استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى ەسىل جانە نۇرا اۋداندارىنداعى اۋلالار مەن قوعامدىق كەڭىستىكتەردى ارالاپ, تۇرعىنداردىڭ تالاپ-تىلەگىن ءبىلدى.
«پريگورودنىي» شەت قالماسىن
دەلەگاتسيانى ءماسليحات توراعانىڭ مىندەتىن اتقارۋشى اسقار سماعۇلوۆ باستاسا, قۇرامىندا دەپۋتاتتار عابيت ءتاجىمۇراتوۆ, كەندەباي ادامبەكوۆ, ەرلان داكەنوۆ, بەكزات جولجاقسىنوۆ, ارسلانبەك ماعزۇم, باھارگۇل تولەگەن, ءمادينا اجىكەنوۆا بولدى. الدىمەن حالىق قالاۋلىلارى ەسىل اۋدانىنداعى «قۋانىش» تۇرعىن ءۇي الابىنا باردى. 2018 جىلى حالىقارالىق اۋەجايعا جاقىن ماڭداعى تۇرعىن ءۇي كەشەنى پايدالانۋعا بەرىلدى. قۇرىلىس كومپانياسى سالعان ويىن الاڭىنداعى قۇرىلعىلار – اتكەنشەك, سىرعاناق جانە تاعى باسقاسى ەسكىرىپ, سىنى كەتىپتى. مۇنى وسى ءۇيدىڭ تۇرعىنى فاتيما بوياتجانوۆا ايتىپ بەردى.
– قالالىق جەردە بالالار ءتورت قابىرعادا تىعىلىپ, سمارتفونعا قاراپ وتىرعانشا, دالادا ويناعانى جاقسى. «قۋانىش» تۇرعىن ءۇي كەشەنىندە تۇراتىن 100-دەي بالا كورشى ۇيلەردىڭ الاڭىنا بارىپ وينايدى. نەمەرەمىزدى ەرتىپ ءبىز دە بارامىز. بىرنەشە جىلدان بەرى اۋلانى جوندەپ, فۋتبول الاڭىن سالۋدى ۇسىنىپ ءجۇرمىز. ازىرگە ءوتىنىشىمىز اياقسىز قالۋدا, – دەدى قالا تۇرعىنى.
ورتالىق پەن قالانىڭ شەتكى بولىگىندە ءومىر سۇرۋگە تەڭدەي جاعداي جاساۋ – اتقارۋشى بيلىك الدىنداعى نەگىزگى مىندەتتىڭ ءبىرى. ينجەنەرلىك جەلى قۇرىلىسى, گازداندىرۋ, جاڭا جولدار سالۋ مەن جارىق شامىن ورناتۋ, بالالار ويىن الاڭىن جاڭالاۋ نەمەسە جاڭادان سالۋ كەرەك.
دەپۋتاتتار بۇل باعىتتاعى جۇمىستار بايقوڭىر جانە الماتى اۋدانىندا جۇيەلى جۇرگىزىلىپ جاتقانىن كوردى. ەسىل اۋدانىندا بۇل باعىتتاعى جۇمىستىڭ قارقىنى قالاي؟ بۇل تۋرالى اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەلنار ۋاحيتوۆ باياندادى.
– بيىل 11 اۋلانى اباتتاندىرۋ جوسپارلاندى. ونىڭ 7-ىندە اعىمداعى جوندەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلىپ, 4-ەۋى اياقتالدى. اسىرەسە فۋتبول, ۆولەيبول, باسكەتبول جانە گيمناستيكا الاڭىن سالۋعا ءمان بەردىك. سونداي-اق بالالار جاراقات المايتىنداي قاۋىپسىز سپورتتىق ترەناجەرلەردى, رەزەڭكە جابىندىسى بار ويىن الاڭى پايدالانۋعا بەرىلدى. ەسىل اۋدانىندا بيۋدجەت مۇمكىندىگىنە قاراي 36 ءۇيدىڭ اۋلاسىن جاڭارتۋ, جاڭعىرتۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ جوسپارى بار. «قۋانىش» تۇرعىن ءۇيىنىڭ اۋلاسى مەردىگەر كومپانيانىڭ ەسەبىمەن سالىندى. تۇرعىنداردىڭ تالابى ورىندى, ويىن الاڭىنىڭ توزىعى جەتتى. كەلەسى جىلى جوندەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز, – دەدى اكىمنىڭ ورىنباسارى.
دەپۋتاتتار شاھاردىڭ شەتكى اۋداندارىندا ينتەرنەت قالاي ۇستايتىنىن, قوعامدىق كولىك قاتىناسى, جارىقتاندىرۋ دەڭگەيى, ءبىلىم بەرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرى تۇرعىندارعا جەتكىلىكتى مە دەگەن سۇراق قويدى. سالاعا جاۋاپتى باسشى ينتەرنەت ماسەلەسى بار ەكەنىن جاسىرمادى, وزگە باعىتتاردا جۇيەلى جۇمىس قالىپتاسقانىن ايتتى.
