سوڭعى جىلدارى ەلوردادا ىسكە اسىرىلىپ جاتقان رەنوۆاتسيا ۇدەرىسى ەرەكشە قارقىن الۋدا. وسى پروتسەستىڭ بارىسىندا اپاتتى جاعدايدا تۇرعان ۇيلەر ءسۇرىلىپ, ولاردىڭ ورنىنا ساياباقتار, گۇلزارلار جانە مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا كوپپاتەرلى ۇيلەر سالىنادى. سوعان وراي بيىل قالاداعى 13 ەسكى ۇيدە تۇرىپ جاتقان 160 وتباسى جاڭا قونىسقا كوشىرىلەدى دەپ جوسپارلانعان. جالپى, مۇنداي رەنوۆاتسيالىق جوبالار كوپ مەملەكەتتىڭ تاجىريبەسىندە كەزدەسەدى. تومەندەگى ماقالادا ءبىز سولاردىڭ بىرنەشەۋىنە توقتالماقپىز.
رەسەي: ۇلكەنىرەك پاتەر جەڭىلدىكپەن بەرىلەدى
2017 جىلى رف پرەزيدەنتى ماسكەۋدەگى تۇرعىن ءۇي قورىن رەنوۆاتسيالاۋ باعدارلاماسى تۋرالى زاڭعا قول قويدى. الايدا جاڭعىرۋ ۇدەرىسى ودان الدەقايدا ءبىراز ۋاقىت بۇرىن, دالىرەك ايتساق, 90-جىلداردىڭ اياعىندا باستالعان-تۇعىن. شاھاردىڭ سول كەزدەگى مەرى يۋري لۋجكوۆ 1959-1962 جىلدارى سوعىلعان جالپى اۋدانى 6 ملن شارشى مەترگە تەڭ 1722 ءۇيدى سۇرۋگە قاۋلى شىعاردى. بۇل شارا 2010 جىلعا دەيىن جالعاستى. رەنوۆاتسيا ۇدەرىسىنىڭ ەكىنشى ساتىسىندا قالاداعى ەسكى, الايدا ءالى اپاتتى جاعدايعا جەتپەگەن 7,9 مىڭ بەسقاباتتى ءۇيدى بۇزۋ جوسپارلاندى. اپاتتى جاعدايدا دەپ ەسەپتەلمەگەندىكتەن, ولاردى ءسۇرۋ ءۇشىن بىرنەشە زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ كەرەك-ءتى. وسىدان سوڭ رەنوۆاتسياعا ارنالعان تىڭ باعدارلاما جاساۋ قاجەتتىلىگى تۋدى. ونىڭ شارتى بويىنشا سۇرىلەتىن ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىن ءدال سول نەمەسە كورشى اۋدانداعى زاماناۋي جوبادا تۇرعىزىلعان جاڭا ۇيلەرگە كوشىرەتىن بولدى. سونداي-اق ونداعى پاتەرلەر ساپالى ارلەنگەن ءارى بولمە سانى مەن اۋدانى بۇرىنعىسىنان كەم بولماۋى كەرەك. ال ۇلكەنىرەك پاتەرگە كوشكىسى كەلەتىندەرگە ونداي پاتەرلەردى جەڭىلدىكپەن الۋ مۇمكىندىگى ۇسىنىلادى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىك جايت, بارلىق جاڭا ورامدار الەۋمەتتىك نىساندارمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. ياعني اۆتوتۇراققا قاتىستى قانداي دا ءبىر ماسەلەلەر تۋىنداۋى مۇمكىن دەپ قاۋىپتەنۋ بەكەر. ماسكەۋدەگى وسى رەنوۆاتسيا پروتسەسىن تولىققاندى ءبىتىرۋ ءۇشىن ءتيىستى سالانىڭ ماماندارى 20 جىل قاجەت ەكەنىن ايتادى.
