قالالىق ءماسليحاتتىڭ قۇرىلىس, ەكولوگيا, جول-كولىك, تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ كەزەكتى وتىرىسى ءوتتى.
3 جىلعا – 857 ملرد تەڭگە
جيىننىڭ كۇن تارتىبىندە استانانىڭ 2019-2021 جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەتتىك جوباسى تالقىلاندى. العاشقى بولىپ ءسوز العان ستراتەگيالىق جانە بيۋدجەتتى جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى راسۋل ورازعۇلوۆ بيۋدجەتتەن باسقارمالارعا 3 جىلعا قانداي جۇمىستار اتقارۋ ءۇشىن قانشا قارجىدان بولىنەتىنىن باياندادى.
– بۇل جوبا استانانىڭ 5 جىلدىق كەزەڭگە ارنالعان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ بولجامى نەگىزىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بيۋدجەت كودەكسىنە سايكەس ازىرلەندى. 3 جىلعا 857 ميلليارد تەڭگە بولىنسە, سونىڭ ىشىندە 2019 جىلعا 272,5 ميلليارد تەڭگە بولادى دەپ كۇتىلۋدە, – دەدى ول.
باسقارما باسشىسىنىڭ مالىمەتىنشە, كولىك جانە جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ باسقارماسىنىڭ ەنشىسىنە 3 جىلعا – 158,6 ملرد تەڭگە, سونىڭ ىشىندە 2019 جىلعا 51,7 ملرد تەڭگە اۋدارىلماق. مۇندا 3 جىلداعى جول جوندەۋدىڭ وزىنە 15 ملرد 855 ملن تەڭگە جۇمسالماق. ال كەلەر جىلى جول جوندەۋگە 4,8 ملرد تەڭگە قاراستىرىلىپ وتىر ەكەن. سونداي-اق راسۋل ورازعۇلوۆتىڭ ەسەبىنشە, جول قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ, بەلگىلەردى ورناتۋ جۇمىستارىنا الداعى جىلعا – 505 ملن تەڭگە, ينفراقۇرىلىم جۇمىستارىنا – 24,2 ملرد تەڭگە, ال جولدىڭ تەحنيكالىق جابدىقتارى مەن
8 باعدارشام ورناتۋعا جانە جولدى باقىلاۋ جۇمىستارىنا 438,5 ملن تەڭگە قاراستىرىلعان. ال قۇرىلىس جانە تۇرعىن ءۇي ساياساتى باسقارماسىنىڭ شىعىندارىنا 3 جىلعا – 48 ملرد تەڭگە, سونىڭ ىشىندە 2019 جىلعا 31,5 ملرد تەڭگە بولىنبەك. اتاپ ايتقاندا, اپاتتى جانە ەسكى ۇيلەردى ءسۇرۋ بويىنشا 3 جىلعا – 60 ملن تەڭگە, 2019 جىلعا 20 ملن تەڭگە بولىنەدى ەكەن.
ساۋال كوپ, جاۋاپ بىرەۋ
ءوز كەزەگىندە كولىك جانە جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى اسحات قاراعويشين بۇل قاراجاتتىڭ جەتكىلىكسىز ەكەنىن, جوسپارداعى جۇمىستاردى اتقارۋ ءۇشىن قوسىمشا قارجى قاجەت ەكەنىن جەتكىزدى. ونىڭ ايتۋىنشا, قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى 36 جوبا جانە 14 جوبالاۋ بويىنشا جۇرگىزىلەدى.
