استانا قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ ماماندارى شاھاردىڭ شەتكى ايماقتارىنداعى جەكەمەنشىك سەكتورلارعا رەيد جاساپ, پەشپەن جىلىتىلاتىن ۇيلەردەگى ورتكە قارسى قاۋىپسىزدىك شارالارىن تەكسەرىپ, تۇرعىندارعا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە.
34 ءورت. 5 بالانىڭ ءولىمى
تجد مالىمەتىنشە, استانادا بىلتىر 699, ال بيىل جىل باسىنان بەرى 34 ءورت وقيعاسى تىركەلىپتى. ەستەرىڭىزگە سالساق, اپتا باسىندا ءتىلسىز جاۋ سالدارىنان ۋاقىتشا تۇرعىزىلعان ءۇيدىڭ توبەسى وپىرىلىپ, ءبىر ءۇيدىڭ بەس بىردەي بالاسى ءولىم قۇشقان بولاتىن. قازا بولعان بالالاردىڭ اتا-اناسى ءورت تۇتانعان ۋاقىتتا تۇنگى اۋىسىمداعى جۇمىستا بولعانى گازەت بەتىندە بۇعان دەيىن دە جازىلعان ەدى. مويىندارىندا ءتورت بانكتىڭ نەسيەسى تۇرعاندىقتان, ومىراۋداعى كەنجەسى جاسقا تولماسا دا, اناسى جۇمىسقا شىعۋعا ءماجبۇر بولعان.
بۇل قايعىلى جاعداي بۇكىل حالىقتىڭ قابىرعاسىن قايىستىردى. «قايعىنى بولىسسەڭ, ازايادى» دەيدى. بەس ءبۇلدىرشىندى سوڭعى ساپارعا شىعارىپ سالۋعا جۇرتشىلىق كوپ جينالدى. جانازا راسىمىنە قاتىسقان استانانىڭ باس يمامى ناۋرىزباي تاعانۇلى مەشىت اتىنان بۇل وتباسىعا باسپانا الىپ بەرەتىندەرىن مالىمدەدى.
سول سياقتى «ازىرەت سۇلتان» مەشىتىنىڭ ۇستازى ماقساتبەك قايىرعاليەۆ تە الەۋمەتتىك جەلىلەردە تارالعان بەينەجازبادا كومەك رەتىندە جينالعان 13,4 ملن تەڭگەنىڭ وسى جانۇياعا تابىستالاتىنىن ايتقان.
كوپشىلىك تە جۇدىرىق بولىپ جۇمىلىپ, شاما-شارقىنشا قول ۇشىن سوزىپ, قايتىس بولعان بالالاردىڭ اناسى جانىمگۇل سيتەردىڭ ەسەپشوتىنا اقشا اۋدارىپ, كومەك كورسەتۋدە.
توتەنشە جاعداي ورىن العان كۇننىڭ ەرتەسىندە شۇعىل جيىن وتكىزىپ, قايعىدان قان جۇتقان جاندارعا قاجەتتى بارلىق ماتەريالدىق, مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدى تاپسىرعان استانا قالاسىنىڭ اكىمى باقىت سۇلتانوۆ جيىننان سوڭ وقيعا ورنىنا بارىپ, وتباسىنا كوڭىل ايتقان بولاتىن.
ايتا كەتۋ كەرەك, «Kaspi bank» اق ءوز تاراپتارىنان بۇل وتباسىعا بەرىلگەن كرەديتتىك قارىزدارىن كەشىرگەن ەكەن.
مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ استاناداعى ءورت سالدارىنان قازا بولعان بالالاردىڭ اتا-اناسى مەن تۋىسقاندارىنا كوڭىل ايتىپ, ۇكىمەت باسشىسى باقىتجان ساعىنتاەۆ پەن استانا قالاسىنىڭ اكىمى باقىت سۇلتانوۆقا زارداپ شەككەندەرگە قاجەتتى كومەك كورسەتۋدى تاپسىردى.
