ەلوردا تىنىسى

تاتۋلىعىنىڭ فورمۋلاسى – توزىمدىلىكتە



ادام مەن ادامزاتتىڭ ارمانى ەشقاشان الاسارماق ەمەس. قايتا ۋاقىت وزەگىندە ماقسات-مۇراتىن ولشەپ-ءپىشىپ, الەۋمەتتىك ساناسى ەسەيىپ, رۋحاني دۇنيەسى كەمەلدەنىپ, العا جىلجي بەرەدى, جىلجي بەرەدى. مىنە, وسىنداي ازاماتتىق مىنەزدى, ادامي شيراقتىقتى ەۆگەني مەتەلەۆتىڭ بولمىس-بىتىمىنەن كورۋگە بولادى.

ماقساتشىل ازامات ءاۋ باستا قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋدى, مەڭگەرىپ عانا قويماي, ءتىلدىڭ كوركەم ءمان-ماعىناسىن بويىنا سىڭىرۋگە تىرىستى. جاقسىلىققا بەت, جاڭالىققا جول تۇزەۋدە ورتاسىنىڭ ىقپالى زور ەمەس پە؟! بالا كەزىنەن قونىستاس قازاق بالالارىمەن بىرگە ويناپ, بىرگە ارمان قۇردى…

– شىمكەنت قالاسىندا تۋعانىممەن, قىزىلوردا وبلىسى, جاڭاقورعان اۋدانى, تومەنارىق ەلدى مەكەنىندە بالالىق شاعىم ءوتتى. ىرگەلى اۋىلدا كارىس پەن شەشەن, ورىس پەن تۇرىك ۇلتى كوپتەپ تۇراتىن. اۋىل بالالارى ىنتىماقشىل ەدى. الگى وزگە ۇلتتىڭ بالالارىمەن بىرگە وينايمىز. قاتىناس قۇرالىمىز – ورىس ءتىلى. سول كەزدەرى قازاق تىلىندە سويلەيتىندەرگە قىزىعا قاراپ, ءتىلدى ۇيرەنۋدى ويلادىم. ءسويتىپ, كورشىلەردىڭ ۇيىنە بارىپ, ەرلان, نۇرحان, سامات, مارات, جانە عالىمجانمەن بىرگە ويناپ, قازاقشا سويلەي باستادىم.

مەكتەبىمىز ارالاس مەكتەپ بولدى. ورىس سىنىبىندا وقىسام دا, قازاق بالالارىمەن ويناپ, ولاردىڭ قامقورلىعىن سەزىنىپ ءجۇردىم. كەلە-كەلە قازاق تىلىندە كىتاپتار وقي باستادىم. سونداعى ماقساتىم – ءتىلدى جەتىك مەڭگەرۋ ەدى, – دەپ باستادى اڭگىمەسىن جەنيا.

ءتىل – ۇلتتىڭ جانى, ارمان-مۇراتىن جەتكىزەتىن قۇرال, رۋحىنىڭ ءۇنى. شىندىعىندا, تاس مۇقالىپ قۇمعا اينالادى, تەمىر توزادى, ادام ومىردەن وزادى. بۇل – ءومىر زاڭدىلىعى. الايدا تاريحي سانانى جاڭعىرتىپ, وتكەننىڭ تاعىلىمىن جەتكىزەتىن كومەيدەگى ءسوز بەن تاڭدايداعى ءتىل عانا. ادامنىڭ ىشكى جاندۇنيەسىن ۇقتىراتىن, بولمىس-ءبىتىمىن اسپەتتەيتىن – ءتىل. الاش قايراتكەرى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ «ءسوزى جوعالعان جۇرتتىڭ ءوزى دە جوعالادى» دەيتىنى وسىدان. مىنە, ەۆگەني وسى قۇندىلىقتى جاقسى سەزىنەدى, ءارى قازاق ۇلتىن جاقسى كورەدى. ۇلتتى جاقسى كورۋ دە ۇلت ءتىلىن مەڭگەرۋدەن باستالعانى انىق.

– قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ, سويلەپ جۇرگەنىم, وسى تىلگە دەگەن ەرەكشە قۇرمەتىمنەن دەپ ويلاڭىز. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ اباي رومانىنداعى ءتىل قولدانىسى, ءتىلىنىڭ بايلىعى ەرەكشە تولعاندىرادى. «اباي جولىن» وقۋ ارقىلى قازاق ءتىلىنىڭ قازىنالى قويماسىن مەڭگەرىپ, رۋحاني بايىپ, كەمەلدەنە تۇسەسىز.