گەرمانيا: ۇيلەر سۇرىلمەي, جوندەۋدەن ءوتتى
نەمىسشە رەنوۆاتسيانىڭ ءمانىسى مىنادا: ۇكىمەت تۇرعىنداردى ساپالى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋدى قالايدى ءارى ولاردى ۇيرەنشىكتى ينفراقۇرىلىمنان ايىرعىسى كەلمەيدى. وسىنىڭ نەگىزىندە 1993 جىلى «شىعىس بەرليندى رەكونسترۋكتسيالاۋ جانە جاقسارتۋ» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قابىلداندى. ونىڭ باستى ماقساتى ەسكى ۇيلەردى ءبىرجولا بۇزىپ تاستاماي, ولاردى قايتا جوندەۋدەن وتكىزۋ ەدى. ويتكەنى زەرتتەۋ كەزىندە ماماندار الگى ۇيلەردىڭ قاڭقاسى ساپالى ەكەنىن انىقتاعان. بۇگىندە وسى رەنوۆاتسيالىق باعدارلامانىڭ اياسىندا جاڭارتىلۋى ءتيىس 270 مىڭ ءۇيدىڭ شامامەن 180 مىڭىنا تولىقتاي جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلسە, 65 مىڭىنىڭ بەلگىلى ءبىر بولىكتەرى جاڭعىرتىلدى. پروتسەسس ءالى كۇنگە دەيىن جالعاسۋدا.
رەنوۆاتسيا بارىسىندا بىرنەشە شاقىرىمعا دەيىن سوزىلاتىن نەمىس ۇيلەرىنىڭ كەيبىر سەكتسيالارى ءسۇرىلىپ, سونىڭ ناتيجەسىندە كوشەلەردىڭ ۆيزۋالدى سيپاتى ادەمىلەندى. بۇرىن ۇيلەر ۇزىننان-ۇزاق ەتىپ سالىنعاندىقتان, اۋلالارعا كۇن تۇسپەيتىن. ەندى ول ماسەلەنىڭ دە شەشىمى تابىلدى. مۇنىمەن قوسا, ۇيلەردىڭ تەرەزەلەرى كەڭەيتىلىپ, ءۇي جانىنان گۇل ەگۋگە ارنالعان ورىندار دايىندالدى جانە قورشالدى. بۇل, ءبىر جاعىنان, قالانى كوگالداندىرۋ ءۇشىن كەرەك بولسا, ەكىنشىدەن, ءبىرىنشى قابات تۇرعىندارىن كوشە شۋىنان قورعادى. رەنوۆاتسيا كەزىندە ەسكەرىلگەن تاعى ءبىر جايت, دەپرەسسيۆتى كوڭىل كۇي تۋعىزاتىن سۇر ءتۇستى ۇيلەردىڭ ءبارى اقشىل, كوك, كەيبىرى قىزىل تۇسكە بويالدى. ايتپاقشى, گەرمانياداعى رەنوۆاتسيا اياسىندا ءۇي قاباتتارىنىڭ سانىن ءۇش-تورتكە دەيىن ازايتۋ تاجىريبەسى دە ءجيى قولدانىلادى. ءزاۋلىم ۇيلەردە تۇرۋدى اڭسايتىن تۇرعىندار سانى جىلدان-جىلعا ازايۋدا. ونىڭ سەبەبى دە تۇسىنىكتى: ءۇي بيىكتەگەن سايىن ونى جىلىتۋ, سۋمەن جابدىقتاۋ, ليفتىمەن قامتاماسىز ەتۋ سەكىلدى قىزمەتتەر باعاسى دا قىمباتتاي تۇسەدى.
برازيليا: رەنوۆاتسيالىق باعدارلاما قىلمىستى ازايتتى
رەسمي دەرەكتەر بويىنشا 2010 جىلى برازيليادا 7 ملن-عا جۋىق وتباسى اپاتتى جاعدايداعى ۇيدە تۇرعان ەكەن. تاۋ بەتكەيىنە سالىنعان فاۆەلدەر ەلدەگى قىلمىستىڭ ورشۋىنە دە اسەر ەتىپتى. ويتكەنى قاراكولەڭكە جاتاقتار ەسىرتكى بيزنەسىنە قاتىسى بار ادامداردىڭ كەزدەسۋ ورنى ءۇشىن تاپتىرماس جەر ەدى. وسى جايتتاردىڭ ءبارى ۇكىمەتتى مەملەكەتتەگى رەنوۆاتسيا ۇدەرىسىن باستاۋعا يتەرمەلەدى.
2009 جىلى قولجەتىمدى باسپانا قۇرىلىسىنا ارنالعان Minha Casa, Minha Vida («مەنىڭ ءۇيىم, مەنىڭ ءومىرىم») اتتى باعدارلاما ەنگىزىلدى. ونىڭ ءبىرىنشى ساتىسىندا – 1 ملن, ال ەكىنشى ساتىسىندا 2 ملن جاڭا پاتەر بوي كوتەردى. باعدارلاما شارتى بويىنشا الەۋمەتتىك تۇرمىسى تومەن كىسىلەرگە جەڭىلدەتىلگەن پايىزبەن نەسيە الۋ مۇمكىندىگى بەرىلدى.
