استانانىڭ قۇرىلىسى قاشاندا قارقىندى. اۋماعى 79,7 مىڭ گەكتاردى الىپ جاتقان نۇر-سۇلتان قالاسىندا ءار جىل سايىن ءتۇرلى عيماراتتار, جولدار, كوپىرلەر سالىنىپ, ەسكى نىساندار ءسۇرىلىپ, جاڭا ىقشام اۋداندار پايدا بولۋدا. قۇرىلىسشىلاردىڭ كاسىبي مەرەكەسى قارساڭىندا ەلورداداعى قۇرىلىس سالاسىندا اتقارىلىپ جاتقان تىڭ جاڭالىقتاردى وقىرمان نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.
قازاقستاندا قۇرىلىس سالاسى ەرەكشە دامىپ كەلەدى. بۇل سالادا 700 مىڭنان استام ادام ەڭبەك ەتەدى. ءتىپتى الەمدى جايلاعان ىندەتتىڭ ءوزى قۇرىلىس جۇمىستارىنا كەسىرىن تيگىزە المادى. توتەنشە جاعداي جاريالانىپ, كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ كوپشىلىگى جۇمىسىن توقتاتۋعا ءماجبۇر بولعان كەزدىڭ وزىندە قۇرىلىس ءبىر ساتكە سايابىرسىعان جوق. قايتا بارلىق وڭىرلەردە ونىڭ قارقىنى ارتقان. بيىل جاڭا ۇيلەردى پايدالانۋعا بەرۋ كورسەتكىشى نۇر-سۇلتان قالاسىندا – 34 پايىز, الماتى وبلىسىندا – 31 پايىز, شىمكەنت قالاسىندا 22 پايىز وسكەن. تومەندە قۇرىلىسشىلاردىڭ كاسىبي مەرەكەسى قارساڭىندا ەلورداداعى قۇرىلىس سالاسىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستارعا شولۋ جاسادىق.
رەنوۆاتسيا ۇدەرىسى
قالا شارۋاشىلىعىندا ءجيى قولدانىلاتىن تەرميننىڭ ءبىرى – «رەنوۆاتسيا». ول لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «جاڭارتۋ», «قالپىنا كەلتىرۋ», «جوندەۋ» دەگەن ماعىنالاردى بىلدىرەدى. ياعني قالانى رەنوۆاتسيالاۋ – بۇل كەشەندى قايتا جوندەۋ نەمەسە ەسكى جانە اپاتتى عيماراتتاردى كۇرەپ, ينجەنەرلىك جەلىلەردى, تۇرعىن ۇيلەردى جاڭارتۋ باعدارلاماسى. قازىرگى تاڭدا الەمنىڭ كوپتەگەن ءىرى قالالارى وسى پروتسەستى باستان كەشۋدە. سونىڭ ىشىندە نۇر-سۇلتان دا بۇل ۇدەرىستەن شەت قالىپ جاتقان جوق.
ەلورداداعى ەسكى اپاتتى ۇيلەردى رەنوۆاتسيالاۋ جوباسى اياسىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان 1211 پاتەرلى, 77,6 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايتىن 4 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى جىل سوڭىنا دەيىن اياقتالادى دەپ كۇتىلۋدە.
سونىمەن قاتار نۇر-سۇلتانداعى اپاتتى جانە ەسكى ۇيلەردى رەنوۆاتسيالاۋ جوباسى اياسىندا قايتا ينۆەستيتسيالاۋ ماقساتىندا 818 پاتەر اعىمداعى جىلى نارىقتاعى باعا بويىنشا 1 شارشى مەترى 340 مىڭ تەڭگەگە باعالانۋدا.
تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىنىڭ قۇرىلىسى كەستەگە سايكەس جۇرگىزىلىپ, 25 جەلتوقسانعا دەيىن پايدالانۋعا بەرىلۋى كەرەك.
سونداي-اق بيىل 8 اپاتتى جاعدايداعى ءۇي ءسۇرىلىپ, 126 وتباسى كوشىرىلدى. ال 2 اپاتتى ءۇي بويىنشا سوت ءىسى جۇرگىزىلىپ جاتىر (3 پاتەر).
جوسپارعا سايكەس, بيىل تاعى 209 پاتەرلى 5 اپاتتى ءۇي ءسۇرىلۋى ءتيىس. قازىرگى ۋاقىتتا 157 پاتەر تۇرعىندارى قۇقىق بەلگىلەۋشى قۇجاتتى باسقارماعا ۇسىنسا, 52 پاتەردىڭ تۇرعىندارى قۇقىق بەلگىلەۋشى قۇجاتتى راسىمدەۋ ۇستىندە.