ەكىنشىدەن, قوعامداعى بەرەكە مەن بىرلىكتىڭ تۇتقاسى بولىپ تۇرعان قازاقتىڭ كەڭدىگى مەن قوناقجايلىعى. بالا كەزىمدە كورشىلەردىڭ ۇيىندە ويناپ جۇرەمىن. سوندا تانىمايتىن ادام كەلسە دە, كورشىلەرىم داستارحان جايىپ, استى-ۇستىنە ءتۇسىپ, قىزمەت ەتىپ جۇرەتىن. مۇنى كەيىن ءتۇسىندىم. بۇل – قازاقتى ساقتاپ تۇرعان قاسيەت ەكەن عوي! – دەيدى ول.

1994 جىلى تومەنارىق اۋىلىنداعى ا.رومانوۆ اتىنداعى №53 مەكتەپكە 1 سىنىپقا بارادى. مەكتەپ قابىرعاسىندا ءوزىنىڭ زەرەكتىگىمەن, زەيىندىلىگىمەن ەرەكشەلەنىپ, اۋداندىق پاندىك وليمپيادالارعا قاتىسادى. فۋتبول مەن باسكەتبولدان مەكتەپ كومانداسىندا ويناپ, اۋداندىق, وبلىستىق تۋرنيرلەرگە قاتىسادى.

2005 جىلى شىمكەنت قالاسىنداعى حالىقارالىق گۋمانيتارلى-تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە زاڭگەر ماماندىعى بويىنشا ءبىلىمىن شىڭدايدى. وندا دا قوعامدىق جۇمىستارعا بەلسەندى ارالاسىپ, كوپتەن ەرەكشەلەنەدى. 2009 جىلى ديپلومىن الىپ, استانا قالاسىنداعى دەسانتتىق-شابۋىلداۋ اسكەرى قاتارىندا ازاماتتىق بورىشىن وتەيدى.

اۋىلعا كەلگەن بويدا جەرگىلىكتى اكىمدىكتە زاڭگەر رەتىندە ەڭبەك جولىن باستايدى. قازاق تىلىندە ەركىن سويلەيتىن جاستى جاڭاقورعان اۋدانى اكىمى سۇلتان تاۋىپباەۆ بايقاپ, وزىنە كومەكشى رەتىندە جۇمىسقا قابىلدايدى. ەلگەزەك جاس بۇل جۇمىستا دا ءوزىنىڭ جاقسى قىرىنان كورىنەدى. كوپ ۇزاماي اۋداندىق ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باس مامانى, قىزىلوردا وبلىسى اكىمىنىڭ ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ ينسپەكتور قىزمەتىن اتقارادى. ارى قاراي «جاڭاقورعان شيپاجايى» اق زاڭگەر, كادر ءبولىمىنىڭ باسشىسى, باسقارما توراعاسىنىڭ كومەكشىسى, «شالكياتسينك لتد» اق زاڭگەر, قۇقىقتىق سۇيەمەلدەۋ باسشىنىڭ ورىنباسارى, كادر ءبولىمىنىڭ باسشىسى بولىپ قىزمەت اتقارادى.

بيزنەس سالاسىندا دا يكەمدىلىگىن كورسەتىپ, تومەنارىق اۋىلىندا قوعامدىق مونشا اشادى. بۇل ءىستى جۇرگىزۋدە مەملەكەتتىڭ قامقورلىعىن سەزىنىپ, تومەن پايىزبەن كرەديت الادى. بۇگىندە ونىڭ اۋىلداستارى ءدان ريزا. ەلدى مەكەننىڭ قاق ورتاسىندا قالاداعىداي مونشا قىسى-جازى ىستەپ تۇر.