اتالعان باعدارلامانىڭ جاعىمدى دا, جاعىمسىز دا تۇستارى بار-تىن. 2017 جىلى ريو-دە-جانەيرو تۇرعىندارى اراسىندا جۇرگىزىلگەن ساۋالنامادا رەسپوندەنتتەردىڭ تەك 10 پايىزى عانا Minha Casa, Minha Vida باعدارلاماسىن قولداعان. ال قالعاندارى پاتەرلەر اۋدانىنىڭ ازدىعىنا, قاجەتتى ينفراقۇرىلىمنىڭ جوقتىعىنا جانە جاڭا ورامداردىڭ الىستىعىنا شاعىمدانعان. الايدا ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە, اتالعان باعدارلاما جاڭا ۇيگە مۇقتاج وتباسىلار سانىن ايتارلىقتاي كەمىتۋگە ىقپال ەتكەن. بۇدان بولەك, ونىڭ ارقاسىندا ەلدەگى ەسىرتكى قىلمىسى دا ەداۋىر ازايعان. نەگە دەسەڭىز, تۇرعىندار فاۆەلدەردى بوساتقان سوڭ, ول ۇيلەر رەكونسترۋكتسيالانىپ, تۋريستەرگە تارتىمدى مەكەنگە اينالعان.
قىتاي: وسال توپتاردىڭ مۇددەلەرى ەسكەرىلدى
80-جىلداردىڭ سوڭىنا قاراي قىتاي استاناسىنداعى ۇيلەردىڭ ءبىرازى ناشار جاعدايدا ەدى. مىسالى, بەيجىڭدىكتەردىڭ جارتىسىنان كوبىندە – اس ءۇي, 60 پايىزىنان استامىندا جەكە دارەتحانا بولماعان. پاتەر ءىشى دە تار: ادام باسىنا شامامەن 8,7 شارشى مەتردەن كەلىپتى. بۇل پروبلەما, اسىرەسە, ورتالىق اۋدانداردا قاتتى سەزىلگەن.
اقىرى 1990 جىلى قالالىق بيلىك ورتالىقتاعى اپاتتى جاعدايدا تۇرعان ۇيلەردى ءسۇرۋ جانە قايتا جوندەۋ جونىندەگى اۋقىمدى باعدارلامانى قابىلدادى. قۇجات بويىنشا بوساتىلعان اۋماقتارعا كوپپاتەرلى ۇيلەر مەن كوممەرتسيالىق باعىتتاعى عيماراتتار سالۋ كوزدەلدى. باستى ماقسات رەنوۆاتسيالىق جوبالاردى قارجىلاندىراتىن جانە ىسكە اسىراتىن دەۆەلوپەرلەردى تارتۋ بولدى. سونداي-اق مۋنيتسيپاليتەت قيىن جاعدايداعى ءتورت اۋدان ءۇشىن 200 ملن يۋان (سول كەزدەگى كۋرسپەن – 37 ملن اقش دوللارى) ءبولدى, ال دەۆەلوپەرلەر سالىقتىق جەڭىلدىكتەر الدى.
باعدارلامانىڭ العاشقى كەزەڭىندە 710 مىڭ ادام ءومىر سۇرەتىن 7,25 ملن شارشى مەتر اۋماق رەكونسترۋكتسيالاندى. سونىڭ ناتيجەسىندە پايدا بولعان تۇرعىلىقتى اۋدان 15,6 ملن شارشى مەتردى قۇرادى. باس-اياعى 10 جىلدىڭ ىشىندە 160 مىڭ وتباسى قايتا قونىستاندىرىلىپ, ونىڭ جارتىسىنا جۋىعى باسقا اۋداننان جاڭا ۇيگە يە بولدى. ال 2001-2005 جىلدارى 340 مىڭداي وتباسى ءۇيىن جاڭعىرتتى.
رەنوۆاتسيا باعدارلاماسى پەكيننىڭ ورتالىق اۋداندارىنداعى كوممەرتسيالىق عيماراتتاردىڭ قۇرىلىسى مەن ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋعا جاعداي جاسادى. مۇنىمەن قوسا, تومەنگى الەۋمەتتىك توپقا جاتاتىن ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىردى. ويتكەنى باعدارلامانىڭ قىزعان شاعىندا «قولايلى باسپانا ۇلتتىق جوباسى» قابىلدانعان بولاتىن. سونىڭ ارقاسىندا بولمەلەر سانى ارتىپ, سانيتارلىق نورمالار رەتكە كەلگەن-ءدى.