ۇلەسكەرلەر ماسەلەسى قالاي شەشىلىپ جاتىر؟
2019 جىلى قالا اكىمدىگىنىڭ اتسالىسۋىمەن 10 پروبلەمالى نىسان پايدالانۋعا بەرىلدى. قالادا بۇگىندە پروبلەمالى نىسان 52-دەن 42-گە ازايدى. ونداعى ۇلەسكەرلەر سانى – 13233.
پروبلەمالى نىساندار قۇرىلىسىن ۋاقىتىلى اياقتاۋ جونىندە مەملەكەتتىك ۋاكىلەتتى ورگانداردىڭ جاۋاپتى بولۋىمەن جوسپار بەكىتىلگەن.
اكىمدىكتىڭ قاتىسۋىمەن 9 قۇرىلىس نىسانىنىڭ (1230 ۇلەسكەر) اياقتالۋىن ۇلەسكەرلەر ءوز بەتىنشە جۇزەگە اسىرۋدا (2 نىسان بويىنشا ينۆەستور ىزدەستىرىلۋدە, قۇرىلىس – 4, پايدالانۋعا بەرۋ – 3, اياقتاۋ ۋاقىتى – 2019-2022 جىلدار).
33 اسا پروبلەمالى نىسان (12003 ۇلەسكەر) «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا 2020-2025 جىلدار ارالىعىندا سالىنباق.
جوسپارعا ساي نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسياسىنىڭ قاتىسۋىمەن ۇلەسكەرلىك قاتىسۋ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى بويىنشا ۇستىمىزدەگى جىلى 20 نىساندى (5,8 مىڭ ۇلەسكەر) اياقتاۋ جوسپارلانۋدا. قالعان 22 نىسان (7,5 مىڭ ۇلەسكەر) 2021-2023 جىلدارى ەنگىزىلەدى دەسەدى. پروبلەمالى نىسانداردى ەنگىزۋ جانە پايدالانۋعا بەرۋ جونىندە جۇيەلى نەگىزدە كەشەندى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
ءبىلىم بەرۋ نىساندارى بوي كوتەرەدى
نۇر-سۇلتانداعى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – مەكتەپتەردەگى ورىندار سانىنىڭ تاپشىلىعى. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ماقساتىندا بيىل ەلوردادا 10 مىڭ ورىندى قامتاماسىز ەتەتىن 13 ءبىلىم بەرۋ نىسانىن پايدالانۋعا بەرۋ كوزدەلىپ وتىر. ونىڭ 2100 ورىندى قۇرايتىن 2 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى قىركۇيەك ايىنا دەيىن اياقتالادى دەپ كۇتىلۋدە. سونىمەن قاتار جاڭا وقۋ جىلىندا №51, 52, 40, 31 مەكتەپتەرىنىڭ جانىنان 1950 ورىندى قامتيتىن قوسىمشا عيماراتتار قۇرىلىسى دا اياقتالۋى ءتيىس.
سونداي-اق سەيفۋللين, وماروۆ جانە سىرداريا كوشەلەرىنىڭ توڭىرەگىندە ورنالاسقان 900 ورىندىق مەكتەپتىڭ ينجەنەرلىك جەلىلەرىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋعا جاقىن. بۇدان كەيىن 2019 جىلى بەرىلگەن مەكتەپ بيىلعى قىركۇيەكتە ءوز قىزمەتىن باستاماق.
قۇرىلىس جۇمىستارى ءالى دە جالعاسىپ جاتقان 3900 ورىندى قامتيتىن 4 مەكتەپ پەن 1150 ورىندىق 2 قوسىمشا عيمارات الداعى جەلتوقسان ايىندا بەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇدان بولەك 3600 ورىندىق تاعى 3 مەكتەپ 2021 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا سالىنىپ بىتەدى دەپ جوسپارلانۋدا.
سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك اياسىندا سالىناتىن استاناداعى 10 مەكتەپتىڭ جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ دا باستالدى. مەكتەپ قۇرىلىسى جاڭا قارجىلاندىرۋ مودەلى بويىنشا جۇرگىزىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. قازىرگى ۋاقىتتا كونكۋرسقا قاتىسۋشى كومپانيا ناقتىلانىپ, كونكۋرستىق قۇجاتتاما جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
سونداي-اق قاراساي باتىر مەن بۇلانتى كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا سالىناتىن 1200 ورىندىق مەكتەپتىڭ جوبالاۋ جۇمىسى اياقتالدى. سول سياقتى 2700 ورىندىق 2 مەكتەپتىڭ جانە 600 ورىندىق قوسىمشا عيمارات قۇرىلىسىنىڭ جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتى ازىرلەنۋ ۇستىندە.
