بارلىق جەلىلەردى سالۋعا ۇلگەرە الماۋ مۇمكىندىگىنە, بۇل جۇمىس كەزەڭ-كەزەڭگە ءبولىنۋ قاجەتتىگىنە نازار اۋداردى.
بۇعان وتىن-ەنەرگەتيكالىق كەشەنى جانە كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسىنىڭ وكىلى قازىر «قازمۇنايگاز» كومپانياسىمەن كەلىسسوزدەر ءجۇرىپ جاتقانىن, بۇل جەلىلەر اتالمىش كومپانيا ەسەبىنەن سالىنۋ ىقتيمالدىعىن, قازىر تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمە ازىرلەنۋ ۇستىندە ەكەنىن ايتتى.
قوعامدىق كەڭەس مۇشەلەرى ۇلتتىق پانتەون مەن جاڭا زيراتتىڭ قۇرىلىسى تۋرالى دا سۇرادى. ا.تۇگەلباەۆا پانتەونعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە 596 ملن تەڭگە قاراستىرىلعانىن, سوندىقتان جەرگىلىكتى بيۋدجەتتە وعان قارالعان قارجى وزگە ماڭىزدى جوبالارعا تاراتىلىپ بولىنگەنىن جەتكىزدى.
بالاباقشا تولەمى بىردەي بولادى
قوعامدىق كەڭەس وتىرىسىندا ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى دۋلات جەكەباەۆ مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك بالاباقشالارعا اتا-انالار تولەمى بىردەي بولاتىنىن, ياعني قوسىمشا قىزمەتتەردى ەسەپتەمەگەندە 16800 تەڭگە بەلگىلەنىپ وتىرعانىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە, ءتيىستى قاۋلى ادىلەت ورگاندارىندا تىركەلىپ, اۋدان اكىمدىكتەرىنە بۇل جاڭالىق حابارلانادى.
كەڭەس مۇشەلەرى بالاباقشا كەزەگىندە تۇرعان بالدىرعانداردىڭ سانى, بالالاردى مەكتەپالدى دايارلىقپەن قامتۋ تۋرالى سۇرادى. «قازىر 26 مىڭ بالابالاباقشا كەزەگىندە تۇر. بالالاردى بالاباقشامەن قامتۋ كورسەتكىشى وڭ ناتيجەنى كورسەتىپ وتىر. 2016 جىلى بۇل كورسەتكىش 74 پايىزدى قۇراسا,
وتكەن جىلدىڭ اياعىندا 78 پايىزعا جەتتى. قازىرگى تاڭدا 81 پايىزدى قۇراپ وتىر. بيىل بۇل كورسەتكىشتى 90 پايىزعا جەتكىزۋدى ماقسات ەتىپ وتىرمىز» دەدى د.جەكەباەۆ.
تۇپتەپ ايتقاندا, استانا قالاسىندا ءبىلىم بەرۋ سالاسىن جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان كەشەندى ءىس-شارالار قولعا الىنىپ وتىر. بيىل سالىناتىن جانە الداعى جىلدارى پايدالانۋعا بەرىلەتىن جوسپارلانعان نىسانداردى قارجىلاي تۇرعىدان قولداۋ تولىقتاي شەشىلگەن.
قوعامدىق كەڭەس مۇشەسى نيكولاي مەششەرياكوۆ بۇل جاعدايدا, اسىرەسە, جەكەمەنشىك بالاباقشالارداعى ساپانى ۇمىتپاي, باقىلاۋدا ۇستاۋ كەرەكتىگىنە نازار اۋداردى.
سانسىزباي ەسىلوۆ كەمەروۆوداعى قايعىلى جاعدايعا بايلانىستى بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋ قاجەتتىگىن ايتتى.
امانعالي قالجانوۆ
