ءبىر سۋرەتتىڭ تاريحى
بۇل پورترەتتىڭ اۆتورى – قاراعاندىلىق سۋرەتشى تاڭسىق ءماجيتوۆا. وسىدان ەكى-ءۇش جىلداي بۇرىن تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىعىنا وراي قازىرگى نازارباەۆ ورتالىعىندا ۇيىمداستىرىلعان «ادام. ۋاقىت. ءداۋىر» كورمەسىنەن فاريزا اقىننىڭ جاعىن تايانا, مۇڭلى جانارىمەن ويلانا قالعان قالپى كوزىمىزگە وتتاي باسىلىپ, الدىندا ۇزاق توقتالعانىمىز بار ەدى. بار بولعانى ارقالىق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ كوركەم سۋرەت فاكۋلتەتىن ءتامامداسا دا, قىلقالامشى رەتىندە بوياۋى قالىڭ, بولمىسى بولەك دۇنيەلەرگە بەيىم تاڭسىق كەيىنگى ون شاقتى جىلدا قازاق قوعامىنىڭ بەلگىلى تۇلعالارى مەن قايراتكەرلەرىنىڭ پورترەت گالەرەياسىن جاساۋدى سۇيىكتى ىسىنە اينالدىرىپتى. ءار پورترەتتىڭ ارتىندا تۇلعا حاقىندا تۇششىنۋ, قىر-سىرىنا قانىعۋ بار. سىرىن بىلمەي سىرشىراي شىقپايدى, ايتپەسە. فاريزا اقىنعا دا سۋرەتشى سونداي ماعلۇمات جيناپ بارعانمەن, ولەڭدەگى بەينەسى مەن ومىردەگى مىنەزى ءبىر-بىرىنە كەرەعار جانمەن بەتپە-بەت كەلگەندە ءجىپسىز ماتالعانىن ايتادى. ءارى قارايعى ءسوزدى تاڭسىقتىڭ وزىنە بەرەيىك:
«2011 جىلدىڭ باس كەزى ەدى. تەلەفون ارقىلى ءجونىمدى ايتىپ ەم, «جارايدى, كەلە عوي» دەپ قۇلىقسىزداۋ جاۋاپ قاتقانىنا قاراماستان, مولبەرتىمدى, بوياۋىمدى الىپ ۇيىنە باردىم.
ءبىر ۋاقىتتا:
– مەنى, جۇرت «تىكەنەك» دەيدى. ال, ەرتەڭ سالعان سۋرەتىڭ ۇناماي قالىپ, ءتىلىم ءتيىپ كەتسە قايتەسىڭ? – دەپ تەرگەي باستادى. ءوزىمنىڭ قازاقشا اعىلىپ تۇرعانىم شامالى, شالا بىلدىرلاپ, ىق جاعىنان سايا تاپقانداي بوپ ىسكە كىرىستىم. باياعىدا ولەڭدەرىن نەمىس تىلىنە تارجىمالاۋعا كەلگەن اۋدارماشى ايەلدى الدىنا تارتقان قويدىڭ باسىنا كەڭكىلدەپ كۇلگەنى ءۇشىن ۇيىنەن قالاي شىقپىرتىپ قۋىپ شىققاندىعى جونىندە ەل اۋزىندا جۇرگەن اڭگىمە قايتا–قايتا ەسىمە ءتۇسىپ, اياقاستى ەبىل-دەبىل بولا قالدىم. اپايىمنىڭ جۇمىس ۇستەلىندە جيىرىلىپ وتىرعانىن كورىپ, مۇلدە قولىم جۇرمەدى. شىداي الماي, رۇقسات سۇراپ كەتىپ قالدىم.
شىعا كوزىمنەن جاس پارلاپ, اقىننىڭ سىناي قاراعانىنا اربالىپ قالعانىما ءبىر جاعى قورلانىپ, ءبىر جاعى مىسى باسىم ەكەنىن مويىنداپ كەلەمىن.
سودان كەيىن ءبىراز ۋاقىت قولىما قىلقالام ۇستاي الماي قالعانىم ەسىمدە. بىرنەشە ايدان سوڭ ءاسانالى ءاشىموۆ اعامىزدىڭ پورترەتىن سالۋدىڭ ورايى ءتۇستى. قورىققاننان نە جان قالدى دەيسىز؟ بەتتىڭ ارىن بەلبەۋگە ءتۇيىپ, اعامىزعا بولعان جايدى بايانداپ, «ءسىز دە ءسويتىپ كىلتىڭىزدى اسپاننان ىزدەتىپ اۋرەگە سالمايسىز با؟» دەگەن سۇراۋلى جۇزبەن قاراعانىم بار.
ءارتىس دەگەنىڭ – قانشا دەگەنمەن وڭاي جۇعىساتىن, ادام جانىنىڭ ەمشىسى ەكەن عوي. مەنىڭ توسىلىپ تۇرعانىمدى بايقاپ: «قىزىم, شىعارماشىلىق ادامىندا ونداي توقىراۋ بولادى. اپاڭنىڭ ءا دەگەننەن كوڭىلگە قوناق بەرمەۋى سەنەن جەتكىلىكتى دايىندىقتى كورمەگەن بولۋى كەرەك. جۇرەگىڭ ورنىققاندا, تاعى ءبىر الدىنان ءوت» دەپ اقىلىن ايتتى.
قوڭىر كۇزدە قايىرا قوڭىراۋلاتتىم. بۇل جولى اقىننىڭ ءيى جۇمساق:
– ءا, تاڭسىقسىڭ با؟ سەنى سول كەتكەننەن جوعالعان شىعار دەپ ويلاپ ەدىم. كەلە عوي, اينالايىن! – دەپ, اڭگىمەنىڭ ءتۇيىنىن ءوزى تارقاتىپ بەردى. سودان ءۇش-ءتورت كۇن جۇمىس ىستەدىك. تاڭەرتەڭ ءوزى بايەك بولىپ كۇتىپ الادى. ءوز قولىمەن پىسىرگەن ىستىق توقاش-باۋىرساعىن دا جەدىم, ىستىق ىقىلاسىنا دا بوي جىلىتتىم. جۇرت قاتال, بەتكە ايتاتىن تىكمىنەز دەيتىن فاريزا اقىننىڭ شىن مانىندە جۇرەگى نازىك, كوكىرەگى شەرلى, ءوزىم دەگەن جانعا وزەگىن جۇلىپ بەرەردەي باۋىرمال جان ەكەنىن سوندا سەزدىم. ءبىرتالاي اڭگىمە ايتتى, بىراق ورتاداعى كوزگە كورىنبەيتىن بايلانىستى ۇستاپ, ەسىل-دەرتىم كەنەپ ۇستىندەگى كەيىپتە بولعاندا ونىڭ ەشقايسىسىن قاپەرگە ىلمەگەن ەكەم عوي.
«كەلەسىڭ ءدايىم شىلدەنىڭ
وت كۇنى بولىپ, ىنتىعىپ.
قۇشاعىڭدا
قۇرىپ سۇلدەرىم
شىعا الماي قالام
بۇلقىنىپ.
كەتەدى سوندا جون اتتاپ
تاكاپپار مەنىڭ ورلىگىم,
جاناردا جۇرگەن قوناقتاپ
قوڭىرقاي كۇزدە سورلى مۇڭ»
– دەپ جىرلاعان اقىننىڭ ىشىندە وزىمەن بىرگە تالاي قۇسالى سىر, قۇمبىل داۋىس كەتكەندەي بولادى دا تۇرادى» دەيدى تاڭسىق سۋرەتشى. سول كۇننەن قالعان ەستەلىك – اقىننىڭ ءساتتى پورترەتى قازىر تاڭسىقتىڭ تورىندە ءىلۋلى تۇر.
ادىلبەك جاپاق