اسحات قاراعويشيننىڭ بايانداماسى اياقتالعان سوڭ دەپۋتاتتار وزدەرىنىڭ وكرۋگتەرىنە قاراستى كوشەلەردىڭ ماسەلەسى بويىنشا سانسىز ساۋالدارىن قويدى. دەپۋتات رامزيا ۋمەرباەۆا «شۇبار» جانە «تەلمان» ىقشام اۋداندارىنىڭ ماسەلەلەرىن كوتەرىپ جۇرگەنىنە بىرنەشە جىل بولعانىن, وسى اۋماقتىڭ تۇيتكىلدەرى قاشان شەشىلەتىنىن سۇرادى. الايدا ناقتى جاۋاپ بولمادى. اسحات قاراعويشين 2019 جىلدىڭ جوسپارىنا سايكەس جول جوندەۋگە بولىنگەن 4,8 ملرد تەڭگە تەك قالانىڭ ورتالىقتاعى كوشەلەرىن عانا جوندەۋگە جۇمسالاتىنىن كەسىپ ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا, بۇل قارجى قالانىڭ بارلىق اۋماعىن جوندەۋگە جەتكىلىكسىز. بۇل تۇرعىدا رامزيا ۋمەرباەۆا «شۇبار» ىقشام اۋدانىنىڭ قالانىڭ قاق ورتاسىندا تۇرعانىن, ءتىپتى مينيسترلىكتەر ۇيىنە جاقىن ماڭدا ورنالاسقانىن دا تىلگە تيەك ەتىپ, ونداعى ماسەلەنى كوپكە سوزباۋدى ءوتىندى. سونداي-اق ول وتىن-ەنەرگەتيكا جانە كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسىنا دا
«شۇبار» ىقشام اۋدانىنداعى ەكى كوشەنىڭ جارىقتاندىرىلماي تۇرعانى تۋرالى قۇلاققاعىس ەتتى. باسقارما باسشىلارى بۇل اۋماقتىڭ ماسەلەلەرىن كەلەسى جىلدىڭ جوسپارىنا ەنگىزەتىن بولىپ ۋاعدالاستى. جالپى, دەپۋتاتتار تەك قانا قالانىڭ ورتالىق كوشەلەرىن عانا ەمەس, ەلوردانىڭ سىرتقى اۋماقتارىن دا قاپەرلەرىنەن شىعارماۋدى تاپسىردى. ءوز كەزەگىندە زەينوللا شىبكەنوۆ «ءوندىرىس» ىقشام اۋدانىندا ەشقاشان جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ جۇرگىزىلمەگەنىن ەسكە سالدى. سايلاۋشىلارى الدىندا ىڭعايسىزداناتىندىقتارىن ايتقان حالىق قالاۋلىلارى اسحات قاراعويشينگە «جىل سايىن ورتالىقتاعى كوشەلەردى جوندەۋدىڭ قاجەتى قانشا؟» دەگەن ساۋال دا جولدادى. وعان باسقارما باسشىسى بىلاي دەپ جاۋاپ بەردى:
– بارلىق جۇمىستار جوسپار بويىنشا جۇرگىزىلۋدە. جىل سايىن تەك ءبىر عانا كوشەلەر جوندەلەدى دەگەن – جاڭساق پىكىر. ونىڭ وزىندە دە ءبىر كوشە تولىعىمەن ەمەس, ونىڭ تەك بەلگىلى ءبىر ۋچاسكەلەرى عانا جوندەلۋى مۇمكىن. ال جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كەپىلدىك مەرزىمى – 5 جىل.
24 الەۋمەتتىك نىسان سالىنادى
ال ەكىنشى كۇنى وتكەن ءماسليحاتتىڭ بيۋدجەت, ەكونوميكا, ونەركاسىپ جانە كاسىپكەرلىك جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا ەلوردادا 3 جىلدىڭ ىشىندە 24 الەۋمەتتىك نىساننىڭ سالىناتىنى تۋرالى ايتىلدى. قالالىق ورتانى رەگەنەراتسيالاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى عالي يسقاليەۆتىڭ مالىمەتىنشە, سارىارقا اۋدانىنداعى كۇمىسبەكوۆ كوشەسىنىڭ بويىندا ناشار كورەتىن بالالارعا ارنالعان 90 ورىندىق بالاباقشا سالىنادى. وندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردىڭ تاڭنان كەشكە دەيىن بولۋىنا مۇمكىندىك قاراستىرىلادى.
