تالاپكەر كەزدە العاش جولىقتىق. ونىڭ تولىق اتى-ءجونى قونىسباي ىسكەندىرۇلى ءابىلوۆ ەكەنىن سوندا ءبىلدىم. وقۋعا قابىلدانعاندار ءتىزىمىن حابارلايتىن كەزدە كۇتىپ, اڭگىمەلەسىپ, ءبىر جەردە تۇرعان ەدىك, تەگىمىز قاتار اتالعاندا, قۋانعاننان قۇشاقتاسا كەتتىك. سودان ولە-ولگەنشە ارامىز اجىراعان جوق, جۇبىمىز جازىلماعان دوس بولدىق.
مەن وعان شەشەم ساقتاپ جۇرگەن ءوزىنىڭ بالا كەزدەگى حاتىن اكەلىپ كورسەتىپ, ءبىر ءماز بولىپ كۇلگەنىمىز بار.
جاتاقحانادا ءبىر بولمەدە تۇردىق. ساباققا بىرگە دايىندالدىق. ولەڭدى بىرگە جازدىق. قىزدارعا بىرگە قىرىندادىق.
قونىسبايدىڭ جازبا جانە سۋىرىپ-سالما اقىندىعى, ازىلقوي-ساتيريكتىگى, انشىلىگى مەن كۇيشىلىگى, كومپوزيتورلىعىنا قوسا دومبىرادان باستاپ, گيتارا, بايان, ماندولينا, اككوردەون, پيانينو, ساكسوفون سياقتى كەز كەلگەن مۋزىكا اسپابىندا ويناي بەرەتىن ەرەكشە قابىلەتى بار بولىپ شىقتى. قولىنا ەكى قاسىق بەرسەڭ, تىڭقىلداتىپ مۋزىكا شىعارىپ وتىرادى. ءوزى شەشەن. كۇلدىرگى. كەز كەلگەن وتىرىستىڭ گۇلى. انەكدوتتى قولما-قول ويدان قۇراستىرىپ شىعارادى. «سەگىز قىرلى» دەگەن تەڭەۋ وعان ازدىق ەتەتىن ەدى. ءبىرىنشى كۋرستا جۇرگەندە نۇرتىلەۋ يمانعاليۇلى, مارات نۇرقاليەۆ, باقبەرگەن تابىلديەۆ, باقىت احمەروۆ سياقتى كىلەڭ ونەرلى جىگىتتەردىڭ باسىن قوسىپ, «ءلايلىم-شىراق» اتتى ۆوكالدى-اسپاپتى انسامبل قۇردى.
ەكىنشى كۋرستا جۇرگەندە «قانات قاقتى» كىتابىنا قادىر مىرزا ءالي اعانىڭ العىسوزىمەن ولەڭدەر جيناعىم شىعىپ, ەلدەگى اكە-شەشەمە وزىمشە قالاماقى جىبەرىپ, كۋرستاستاردىڭ «جۋ-جۋىمەن» قونىسباي ەكەۋمىز جاتاقحاناعا ۇلكەن سومكە تولى «قىزىل» اكەلىپ, بولمەدە القا-قوتان وتىرىس جاساعانبىز. سول وتىرىستا قونىسباي ءبىر جارقىلداپ ەدى-اۋ! سۋىرىپ سالىپ, ارقايسىمىزعا ءازىل-ولەڭ, انەكدوت شىعارىپ, دۋىلداتقانى ەستەن كەتپەس!
ونىڭ اۋىزشا كۇلدىرگى اڭگىمەلەرىنىڭ كەيىپكەرلەرى ءوز اۋىلىنىڭ ادامدارى بولاتىن. مەن وعان: «وسى سەنىڭ اۋىلىڭدا كىلەڭ قوجاناسىرلار تۇراتىن سياقتى. ءجونى ءتۇزۋ بىرەۋى بار ما ءوزى؟» دەپ ازىلدەيتىنمىن.
سول ءبىر جىلى قونىسبايدىڭ قايتىس بولعان اكەسىنىڭ زيراتىن سالىسۋعا بارعانىمدا اۋىلداستارىمەن تانىسىپ, تاڭىرقاپ قايتتىم. شەتىنەن اۋزىمەن قۇس تىستەگەن ايتقىش شەشەندەر! قونىسباي اۋزىنان تاستامايتىن احاڭ, جاحاڭ, نۇرحان, سىراعاڭ, عافاڭ, سەيىت, كەڭشىلىك سياقتى كىلەڭ ۇلىلار مەن كلاسسيكتەر تۋسا تۋعانداي ەل ەكەنىنە كوزىم جەتىپ ورالدىم!
