قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردا بولۋى ءتيىس باسقارمالاردىڭ ءتىزىمىن بەكىتتى. سوعان سايكەس نۇر-سۇلتان قالاسىن باسقارۋ تاسىمىنە وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. كەشە قالالىق ءماسليحاتتىڭ كەزەكتەن تىس سەسسياسىندا بۇل تۋرالى ايتقان ستراتەگيالىق جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى قايسار ماڭقاراەۆ دەپۋتاتتاردى ءتيىستى وزگەرىستەرمەن تانىستىردى. سەسسياعا قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى نۇرلان نۇركەنوۆ قاتىستى.
قالالىق باسقارمالار كوبەيەدى
بايانداماشىنىڭ ايتۋىنشا, كەيبىر فۋنكتسيالاردى جانە وكىلەتتىكتەردى ءبولۋ نەمەسە بەرۋ ارقىلى قۇرىلىس باسقارماسى, تۇرعىن ءۇي جانە تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسى باسقارماسى, مادەنيەت باسقارماسى, دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسى, جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسى, ءدىن ىستەرى باسقارماسى قۇرىلادى. جاڭادان تسيفرلاندىرۋ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەر باسقارماسى اشىلادى. ستراتەگيالىق جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ اتاۋى ەكونوميكالىق جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسى بولىپ وزگەرەدى. قوعامدىق دامۋ ىستەرى باسقارماسى ىشكى ساياسات باسقارماسى بولىپ قايتا اتالادى. وزگە قالالىق باسقارمالار بۇرىنعى كۇيىنشە قالادى.
قورىتىندىسىندا قالا اكىمىنىڭ اپپاراتى, ءتورت اۋدان اكىمدەرىنىڭ اپپاراتى جانە 22 قالالىق باسقارما جۇمىس ىستەيدى. مۇنداعى باسقارمالار سانى ءتورت باسقارماعا كوبەيىپ وتىر. مەملەكەتتىك ورگاندار شتاتى ەل ۇكىمەتى بەكىتكەن ليميتكە سايكەس 941 ادام بولادى.
كوشە اتاۋلارى بەكىتىلدى
ۇكىمەت جانىنداعى رەسپۋبليكالىق ونوماستيكالىق كوميسسيا نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ ءتيىستى كوميسسياسىنا كەلىپ ءتۇسىپ, جەرگىلىكتى ورىندا ماقۇلدانعان اتاۋلاردى دا قاراپ, بەكىتىپ بەردى. وسىنى مالىمدەگەن تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسىنىڭ باسشىسى تىلەۋعالي قىشقاشباەۆ قانداي اتاۋلار ۇسىنىلعانىن ايتىپ ءوتتى.
اتاپ ايتقاندا, بايقوڭىر اۋدانىنداعى اتاۋسىز الاڭعا «قالامگەرلەر» اللەياسى اتاۋىن بەرۋ, ەسىل اۋدانىنداعى «اراي» ساياباعىن «جەتىسۋ» ساياباعى دەپ قايتا اتاۋ, قالانىڭ جوبالىق كوشەلەرىنە اتاقتى قولباسشى رايىمبەك باتىردىڭ, اۋىر اتلەتيكادان الەم جانە ەۋروپا چەمپيونى اناتولي حراپاتىيدىڭ, قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى, قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى, مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى ءابىش كەكىلبايۇلىنىڭ, كورنەكتى اقىن, حالىق جازۋشىسى فاريزا وڭعارسىنوۆانىڭ, حالىق قاھارمانى قاسىم قايسەنوۆتىڭ, تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, اكادەميك ابىكەن بەكتۇروۆتىڭ, جوڭعار شاپقىنشىلىعىنا قارسى قول باستاعان باتىر بايدىبەك قاراشاۇلىنىڭ, تاريحي تۇلعا قارامەڭدى باتىردىڭ, تولە, قازىبەك, ايتەكە بيلەردىڭ, مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى ماقسۇت نارىكباەۆ پەن فازىل كارىبجانوۆتىڭ ەسىمدەرىن بەرۋ ۇسىنىلدى.
بۇعان قوسا, كەيبىر كوشەلەردى بىرىكتىرۋ ارقىلى كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى, حالىق قاھارمانى, قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش قورعانىس مينيسترى, ارميا گەنەرالى ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ, الەمگە ايگىلى ويشىل, فيلوسوف ءال-ءفارابيدىڭ ەسىمدەرى بەرىلەتىن بولدى.
جىلۋمەن جابدىقتاۋ سىزباسى ازىرلەندى
جۋىردا نۇر-سۇلتان قالاسىن 2030 جىلعا دەيىنگى جىلۋمەن جابدىقتاۋ سىزباسى ازىرلەندى. بۇل قۇجاتتى قالالىق ساۋلەت, قالا قۇرىلىسى جانە جەر قاتىناستارى باسقارماسىنىڭ تاپسىرىسىمەن «استانا باس جوسپارى» عزجي» جشس ازىرلەدى. وسى تۋرالى اتالمىش باسقارمانىڭ باسشىسى نۇرلان ۇرانحاەۆ مالىمدەدى. سىزبانى تولىعىراق «استانا باس جوسپارى» عزجي» جشس ديرەكتورىنىڭ ينجەنەرلىك ماسەلەلەر جونىندەگى ورىنباسارى بولات داۋلەتوۆ تانىستىردى.