كەلەسى نىسان – پريگورودنىي شاعىن اۋدانىنداعى «وڭتۇستىك» تۇرعىن ءۇي كەشەنىندە جالعاستى. 2022 جىلى بالالار ويىن الاڭى اعىمداعى جوندەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلىپ, جاراقاتتان قورعايتىن رەزەڭكە جابىندىسىمەن جابىلدى. مۇنداي ماتەريال قاتتى ىستىققا دا, سۋىققا دا ءتوزىمدى, بارىنەن بۇرىن سۋدى جينامايدى.
حالىق قالاۋلىلارى بيۋدجەت ەسەبىمەن جاڭارعان شاعىن فۋتبول الاڭى مەن سپورتتىق ترەناجەرلەردى كۇتىپ ۇستاۋعا كىم جاۋاپتى ەكەنىن سۇرادى.
ەلنار ۋاحيتوۆتىڭ سوزىنشە, «تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى تۋرالى» زاڭىندا اۋلالار مەن الاڭداردى كۇتىپ ۇستاۋ مەحانيزمى جان-جاقتى قاراستىرىلماعان. زاڭ بويىنشا مەنشىك يەلەرى بىرلەستىگى دە (وسي), پاتەر يەلەرىنىڭ كووپەراتيۆى دە (كسكا) اۋلالار مەن الاڭداردى كۇتىپ ۇستاۋدى ءوز تەڭگەرىمىنە الا المايدى. سوندىقتان اكىمدىك ءوز باقىلاۋىنا الىپ, بۇزىلعان جەرلەرىن جوندەيتىن بولادى.
اۋلا كلۋبتارى كەرەك
باعدارلاماعا ساي دەپۋتاتتار «ۋيۋت» تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ اۋلاسىندا جۇرگىزىلگەن جۇمىسپەن تانىستى.
ءبىزدى تۇرعىن ءۇي كەشەنىندە قۇرىلعان مەنشىك يەلەرى بىرلەستىگىنىڭ باسشىسى عاليا ماحامبەتوۆا قارسى الىپ, ءوز قۋانىشىن ءبىلدىردى.
– اۋدان باسشىلارىمەن كەزدەسۋدە تۇرعىندار ويىن الاڭىن جاڭارتۋدى ۇنەمى تالاپ ەتەتىن. ءبىزدىڭ وتىنىشكە نازار اۋدارعان باسشىلارعا العىس بىلدىرەمىز. مۇندا 504 پاتەر بار. اۋلاعا كۇندەلىكتى 200-250 بالا وينايدى. بالالار ويىن ارقىلى جەتىلەدى. اۋلادا بالالار جۇگىرىپ, سەكىرىپ ويناۋعا جان-جاقتى مۇمكىندىك قاراستىرىلدى. بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن بەينەباقىلاۋ كامەراسىن ىسكە قوستىق. كەشكىسىن ەرەسەكتەر دە جينالىپ, اڭگىمە-دۇكەن ايتىپ, سەيىل قۇرىپ, سالاۋاتتى ءومىر سالتىمەن اينالىسادى, – دەدى قالا تۇرعىنى عاليا ماحامبەتوۆا.
دەپۋتاتتار اۋلا ماسەلەسىمەن عانا شەكتەلىپ قويماي, تۇرعىن ءۇيدىڭ سىرتىن قاپتاعان پليتكالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن سۇرادى. جەل تۇرعان كۇندەرى كەراميكالىق پليتكالار قۇلايتىنىن, قاۋىپسىزدىك ءۇشىن تۇرعىندار ءوز قارجىسىنىڭ ەسەبىمەن الپينيست مامانداردى شاقىرىپ, پليتكالاردى بەكىتەتىنىن جەتكىزدى.
– ويىن ارقىلى بالانىڭ فيزيكالىق كۇشى ارتادى, ءارى زەرەكتىلىگى مەن تاپقىرلىعى شىڭدالادى. باستىسى, ۇيىمداستىرۋشىلىق داعدىسى قالىپتاسادى. وسى سەبەپتى جەتكىنشەكتەردىڭ الاڭسىز ويناۋى ءۇشىن جان-جاقتى جاعداي جاساۋ كەرەك. مۇنى كوپ كەشىكتىرمەي شەشۋ ماڭىزدى.
ءVىىى شاقىرىلىمداعى دەپۋتاتتار جۇمىسقا كىرىسكەن ساتتە وسى ماسەلەگە ءمان بەردى. ءساۋىر ايىندا وتكەن بيۋدجەتتى ناقتىلاۋدا ءاربىر جوبانىڭ ماڭىزىن سارالاپ, كەيبىرىن كەيىنگە شەگەرىپ, بيۋدجەتتەن 26 اۋلانى جوندەۋگە قارجى بولدىك. شىلدە ايىندا تاعى قوسىمشا 50-گە تارتا اۋلادا جوندەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋگە قارجى قاراستىردىق. ءسويتىپ, قالانىڭ وڭ جانە سول جاعالاۋىنا بىردەي جاعداي جاساۋدى باسىمدىق ەتتىك.
الاڭداردىڭ جاڭارعانى جاقسى. الايدا بالالاردىڭ تەك ويىن وينايتىن الاڭى رەتىندە قاراماي, ۇلتتىق تاربيە ورتالىعى رەتىندە قاراستىرۋ ماڭىزدى. اسىرەسە ۇلكەندى سىيلاۋ, كىشىگە ىزەت كورسەتۋ سىندى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى ءسىڭىرۋ كەرەك. وسى باعىتتاعى جۇمىستى جۇيەلەيتىن «اۋلا كلۋبى» قۇرىلسا, – دەدى ءماسليحات دەپۋتاتى كەندەباي ادامبەك.
نۇرا اۋدانى دا – نازاردا
كەيىن ءماسليحات دەپۋتاتتارى نۇرا اۋدانىنا قاراستى «پامير» تۇرعىن ءۇي كەشەنىنە باردى. بۇل اۋلادا اعىمداعى جوندەۋ جۇمىسى شەڭبەرىندە بالالار ويىن الاڭىن سالۋ, جارىقتاندىرۋ, اۋلا مەن اۆتۇراقتى اسفالتتاۋ جۇرەدى.
نۇرا اۋدانى اكىمدىگى اباتتاندىرۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى ماديار جاعالبايلىنىڭ سوزىنشە, اۋدان اۋماعىندا 330 اۋلا بار. ونىڭ باسىم كوپشىلىگى 8-9 جىلدان بەرى پايدالانىپ كەلە جاتقاندىقتان, ەسكىرىپ, توزىعى جەتتى. كەلەسى جىلى بيۋدجەتتىڭ مۇمكىندىگىنە قاراي اۋلالار مەن الاڭدار جوندەلەدى. بيىل 4 اۋلا الاڭى جاڭارتىلادى.
مامىر ايىندا جاڭادان قۇرىلعان اۋداندا اتقارىلاتىن جۇمىس از ەمەس. اسىرەسە الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم – مەكتەپ, بالاباقشا, ەمحانا, اۋرۋحانا قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ جانە قالا تۇرعىندارىنىڭ بوس ۋاقىتىن جايلى وتكىزەتىن جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى مەن ساياباقتار, سپورت الاڭدارىنا سۇرانىس بار. بۇل – پرەزيدەنتتىڭ تالابى. بۇل – قالا تۇرعىندارىنىڭ تىلەگى.
استانا قالاسى ءماسليحاتى توراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى اسقار سماعۇلوۆ ءبىر كۇندىك جۇمىستى قورىتىندىلاپ:
– قالادا ويىن الاڭدارىنا دەگەن قاجەتتىلىك بار. قازىر جاسوسپىرىمدەردى لاگەرمەن قامتىپ, جازعى دەمالىسىن مازمۇندى وتكىزۋدى ۇيىمداستىرۋ ماڭىزدى. مۇنداي جاعداي ءاربىر اۋلادا اتقارىلعانى دۇرىس. ءماسليحات دەپۋتاتتارى وسىنى ەسكەرىپ, تۇرعىن ۇيلەردىڭ اۋلاسىن جوندەۋگە قارجى ءبولۋدى قولدادى. بۇعان دەيىن بايقوڭىر جانە الماتى اۋدانىنداعى اۋلالاردى كوردىك. ەندى ەسىل جانە نۇرا اۋدانىن نازارعا الىپ, سايلاۋشىلارمەن كەزدەسىپ, نەگىزگى ماسەلەلەردى بىلدىك, – دەدى.
P.S: ءبىر جىلدا پرەزيدەنت ەكى رەت استانا قالاسىن دامىتۋ ماسەلەلەرى جونىندە كەڭەس وتكىزىپ, شاھار باسشىسىنا ناقتى تاپسىرما بەردى. ياعني تۇرعىندارعا جايلىلىق تۋدىراتىن اۋلالار مەن الاڭداردى تالاپقا ساي ەتۋ. وسى باعىتتاعى جۇمىستاردى كورىپ, استانالىقتاردىڭ قۋانىشىن سەزىندىك, پروبلەمالارىن دا ءبىلىپ قايتتىق.