تالاپ ساقتالماعانىنىڭ سالدارى
جالپى, ەلورداداعى جەكە تۇرعىن ءۇيدىڭ سانى 22 267-ءنى قۇرايدى ەكەن. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, قالاداعى ءورتتىڭ 50 پايىزدان استامى وسى جەكە تۇرعىن جايلاردا ورىن الادى. سوندىقتان ولار جىلىتۋ ماۋسىمى باستالىسىمەن ءار سەنبى-جەكسەنبى اتقا قونىپ, جەكە تۇرعىن ۇيلەردى ارالايتىن كورىنەدى. تجد قىزمەتكەرلەرى بيىلعى قىسقى ماۋسىمدا 44 رەت رەيد جاساپ, 52 مىڭ ادامعا ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزىپتى. مىسالى, اتالمىش دەپارتامەنت ماماندارى مەن ەرىكتىلەر الدىڭعى كۇنى بايقوڭىر جانە سارىارقا اۋداندارىنا, كەشە الماتى اۋدانىنا ات باسىن بۇرسا, رەيد بۇگىن ەسىل اۋدانىندا جالعاسۋدا. توتەنشە جاعداي ورىن العاننان كەيىن تەكسەرىس جۇمىستارى كۇشەيتىلگەن رەجيمدە جۇرگىزىلۋدە.
– رەيد بارىسىندا تۇرعىندارعا ءورت قاۋىپسىزدىگى ەرەجەلەرىن ءتۇسىندىرىپ, ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزەمىز. بىراق ادامدار سوندا دا قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاي بەرمەيدى, – دەيدى سارىارقا اۋدانى توتەنشە جاعدايلار باسقارماسىنىڭ باسشىسى قۋانىش توقسارين «كوكتال-1» تۇرعىن الابىنا رەيد جۇرگىزۋ بارىسىندا باق وكىلدەرىنە بەرگەن سۇحباتىندا. – جاڭا ءبىر ۇيگە كىرگەنىمىزدە قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى مۇلدە ساقتالماپتى. پەشتىڭ ماڭايىندا اياق كيىمدەر مەن اعاش وتىنى جاتىر. ۇستىڭگى جاعىنان ءجىپ تارتىپ, كىر جايىپ قويىپتى. بۇل وتە قاۋىپتى جاعداي. مەن ەسكەرتۋ جاساپ جاتسام دا, ءۇي يەسى سوزىمە اسا قۇلاق اسپادى. اياق كيىمدەرىن پەش ماڭىنان المادى. جالپى, تۇرعىنداردىڭ كوپشىلىگى سويتەدى. رەيد كەزىندە ەسكەرتۋ جاساساق, باستارىن شۇلعيدى. بىراق سول ۇيگە قايتا اينالىپ سوقساق, ءبارى سول قالپىندا جاتادى. ءبىز ولارعا تەك ەسكەرتۋ جاساۋمەن عانا شەكتەلەمىز.
دەگەنمەن قالا تۇرعىندارىنىڭ ءبىرى قايرات شۋاقباەۆ تجد قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءورت قاۋىپسىزدىگى ەرەجەلەرى جايلى ايتقان كەڭەستەرىنەن الداعى ۋاقىتتا قورىتىندى شىعاراتىنىن جەتكىزدى.
ەسكەرتۋ ەسكەرىلمەگەن
قالالىق تجد باستىعىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى مارعۇلان امانباەۆتىڭ ايتۋىنشا, وسىعان دەيىن «كوكتال-1» تۇرعىن الابىندا ءورت جانە باسقا دا توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا پروفيلاكتيكالىق جۇمىستار جۇرگىزىلگەن كەزدە ءورت بولعان وسى ۇيگە دە بارىپ, وتباسى مۇشەلەرىنە ولقىلىقتاردى جويۋعا قاتىستى ەسكەرتۋ جاسالعان ەكەن. بىراق ءتيىستى شارالاردىڭ جاسالماۋىنىڭ سالدارىنان وسىنداي جاعدايدىڭ ورىن الۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى ساراپشىلار. قازىرگى ۋاقىتتا ءورتتىڭ شىعۋ سەبەبى زەرتتەلىپ, قۇزىرلى ورگاندار تاراپىنان تەرگەۋ امالدارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ولاردىڭ مالىمەتىنشە, وسى ۋاقىتشا تۇرعىزىلعان ءۇيدىڭ قوجايىنى جاۋاپقا تارتىلۋى مۇمكىن.
