استانا قالاسى مادەنيەت باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن «جاستار» تەاترىندا «سىرىم باتىر» تاريحي دراماسى كورسەتىلدى. اتالمىش قويىلىمدى ەلورداعا ورال قالاسىنىڭ «التىن وردا» بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترى الىپ كەلدى. سپەكتاكل كورنەكتى جازۋشى, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى قاجىعالي مۇحامبەتقاليۇلى جانە بەلگىلى جازۋشى-دراماتۋرگ, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى راحىمجان وتارباەۆتىڭ شىعارمالارى جەلىسىمەن ساحنالاندى. قويۋشى رەجيسسەرى – مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى سامال ابۋوۆ, قويۋشى سۋرەتشىسى – اسەم تولەپبەرگەن.
سپەكتاكلدە حVIII عاسىردىڭ سوڭىندا ەلىمىزدىڭ باتىس ولكەسىندە بولعان وتان تاريحىنداعى ىرگەلى وقيعا – ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىس كوسەمى سىرىم داتۇلىنىڭ بالالىقتان دانالىققا دەيىنگى جولى سومدالدى. كاسىبي ەمەس اكتەرلەردەن قۇرالعان تەاتر ۇجىمى سونى اسەرلى جەتكىزە ءبىلدى. زالدا ينە شانشار ورىن قالماي, كورەرمەندەر قويىلىمدى ىستىق ىقىلاسپەن قابىلدادى. ارنايى قوناق رەتىندە شاقىرىلعان بەلگىلى تۇلعالار دا تاريحي درامانىڭ ءمان-ماڭىزى, سىرىم باتىردىڭ تاريحتاعى ورنى, ساحنالىق تۋىندى اۆتورلارىنىڭ مۇراسى جايىندا ماعىنالى اڭگىمە ءوربىتتى.
– تەاتر ساحناسىندا سىرىم باتىردىڭ وبرازىن سومداۋداعى, تاريحتا قالعان ۇلكەن كوتەرىلىستى ونەر ارقىلى جەتكىزۋدەگى بۇل العاشقى قادام ەكەن. مەنىڭ دوسىم, قازاقتىڭ اياۋلى جازۋشىسى قاجىعالي مۇحامبەتقاليۇلى دۇنيەدەن وتكەندە «شىن قالامگەردىڭ ءوزى ولسە دە, مۇراسى ولمەيدى. قاجەكەڭنىڭ ەندى ەكىنشى ءومىرى باستالدى. بۇل ەكىنشى ءومىرى ءبىرىنشى ومىرىنەن دە ماڭىزدىراق بولۋى مۇمكىن» دەگەن ءسوزدى ايتقان ەدىك. بۇگىن سول ءسوزدىڭ راستىعىنىڭ كۋاسىندەي بولىپ وتىرمىز. بىرىنشىدەن, وسى ارقىلى داڭقى جەر جارعان سىرىمدى بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ ساناسىنا سىڭىرە بەرەتىن بولساق, ەكىنشىدەن, قازاقتىڭ ادەبيەتى ءۇشىن, قازاقتىڭ رۋحانياتى ءۇشىن ۇلكەن ەڭبەك ەتكەن جازۋشىلار ۇمىتىلمايتىنىن, ەل ءۇشىن ەتكەن ەڭبەك زايا كەتپەيتىنىن كورىپ وتىرمىز, – دەگەن كورنەكتى جازۋشى, دراماتۋرگ, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى تولەن ابدىك قاجىعالي مۇحامبەتقاليۇلىنىڭ «تار كەزەڭ» رومانىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە, قۇدىرەتىنە توقتالدى. سپەكتاكلگە قاتىستى كەڭەستەرىن ايتتى.
مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى دارحان مىڭباي كەڭەس زامانىنان بەرى قاراي سىرىم باتىرعا ءارتۇرلى كوزقاراس بولعانىن, «تار كەزەڭ» رومانىن جازۋ ءۇشىن جيىرما ءتورت جىل بويى ىزدەنىپ, ارحيۆتەردى اقتارعان جازۋشى قاجىعالي مۇحامبەتقاليۇلىنىڭ تۇلعانى تانىتۋداعى ۇلكەن ەڭبەگىن اتاپ ءوتتى.
– كوپ ادام بىلمەيدى, سوناۋ 1944 جىلى ۆەنانىڭ وپەرا جانە بالەت تەاترىندا قازاقتار سىرىمنىڭ وبرازىن العاش كورسەتكەن. ونى دا زەرتتەۋىمىز كەرەك ءالى. سىرىم باتىر – تاۋەلسىزدىك جولىنداعى كۇرەسىمىزدىڭ باسىندا تۇرعان ۇلكەن تۇلعا, – دەدى دارحان مىڭباي.
ورال قالاسىنىڭ مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى سەرىك قايىرليەۆ وتكەن جىلى سىرىم باتىردىڭ 280 جىلدىعى اتالىپ ءوتىپ, اتالمىش قويىلىم سونىڭ اياسىندا ساحنالانعانىن ايتتى. استاناعا باتىر ۇرپاقتارىنىڭ قولداۋىمەن اكەلىنگەنىن جەتكىزدى. ورال قالاسى اكىمىنىڭ اتىنان استانانىڭ مادەنيەت باسقارماسىنا, باس قالانىڭ «جاستار» تەاترىنا العىس حات پەن ەستەلىك سىيلىقتاردى تاپسىردى.
جازۋشى قاجىعالي مۇحامبەتقاليۇلىنىڭ جارى سۇلۋحان فاتيحقىزى اتالعان قويىلىم قالامگەردىڭ «تار كەزەڭ» رومانى جەلىسىمەن ەمەس, وسىنىڭ الدىندا جازىلعان شىعارماسى نەگىزىندە ساحنالانعانىن ايتتى. «تار كەزەڭ» ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىنە دە اۋدارىلعانىن جەتكىزىپ, الدا وسى رومان بويىنشا سپەكتاكل قويۋدى ۇسىندى. «سىرىم باتىردى» قويعان تەاتر ۇجىمىنا, استاناعا اكەلىنۋىنە قولداۋ كورسەتكەن دەمەۋشىلەرگە العىس ايتتى. دەمەۋشىلەر اتىنان Esil University قازاق ەكونوميكا, قارجى جانە حالىقارالىق ساۋدا ۋنيۆەرسيتەتى ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى بەرىك بەيسەنعاليەۆ جازۋشى جارىنا قۇرمەت كورسەتتى. سىرىم باتىردىڭ كىندىك قانى تامعان جەردەن كەلگەن اقىن, جۋرناليست, «سىرىم ەلى» قوعامدىق-ساياسي گازەتىنىڭ باس رەداكتورى باۋىرجان شيرمەدەنۇلى ەلدىڭ سالەمىن جەتكىزدى. سىرىمنىڭ تاريحي بەينەسىن جيناقتاپ, ۇسىنعان ۆياتكين ەكەنىن, ال باتىردىڭ ادەبي بەينەسىن جازۋشى جاردەم تىلەكوۆ «سىرىم» اتتى داستانى ارقىلى العاش جاساعانىن جەتكىزدى.