«سىزبا سوڭعى رەت بەكىتىلگەن قالانىڭ باس جوسپارى نەگىزىندە ازىرلەندى. بۇل جوبانى شارتتى تۇردە بەس بولىككە ءبولىپ ازىرلەدىك. بىرىنشىدەن, قازىرگى جاعدايعا تالداۋ جاسادىق. ەكىنشىدەن, 2030 جىلعا دەيىن قالاعا قاجەت بولاتىن جىلۋ ەنەرگياسى مولشەرىن سارالادىق. ۇشىنشىدەن, جىلۋ قۋاتىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن انىقتادىق. تورتىنشىدەن, وسى جەتىسپەۋشىلىكتى جويۋ ءۇشىن قالانىڭ جىلۋمەن جابدىقتاۋ جۇيەسىن دامىتۋدىڭ جەتى نۇسقاسىن قاراپ, سالىستىردىق. بەسىنشىدەن, وسىنىڭ ءبارىن ساراپتاي كەلە, ءتيىستى قورىتىندى شىعاردىق» دەدى ب.داۋلەتوۆ.
قازىرگى كەزدە قالانى جىلۋمەن جابدىقتاۋ جۇمىسى ەكى نەگىزگى جۇيەگە نەگىزدەلگەن. بۇل ورتالىقتاندىرىلعان جانە ورتالىقتاندىرىلماعان بولىپ بولىنەدى. ورتالىقتاندىرىلعان جىلۋ جۇيەسىمەن قامتۋدى ەكى كومپانيا – «استانا-ەنەرگيا» اق پەن «استانا-تەپلوترانزيت» اق جۇزەگە اسىرادى. ولار شاھاردى 78 پايىزعا جىلۋمەن قامتىپ وتىر.
ءبىر كۇن بۇرىن وتكەن قالالىق ءماسليحاتتىڭ تۇراقتى كوميسسيالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا دەپۋتات رامزيا ومىرباەۆا «شۇبار» شاعىن اۋدانىن جانە «كومسومولسكي» تۇرعىن الابىن جىلۋمەن قامتۋ ماسەلەسىن كوتەردى.
«شۇبار» باس جوسپارعا سايكەس ءسۇرىلۋى كەرەك. بىراق بۇل جۇمىس ۇزاققا سوزىلاتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز. سوندىقتان شاعىن اۋدانعا ازىرگە گاز اكەلۋ تۋرالى شەشىم شىعارىلدى. ال «كومسومولسكيدى» جىلۋمەن قامتۋدى سىزباعا سايكەس بولاشاقتا 100 پايىزعا جەتكىزەمىز» دەدى بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرگەن ب.داۋلەتوۆ.
تاريف نەگە كوتەرىلەدى؟
نۇر-سۇلتان قالاسىندا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى جيناۋ, شىعارۋ, كادەگە جاراتۋ, قايتا وندەۋ جانە كومۋدىڭ قازىرگى ءتاريفى شىعىنداردىڭ 80 پايىزىن وتەمەيدى. سوندىقتان ىلگەرىدە ءتيىستى كوميسسيا قۇرىلىپ, ءتاريفتى كوتەرۋ ماسەلەسىن قارادى. بۇل تۋرالى ايتقان قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە تابيعاتتى پايدالانۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇربول نۇرساعاتوۆ وسى ماسەلە بويىنشا بايانداما جاسادى.
قالادا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى شىعارۋمەن اينالىساتىن «Clean City NC» جشس باستاپقىدا تاريف رەتىندە 766 تەڭگەنى ۇسىندى. الايدا ءتيىستى ەسەپتەۋ جۇمىستارىنان كەيىن, اتاپ ايتقاندا جانار-جاعار ماي باعاسى, جۇمىسكەرلەردىڭ جالاقىسى, ت.ب. وسى سياقتى ءارتۇرلى شىعىنداردى ەسەپتەگەندە اباتتاندىرىلعان, ياعني كوپپاتەرلى ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىنا قوقىس شىعارۋ ءتاريفى ءبىر ادامعا ايىنا – 390 تەڭگە, جەكە ۇيلەر تۇرعىندارىنا – 414 تەڭگە, زاڭدى تۇلعالارعا 1 تەكشە مەتر ءۇشىن 2144 تەڭگە بولىپ بەكىتۋ ۇسىنىلدى. سونىڭ ىشىندە زەينەتكەرلەر مەن ەكىنشى توپ مۇگەدەكتەرىنە – 25 پايىز, كوپبالالى انالارعا مەن ءبىرىنشى توپ مۇگەدەكتەرىنە 50 پايىز جەڭىلدىك بەرىلەدى. ۇلى وتان سوعىسى قاتىسۋشىلارى تولەمنەن مۇلدە بوساتىلدى. بۇرىنعى تاريف 246 تەڭگە بولعانىن ايتا كەتەيىك.
قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى ۇسىنىستاردىڭ ءبارىن ماقۇلدادى. تالقىلاۋ كەزىندە دەپۋتات اقىلبەك كۇرىشباەۆ قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار ءتاريفىن كوپ وتپەي قايتا قارامايتىنداي ەتىپ بەكىتۋ كەرەكتىگىنە نازار اۋداردى.
سەسسيا سوڭىندا ءبىر توپ قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتى مەن اۋدان اكىمدەرى «قازاقستان ءماسليحاتتارىنا – 25 جىل» مەرەيتويلىق مەدالدەرىمەن ماراپاتتالدى. ءماسليحات حاتشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ءماجيت شايداروۆ بارشانى كەلە جاتقان جاڭا جىلمەن قۇتتىقتادى.