– 2017 جىلى شاڭىراق كوتەردىم. جارىمنىڭ ەسىمى – جانسايا احبايقىزى. قازاقتىڭ كۇيەۋ بالاسىمىن. ءبىزدىڭ وتباسىنداعى تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىقتىڭ نەگىزى – ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ ويىمىزدى قۇپتاپ, قانداي ىستە بولماسىن دەمەۋ بولۋعا تىرىسامىز. ەل تىنىشتىعى مەن تاتۋلىعىنىڭ فورمۋلاسى – توزىمدىلىكتە. ياعني ءار ۇلت وكىلى ورتاق ءۇيىمىزدىڭ ءوسىپ-وركەندەۋ جولىندا ءبىر-ءبىرىن قولداپ, جاقسى ىستەردىڭ تىلەكشىسى بولىپ جۇرگەنى جاقسى. قازاق بولمىسىنان ادال, ارامدىقتان ادا, جانى دا, قانى دا تازا, ەشكىمدى ءبولىپ-جارمايتىن, بارشانىڭ بالاسىن جات دەپ جاتىرقاماي, باۋىرىنا باساتىن حالىق رەتىندە تانيمىن. ءوز باسىم, قازاقتىڭ وسى قاسيەتىن بويىما ءسىڭىردىم دەپ ويلايمىن.

ءبىر ۇلىم, ەكى قىزىم بار. داريا, مايا, دانيال ءوسىپ-جەتىلىپ كەلەدى. قازاق تىلىندە ءتىلى شىقتى. ورىس تىلىندە مەڭگەرىپ, اعىلشىنشا ءتىل سىندىرۋىنا كوڭىل ءبولىپ ءجۇرمىز. قازىر كوپ ءتىلدى بولۋ ماڭىزدى. ارينە, ەڭ ءبىرىنشى انا تىلىندە ويلاۋ قابىلەتىن تۋدىرۋ كەرەك. سوسىن كەز كەلگەن ءتىلدى مەڭگەرۋىنە بولادى. ويتكەنى ادام قاي تىلدە ويلايدى, سول ۇلتتىڭ رۋحىن تۇسىنەدى, – دەيدى ەۆگەني.

ەۆگەني مەتەلەۆتىڭ بالا كۇنگى ارمانى ورىندالۋىندا ءوز ورتاسى, اناسى مەن اجەسى, ارىپتەستەرىنىڭ مەيىرىم-مەرەيى بار. ونى ءوزى دە مويىندايدى.

– اۋىل بالالارىمەن ويناپ جۇرگەن كەزدەرىم ءالى كوز الدىمدى. ءبىز ارمانشىل ەدىك. وسى كۇنى سول ارماندارىم ورىندالىپ جاتقانىنا كوز جەتكىزەمىن. ارينە, بۇل – جالعىز مەنىڭ عانا جەتىستىگىم ەمەس, بۇل – دوستارىم مەن ارىپتەستىرىمنىڭ, اعايىن-تۋىستىڭ قولداۋىمەن ورىندالعان مۇراتتار.

ەل بويىنشا 1 مامىر تەڭدىك پەن بىرلىك مەرەكەسى رەتىندە اتالىپ وتەدى. 2016 جىلدان العىس ايتۋ كۇنى قوسىلىپ, قوعامنىڭ بىرلىگىنە دە, تۇسىنىستىگىنە دە, تەڭدىگىنە دە جاقسى اسەر ەتۋدە. ءوز باسىم, جىلدا قازاق حالقىنا العىس ايتۋمەن قاتار انام گالينا ميحايلوۆناعا العىس بىلدىرەمىن. ويتكەنى مەنىڭ جان-جاقتى بولىپ قالىپتاسۋىمدا انامنىڭ ورنى زور, – دەيدى كەيىپكەرىمىز.

P.S. مىنە, قازاق قوعامىنداعى بەرەكە مەن بىرلىكتى ءبىر عانا ەۆگەني مەتەلەۆتىڭ ومىرىنەن كورۋگە بولادى. وزگەسىن دەپ جاتىرقاماي باۋىرىنا باسىپ, ۇلتتىق ءتىلدى مەڭگەرۋىنە ءمان بەردى, وقىپ-توقىپ, رۋحاني كەمەلدەنۋىندە تىلەۋلەس بولدى. قىزمەتتە ءوسۋىن دە جات كورمەدى. كەرەك دەسەڭىز, ءوز قىزىن بەرىپ, ۇرپاعىن وربىتۋگە جاعداي جاسادى. كەيىپكەرىمىز قازاق ۇلتىنىڭ بۇل جاقسىلىعىن جاقسى سەزىنەدى…


تاعىدا

نۇرلات بايگەنجە

«استانا اقشامى» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button