– بۇل جوبا جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلادى. جالپى, ءبىزدىڭ باسقارمانىڭ بيۋدجەتى دامىتۋ جوبالارىمەن بايلانىستى. 3 جىلدىڭ ىشىندە 24 ءبىلىم بەرۋ نىسانى سالىنادى دەپ جوسپارلانۋدا. ونىڭ 16-سى – مەكتەپ, 8-ءى – مەكتەپكە جاپسارلاس عيماراتتار. سونداي-اق كەلەر جىلى №65, №83 مەكتەپتەردىڭ ليفتتەرىنە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. ال اباتتاندىرۋ بويىنشا ەسىل مەن سارىبۇلاق وزەندەرىنىڭ ارنالارىنا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلىپ, قاڭعىباس يت-مىسىقتار تۇراعىنىڭ قۇرىلىسى مەن الەۋمەتتىك سالا ماماندارىنا ارنالعان جاتاقحانا قۇرىلىسى جانە ءورت ءسوندىرۋ دەپوسىنىڭ جوبالاۋ جۇمىستارى دا اياقتالادى دەپ جوسپارلانۋدا. بۇل شارالاردىڭ بارلىعىنا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 1 ملرد 994 ملن تەڭگە قاراستىرىلىپ وتىر, – دەيدى عالي يسقاليەۆ.
مونۋمەنت جاڭارتىلۋى ءتيىس
سونداي-اق جيىندا الماتى اۋدانىنىڭ اكىمى ادىلبەك سارسەنباەۆ «وتان قورعاۋشىلار» مونۋمەنتىنىڭ توزىعى جەتىپ تۇرعانىن, وعان جوندەۋدىڭ قاجەت ەكەنىن مالىمدەدى. ايتا كەتۋ كەرەك, «وتان قورعاۋشىلار» مونۋمەنتى 2001 جىلى جەڭىس كۇنىنە قارسى اشىلعان بولاتىن. ورتاڭعى تۇسىنداعى قولادان قۇيىلىپ جاسالعان, قولىنا شىنىاياق ۇستاعان انانىڭ سۇلباسى بەينەلەنگەن ستەلا بيىكتىگى – 24 مەتر. ونىڭ ەكى جاعىنا وتان قورعاۋشى جاۋىنگەرلەر مەن قازاق باتىرلارى كەسكىندەلگەن. بەيرەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, بۇل ەسكەرتكىشكە 63 توننا قولا جۇمسالعان كورىنەدى.
– 10 شاقتى جىلدان بەرى بۇل مونۋمەنتكە جوندەۋ جۇرگىزىلمەدى. ءار جىلعى 9 مامىر – جەڭىس كۇنى مەرەكەسىندە قيىندىق تۋدىرادى. پليتكالارى سىنىپ قالعان. مىندەتتى تۇردە ساپالى جوندەۋ جۇرگىزۋ قاجەت. مامانداردىڭ ەسەبىنشە, مونۋمەنت پەن ونىڭ الدىنداعى الاڭنىڭ جوندەۋ جۇمىسىنا شامامەن 100-150 ملن تەڭگە كەرەك, – دەدى ول.
بۇل تۇرعىدا دەپۋتات يرينا مانجانوۆا اتالمىش مونۋمەنتكە وسىدان 7-8 جىل بۇرىن اعىمداعى جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ جۇرگىزىلگەنىن اتاپ ءوتتى.
– ءيا, گرانيتتەرى اۋىستىرىلعان بولاتىن. بىراق ەندى اعىمداعى جوندەۋ جارامايدى. راسىمەن دە, كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزۋ كەرەك. ەگەر جوندەۋ جۇرگىزىلگەن جاعدايدا, ونداعى ماڭگىلىك الاۋ ماڭىنا گرانيت توسەۋدى ۇسىنامىن, – دەدى الماتى اۋدانىنىڭ اكىمى.