مۇنىمەن قوسا مەكتەپتەردەگى ءبىلىم الاتىن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى توپتارعا بارىنشا جاعداي جاساۋ ماقساتىندا ليفتتىك اۋماقتى كەڭەيتۋ جونىندەگى 2 جوبانىڭ جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتاماسى جاسالىپ جاتىر.
تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىندا توقتاۋ جوق
«نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋدى جالعاستىرۋ ماقساتىندا 2020 جىلى 59,5 ملرد تەڭگە قاراستىرىلىپتى. ونىڭ 3,2 ملرد تەڭگەسى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنسە, 49,5 ملرد تەڭگە قارىزعا بەرىلگەن. ال 6,8 ملرد تەڭگە جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن بولىنگەن.
قولجەتىمدى باسپانا كولەمىن ۇلعايتۋ شارالارى اياسىندا اعىمداعى جىلى كولەمى 312,4 مىڭ شارشى مەتر بولاتىن 5580 پاتەرلى
14 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇل تۇرعىدا جىل سوڭىنا دەيىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعاندارعا ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز كولەمى 29,8 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايتىن جالدامالى 614 پاتەر بەرىلەدى دەپ كوزدەلىپ وتىر. كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى قوشقارباەۆ, ايناكول جانە 23-17 كوشەلەرى ماڭىندا (پاركينگپەن) جانە تىلەنديەۆ داڭعىلىنىڭ وڭتۇستىگىندە سارىبۇلاق وزەنىنىڭ ماڭىندا, قۇدايبەردىۇلى كوشەسىنىڭ بويىندا (ەكىنشى كەزەك قۇرىلىسى پاركينگپەن) ورنالاسقان.
سونىمەن قاتار كولەمى 282,6 مىڭ شارشى مەتر بولاتىن 4966 پاتەرلى تۇرعىن ۇيدەن باسپانا الۋدى نەسيە ارقىلى راسىمدەۋگە مۇمكىندىك بەرىلمەك. مەملەكەتتىك باعدارلاما اياسىندا 66,1 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايتىن 1111 پاتەردەن تۇراتىن 3 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ جوبالاۋ جۇمىسى اياقتالدى. سول سياقتى جالپى كولەمى 319 مىڭ شارشى مەتر, ياعني 5799 پاتەرلى 12 تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتىن جاساۋ جوسپاردا تۇرعان كورىنەدى. بۇدان بولەك, 400 مىڭ شارشى مەترلىك, 7699 پاتەردەن تۇراتىن 8 تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ جوبالاۋ جۇمىسى جاقىن ارادا باستالماق.
سونداي-اق دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان 3 جاتاقحانا جوباسىنىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتىنىڭ جۇمىسى باستالىپ تا كەتىپتى.
بيىل 616 پاتەرگە كوپبالالى وتباسىلار, ال 350 پاتەرگە جۇمىس ىستەيتىن جاستار يە بولۋى ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ ترانسفەرتىنەن 7,6 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان.
دەنساۋلىق ساقتاۋ نىساندارىنا دا دەن قويىلدى
2020 جىلى ينفەكتسيالىق اۋرۋحانانى ورنالاستىرۋعا ارنالعان دايىن ءمودۋلدى كونسترۋكتسياسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. ول مەديتسينالىق تەحنولوگيالىق جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتىلگەن.
سونىمەن قاتار ماڭگىلىك ەل جانە ە497 كوشەلەرىندە ورنالاسقان 150 ورىنعا ارنالعان وڭالتۋ ورتالىعىنىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتى ازىرلەنۋدە. بۇل جوبا وسى جىلدىڭ قازان ايىندا اياقتالادى دەپ جوسپارلانۋدا. №1 قالالىق اۋرۋحانا ماڭىنداعى قوبدا كوشەسىنىڭ بويىنداعى 250 ورىندىق پەريناتالدىق ورتالىقتىڭ دا جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتى ازىرلەنۋ ۇستىندە.
جالپى, ساراپشىلاردىڭ سوزىنشە, قۇرىلىس – ەل ەكونوميكاسىنىڭ بارومەترى. ءتۇرلى باعىتتا جۇرگىزىلىپ جاتقان باس قالاداعى قارقىندى قۇرىلىس تالاي ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ, استانا اگلومەراتسياسى اياسىندا ەلوردا ماڭىنداعى اۋىلداردا كەيبىر قۇرىلىس ماتەريالدارى ءوندىرىلىپ, ەل ەكونوميكاسىنىڭ وسۋىنە دە سۇبەلى ۇلەس قوسۋدا.