قونىسباي ايتاتىن «ايسانىڭ اڭگىمەلەرى» كوپ كەشىكپەي مەنىڭ رەپەرتۋارىما كوشتى. ال مەنىڭ ايتىپ جۇرگەن اڭگىمەلەرىم ونىڭ اۋزىندا ءتىپتى تۇرلەنىپ كەتەتىن. ول «بالا ماحابباتى» اتتى العاشقى ءانىنىڭ شىعۋ تاريحىن ايتىپ بەرگەن. مەن «كوزدەرىڭە عاشىقپىن», «جۇلدىز جارىعى» دەگەن العاشقى كىتاپتارىمنىڭ اتتارىن قونىسبايمەن اقىلداسىپ قويعان ەدىم. «جەدەل جاردەم» دەگەن ولەڭىمدى قونىسبايدىڭ وي سالۋىمەن جازعان بولاتىنمىن.
قونىسباي ستۋدەنتتىك جىلدارداعى كوپتەگەن ولەڭىمنىڭ العاشقى وقىرمانى دا, سىنشىسى دا بولدى. «حات» دەگەن ولەڭىمە «كوزدەرىڭە عاشىقپىن» دەپ, باسقا ولەڭىمنىڭ اتىن قويىپ, العاش ءان شىعارعان قونىسباي بولاتىن. ول ءانى تورعاي, كوكشەتاۋ وڭىرىندە بەلگىلى ءانشى عازيزا جۇمەكەنوۆانىڭ ورىنداۋىندا تانىمال بولدى. سوڭىرا بۇل ولەڭگە دارىندى اقىن, ءانشى كومپوزيتور ەلەنا ابدىحالىقوۆا قارىنداسىم شىعارعان «كوزدەرىڭە عاشىقپىن» دەگەن اسەم ءان شارتاراپقا تاراپ كەتتى. جالپى, وسى ولەڭگە مەنىڭ تۋعان اپكەم كومپوزيتور باعدات ەسداۋلەتوۆا دا, بەلگىلى كومپوزيتور ورالحان كوشەروۆ تە ءان شىعارعان.
قونىسباي بولاشاق جارى ءمۇنيرا ارۋمەن كەزدەسكەن سوڭ ەرتەرەك ۇيلەنىپ, پاتەرگە شىعىپ كەتتى. ءبىر بولمەدە تۇرعان نۇرتىلەۋ دە, مارات تا, توقتار دا بىرتىندەپ ۇيلەنىپ, شاڭىراق كوتەرىپ, جاتاقحانانى تاستاپ كەتتى…
ولاردىڭ ورنىن كۇزەتىپ, تولەگەن اقىن جازعان «اڭشىنىڭ قوسىنا تاستاپ كەتكەن قاراۋىلداي» جالعىز قالدىم… ومىردە دە سولاي بولدى… ءبارى كەتىپ قالدى… جازا الماي جۇرگەن سەبەبىم سودان بولۋى كەرەك…
اتاقتى عافۋ اقىننىڭ:
«تورعايدا ءبىر اقىن بار قونىس دەگەن,
شەبەردەن اينالايىن ونى ىستەگەن!» دەگەن ەگىز جولى قاناتتى سوزگە اينالعالى قاشان؟!
قونىسباي ءابىل! التى الاشتىڭ ارداقتى اقىنى! ءسوز سۇلەيى! سايىپقىران ساتيريك! قايتالانباس قالامگەر!
ول ايتىستىڭ تۋىن جەلبىرەتىپ, «تورعايدىڭ توپجارعانى» اتاندى. اسەرلى ازىلگە باي اڭگىمەلەر جيناقتارىن قالدىردى. ادەمى اندەر تۋدىردى. ءازىل-سىقاقتىڭ كورىگىن قىزدىرىپ, ۇلتتىڭ كوڭىلىن كوتەردى. استانانىڭ ۇلتتىق كەلبەتى ءۇشىن قاجىماي كۇرەسىپ, قازاق ءتىلىنىڭ قايتپاس قايراتكەرىنە اينالدى.
…ول ۇلتتىق پانتەوندا, ءوزى ارداق تۇتقان ءابىش اعاسىنىڭ, سىيلاسىپ وتكەن فاريزا اپاسىنىڭ قاسىندا, باسقا دا تۇلعالاردىڭ قاتارىندا جاتىر.
بىراق تۋعان تورعايى, كيەلى قوستانايىندا ەسكەرتكىشى, كوشەسى, مەكتەبى بار ما؟ ءوزى وركەندەۋىنە ۇلەس قوسىپ, عۇمىرىن بەرگەن استانادا شە؟
«قازاقستاننىڭ حالىق اقىنى» اتاعىن يەلەنگەن تاريحتاعى 5 تۇلپاردىڭ ءبىرى ەدى عوي!..
70 جاسىڭ قۇتتى بولسىن, ايگىلى «ءاي-ءاي اقىن»!
تاسقىن باسىلسا, حالقىڭنىڭ قاباعى اشىلسا – تويىڭ دا باستالار!
بالكىم, سەنىڭ مەرەيتويىڭ حالقىڭنىڭ قاباعىن اشار؟!
ۇلىقبەك ەسداۋلەت,
مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى
