استانادا ارزان باعاعا پاتەر الۋدى كوزدەپ, بار اقشاسىن ىرگەتاسى عانا قالانعان ۇيلەرگە سالعان ۇلەسكەرلەردىڭ كوبى الدانىپ قالعانى جاسىرىن ەمەس. ولار سوتتىڭ ەسىگىن تالاي رەت توزدىرىپ, جەرگىلىكتى بيلىكتەن كومەك سۇراۋمەن بولدى. ەندى 10 قازاننان باستاپ «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ تۋرالى» زاڭ كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن, ۇلەسكەرلەر الدانبايتىن بولادى. سەبەبى, وندا قۇرىلىس كومپانيالارىنا دەگەن تالاپ پەن ءتارتىپ كۇشەيدى.
قارجىنى قىمقىرعان كىمدەر؟
جالپى, جىل باسىنان بەرى ءجون-جوسىقسىز ءۇي سالۋشىلارعا قاتىستى 11 قىلمىستىق ءىس قاراۋعا الىنعان. ونىڭ تورتەۋى سوتقا جىبەرىلسە, جەتەۋى وندىرىسكە الىندى. استانا قالاسى ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى تەرگەۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى اسىلجان قالداربەكوۆتىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, «الاياقتىق» بابى بويىنشا «اقجول» تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ باسشىسى 101 ۇلەسكەردەن 800 ملن تەڭگە كولەمىندە قارجى يەلەنگەن. بۇگىندە ونىڭ باسشىسى ەربول ماناشەۆقا قاتىستى قىلمىستىق ءىس سوتقا جونەلتىلدى. سونىمەن قاتار, «ارابي-1, 2» جانە «سامال» تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىنىڭ 183 ۇلەسكەرىنەن 1 ملرد 700 مىڭ تەڭگە كولەمىندە اقشا يەلەنگەن «كۆارتيرا نس» مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى مەدەت بەكتەمىروۆكە قاتىستى ءىس, «ستوليچنىي-2», «انيسا-1», «كوكتال-2», «ابات» تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىنە تيەسىلى «تولەندى» كومپانياسىنىڭ توراعاسى ايدىن بايجۇمانوۆقا قاتىستى پاتەرلەردى ەكى رەت ساتۋ فاكتىلەرى بويىنشا ءىس سوتقا جىبەرىلدى.
2015 جىلى دا ءدال وسىنداي وقيعالار تىركەلگەن. ول كەزدە 7 قىلمىستىق ءىس قارالسا, ەكەۋى سوتقا جىبەرىلىپتى. ناتيجەسىندە قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ باسشىلارى ايىپتى دەپ تانىلىپ, ءتۇرلى مەرزىمدەرگە تەمىر تورعا جابىلدى.
گۇلجان كيۆەنوۆا,
استانا قالاسى مەملەكەتتىك ساۋلەت-قۇرىلىس باقىلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى:
– جاڭا قۇجاتتىڭ ارتىقشىلىعى وتە كوپ. اسىرەسە, جىلدا قايتالاناتىن ماسەلە – ۇلەسكەرلەر جانە ۇلەسكەرلىك قارجى تارتۋ ءماسەلەسى قاتاڭ باقىلانادى. قۇرىلىس كومپانيالارى ارنايى كەپىلدەندىرۋ قورىنىڭ كەپىلدىگىن المايىنشا, ەشكىمنەن قارجى تارتا المايدى. سونىمەن قاتار, ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ جوباسىنا قاتىسۋى ءتيىس. ۇشىنشىدەن, ءۇيدىڭ قاڭقاسى تولىقتاي كوتەرىلۋى كەرەك. وسى زاڭدىلىقتار تولىق ورىندالمايىنشا, ەشقانداي كومپانيانىڭ ۇلەسكەرلەردەن قارجى تارتۋعا قۇقى جوق. جاڭا قۇجات ەرەجەسى بويىنشا قۇرىلىس نارىعىنداعى تاجىريبەسى بار, اۋديتورلىق تەكسەرىستەن سۇرىنبەي وتكەن قۇرىلىس سالۋشى كومپانيالار عانا قاتىسا الادى. بۇل ءوز كەزەگىندە قۇرىلىس سالاسىنداعى باسەكەنى ارتتىرادى.
جاڭا زاڭنىڭ ارتىقشىلىعى قانداي؟
قالا اكىمدىگىندە جانە استانا قالاسىنىڭ ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىندە «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ تۋرالى» جاڭا زاڭنىڭ جاي-جاپسارى كەڭىنەن تۇسىندىرىلۋدە. اتالعان قۇجاتقا سايكەس, ۇلەسكەرلەردەن اقشا تارتۋ جانە اقشا تارتۋعا رۇقسات بەرۋدى باقىلاۋ كۇشەيدى. ماسەلەن, اتالمىش زاڭدا ۇلەسكەرلەردىڭ اقشاسىن تارتۋدىڭ ءۇش جولى قاراستىرىلعان. ءبىرىنشىسى – كەپىلدەندىرۋ قورىنىڭ كەپىلدىگىن الۋ. كەلەسى – ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ جوباسىنا قاتىسۋ. ال ءۇشىنشىسى, تۇرعىن ءۇي قورىنىڭ عيماراتى سالىنعاننان كەيىن عانا ۇلەسكەرلەردەن اقشا تارتۋعا رۇقسات بەرىلەدى.
استانا قالاسى مەملەكەتتىك ءساۋلەت-قۇرىلىس باقىلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى داۋلەت دوسقۇلوۆ اتالمىش زاڭ اياسىندا تاۋەكەلدەردى ازايتىپ, قۇرىلىس سالاسىنداعى ايقىندىلىقتى, ۇلەسكەرلەردىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەسىن قورعاۋ, تۇرعىن ءۇيدىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋدى قاراستىرعان جاڭا تەتىكتەر ىسكە قوسىلاتىنىن ايتتى.
«مۇندا ۇلەسكەرلەردىڭ اقشاسىن تارتۋعا رۇقسات الۋدىڭ ءۇش جولى قاراستىرىلعان. بارلىق جاعدايدا ۇلەسكەرمەن تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋدىڭ تيپتىك كەلىسىمى جاسالۋى ءتيىس. بۇل رەتتە ۇلەسكەرلەر سالۋشىلاردىڭ قۇرىلىس قۇجاتتارىمەن تانىسۋعا قۇقىلى. سونىمەن قاتار, ۇلەسكەرلەردىڭ قارجىسىن تارتۋدىڭ اتالعان جولدارى قۇرىلىس سالۋشىعا جانە ۋاكىلەتتى كومپانياعا جوعارى بىلىكتىلىك تالاپتارىن قويادى. قۇرىلىس نارىعىنداعى تاجىريبە كەم دەگەندە 3 جىل, ال تۇرعىزىلعان عيماراتتاردىڭ جالپى اۋدانى كەم دەگەندە 9 مىڭ شارشى مەتر بولۋى كەرەك» دەيدى ول.
ەندى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا قاتىستى ازاماتتاردىڭ قارجىسىن زاڭسىز تارتاتىن بارلىق كەلىسىمدەر جارامسىز دەپ تانىلادى. زاڭ تالاپتارىن ورىنداماعان قۇرىلىس سالۋشىلار قىلمىستىق قۋدالاۋعا تۇسەدى.
گۇلميرا ايماعامبەت