جالپى, ارمان قالادا باسپانالى بولۋ دا كوپتىڭ ارمانىنا اينالىپ تۇر. ەلدىڭ ءار تۇكپىرىنەن ارمان ارقالاپ كەلگەندەردىڭ كوبىسى ەلوردانىڭ شەتىندەگى لاشىقتاردى پانالاپ ءجۇر. «بىرەۋگە جان قايعى, بىرەۋگە مال قايعى» دەگەندەي, ەلدىڭ جاندى جەرىن پايدالانىپ, زاڭعا قايشى بولسا دا, اۋلاسىنان بىرنەشە قۇجاتى جوق ءتورت قابىرعانى قالقايتىپ, كولەڭكەلى كاسىپتى ءناسىپ ەتىپ جۇرگەندەر دە جەتەرلىك. تجد ماماندارىنىڭ رەيدى كەزىندە دە توزىعى جەتكەن نەشە ءتۇرلى تۇرعىن جايلاردى كوزىمىز كوردى. ءتىپتى ءبىر اۋلاداعى ءتورت ەسىكتىڭ قايسىسى ءۇي, قايسىسى قورا ەكەنىن دە اجىراتۋ مۇمكىن بولمادى. سىرتقى ەسىكتەرى بىردەي بولعانمەن, ءبىرى مونشا, ەكىنشىسى قورا, باسقالارى ءۇي بولىپ شىقتى. ولاردىڭ كەيبىرىندە ەلەكتر سىمدارى قالاي بولسا سولاي تارتىلعان. سانيتارلىق جاعداي دا, پەشپەن جىلىتۋ ورىندارى دا تالاپقا ساي ەمەس. ۋاقىتشا تۇرعىزىلعان ۇيلەردىڭ كوبىسىنىڭ قۇجاتى دا دۇرىس بولماۋى مۇمكىن. ءورتتىڭ دە اسىرەسە وسىنداي ۇيلەردە ءجيى بولاتىنىن ايتادى تجد ماماندارى.
توتەنشە جاعداي قايتالانباۋى ءتيىس
جاسىراتىنى جوق, مۇنداي جاعداي تەك استانادا عانا ەمەس, ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماعىندا دا بار. وتكەن جىلى ەلىمىزدە 9595 ءورت تىركەلىپ, قىزىل جالىن 322 ادامنىڭ ءومىرىن جالماپتى. ونىڭ ىشىندە 34 بالانىڭ جانى قىرشىننان قيىلعان. جاقىندا عانا (9 قاڭتاردا) قىزىلوردانىڭ ساياجايلارىنىڭ بىرىندە ءورت شىعىپ, ءبىر ءۇيدىڭ ءۇش ۇلى وت قۇشاعىنا ورانىپ كوز جۇمعان.
ەندى قالاي بولسا سولاي تۇرعىزىلعان, قۇجاتى جوق ۇيلەردىڭ قوجايىندارى جاۋاپقا تارتىلۋى مۇمكىن. بۇعان پرەزيدەنت تە پارمەن بەردى. ەلباسى مۇنداي جاعداي قايتالانباس ءۇشىن بارلىق ءتيىستى شارانى قابىلداۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
«بارلىق ءوڭىردىڭ اكىمدەرى قۇزىرلى ورگاندارمەن بىرلەسىپ, ءورت قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن باقىلاۋدى كۇشەيتۋى كەرەك, سونداي-اق ءتيىستى تەكسەرىستەر ۇيىمداستىرىپ, حالىق اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋى قاجەت» دەلىنگەن اقوردانىڭ حابارلاماسىندا.
وسى ورايدا «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ تا «نۇر وتان» پارتياسى بۇل باعىتتاردا ناقتى ۇسىنىستار دايىنداپ, الداعى ۋاقىتتا سول بويىنشا ۇكىمەتپەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەپ, جاعدايدىڭ جاقسارۋىنا وزدەرىنىڭ ۇلەستەرىن قوساتىنىن جەتكىزدى.
«بۇل جايت قوعامداعى كەيبىر وزەكتى ماسەلەلەردىڭ كەزەك كۇتتىرمەي شەشۋدى قاجەت ەتەتىنىن كورسەتىپ بەردى» دەپ جازدى م. اشىمباەۆ ءوزىنىڭ فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىندا.
ءتۇيىن
توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنىن ايتاتىن بولساق, جەكە تۇرعىن ۇيلەردەگى ءورتتىڭ شىعۋ سەبەبى كوبىنە پەشپەن جىلىتۋ كەزىندە تالاپتىڭ ساقتالماۋىنان بولىپ وتىر. سودان سوڭ ساپاسىز وتىندى پايدالانعاندىقتان, بىقسىعان شوقتىڭ سالدارىنان جەر-جەردە گازدان ۋلانۋ دا تىيىلماي تۇر وكىنىشكە قاراي. وسىنداي جاعدايلاردى بولدىرماس ءۇشىن ەلىمىز تۇتاستاي گازبەن جىلىتۋ جۇيەسىنە كوشسە, بالكىم, تۇرعىندار ءتىلسىز جاۋدىڭ تاقسىرەتىن تارتپاس پا ەدى…
