دامەجان سادۋاقاسوۆا, استانا قالاسى بويىنشا باقىلاۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى: زەينەتاقى ارتىپ, جالاقى كوبەيەدى

ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا بيۋدجەتتىك سالا ماماندارىنىڭ جالاقىسىن ارتتىرىپ, حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ شارالارى شەڭبەرىندە زەينەتاقىلار مەن جاردەماقىلار مولشەرىن دە كوبەيتۋگە بايلانىستى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. وسىعان بايلانىستى استانا قالاسى بويىنشا باقىلاۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى دامەجان سادۋاقاسوۆامەن اڭگىمەلەسكەن ەدىك.

– دامەجان تولەۋبايقىزى, بيىلدان باستاپ, جالاقى جانە الەۋمەتتىك جاردەماقىلاردىڭ كولەمى ارتاتىنىنان جۇرتشىلىق حاباردار. مۇنداي تولەمدەرگە ەلوردادان قانشا تۇرعىن يە بولا الادى؟

– 2014 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باس­تاپ استانا قالاسى بويىنشا باقىلاۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ دەپارتامەنتى زەينەتكەرلەردىڭ زەينەتاقى تولەمدەرى مولشەرىن 9%-عا ارتتىردى. ولاردىڭ سانى الەۋەتتى قۇرىلىمدار سالاسىنىڭ زەينەتكەرلەرىن قوسا ەسەپتەگەندە 58,5-تەن استام تۇرعىن دەگەن ءسوز. وسىلايشا, استانا قالاسى بويىنشا زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ ورتاشا مولشەرى 43 553 تەڭگەنى قۇرادى, ال رەسپۋبليكا بويىنشا زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ ورتاشا مولشەرى – 35 183 تەڭگە.

– سوندا بيىل 1 ساۋىردەن باستاپ, بۇل تولەم كولەمى تاعى كوبەيەدى عوي?

– ءيا, 2014 جىلدىڭ 1 ساۋىرىنەن باس­تاپ زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ كولەمى تاعى دا كوبەيەدى. ياعني, 2014 جىلى زەي­نەت­اقىلاردى جالپى ارتتىرۋ مولشەرى 14 پايىزدى قۇرايتىن بولادى.

– جۇرتشىلىققا تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن تارقاتىپ, كەڭىرەك ايتىپ بەرسەڭىز؟

– مىسالى, ازامات س-نىڭ زەينەتاقى مولشەرى 2014 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيىن 32 000 تەڭگەنى قۇرادى دەلىك. 2014 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ونىڭ زەينەت­اقىسى 9%-عا, ياعني 34 880 تەڭ­گەگە كوبەيدى. ال 1 ساۋىردەن باستاپ زەي­­نەتاقى مولشەرى مىناداي تارتىپتە ەسەپ­تەلەتىن بولادى: العاشقىداعى
32 000 تەڭگەنى 14%-عا ارتتىرامىز, ياعني ول 36 480 تەڭگە بولادى. جالپى 14 پايىزعا ارتتىرۋ دەگەنىمىز – وسى. ۇستەمە اعىمداعى جىلدىڭ 1 ساۋىرىنەن باستاپ 1 600 تەڭگەنى قۇرادى.

ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 50%-ىن قۇرايتىن بازالىق زەينەتاقى تولەمى ەتك وزگەرۋىنە بايلانىستى
10 450 تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلەدى. (2014 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ەتك
9 983 تەڭگەنى قۇراعان).

– باسقا دا الەۋمەتتىك تولەمدەر توڭىرەگىندە نە ايتاسىز؟

– مۇگەدەكتىگى جانە اسىرۋشىسىنان ايىرىلۋ جاعدايى بويىنشا جانە جاسىنا بايلانىستى جاردەماقى جىلدىڭ باسىنان بەرى 7%-عا ارتتىرىلعانىن ەسكەرگەندە, 2014 جىلعى 1 ساۋىردەن باستاپ 12 % -عا ۇلعايادى.

ناتيجەسىندە, اتالعان جاردەماقى­لاردىڭ مولشەرى ورتاشا ەسەپپەن: مۇگەدەكتىگى بويىنشا 21 323 تەڭگە, اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا 19 804 تەڭگە, جاسىنا بايلانىستى جاردەماقى 10 450 تەڭگەنى قۇرايدى.

ەڭبەك جاعدايلارى ەرەكشە زياندى جانە ەرەكشە اۋىر جۇمىستارمەن اينا­لىساتىن ادامدارعا بەرىلەتىن مەملەكەتتىك ارناۋلى جاردەماقى­لار­دىڭ كولەمى 2014 جىلعى 1 ساۋىردەن باس­تاپ قوسىمشا ارتتىرۋدى قوسقاندا ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىنە بايلانىستى (بۇدان ءارى – اەك) №1 ءتىزىم بويىنشا 17 451 تەڭگەنى, №2 ءتىزىم بويىنشا 15 512 تەڭگەنى قۇرايدى.

– ال مەملەكەتتىك مەكەمەلەر مەن بيۋدجەتتىك سالا ماماندارىنىڭ جالاقىسى قانشالىقتى كوتەرىلدى؟

– وسى جىلدىڭ 1 ساۋىرىنەن باستاپ مەملەكەتتىك مەكەمەلەر مەن قازىنالىق كاسىپورىنداردىڭ قىزمەتشىلەرىنىڭ لاۋازىمدىق جالاقىسىنا 10% ءمول­شەردە ۇستەمە اقى تولەنەتىن بولادى. ايتالىق, بۇگىندە قالادا جۇمىس ىستەي­تىن ءبىرىنشى ساناتتاعى دارىگەر-تەراپەۆتتە 9 جىلدان 11 جىلعا دەيىنگى ەڭبەك ءوتىلى بولسا, لاۋازىمدىق جالا­قىسى بىلىكتىلىك ساناتىنا قوسىمشا اقى ەسەبىمەن (21236 تەڭگە سوماسىندا) 47428 تەڭگەنى قۇرايدى, بۇگىنگى كۇندە ونىڭ ەڭبەكاقىسىنىڭ مولشەرى 68664 تەڭگەنى قۇرايدى, ولاي بولسا قازىرگى ۇستەمە اقى (4723 تەڭگە) ەسەبىمەن ول 73387 تەڭگەنى الاتىن بولادى.

ال, اۋىلدىق جەردە جۇمىس ىستەيتىن وسىنداي ءبىرىنشى ساناتتاعى دارىگەر-تەراپەۆتتە لاۋازىمدىق جالاقىسى 59285 تەڭگەنى قۇرايدى (اۋىلدىق جەردە جۇمىس ىستەگەنى ءۇشىن 25%-عا ارتاتىن كوبەيتكىش ەسەبىمەن) جانە تاعى بىلىكتىلىك ساناتىنا قوسىمشا اقىمەن (21236 تەڭگە سوماسىندا) بۇگىندە ەڭبەكاقىسى 80251 تەڭگەنى قۇرايدى. لاۋازىمدىق جالاقىسىنا ۇستەمە اقى (5929 تەڭگە) بەلگىلەنگەننەن كەيىن 1 ساۋىردەن باستاپ ول 86450 تەڭگە مولشەرىندە ەڭبەكاقى الاتىن بولادى.

سونىمەن بىرگە, 2014 جىلعى 17 قاڭتارداعى قازاقستان حالقىنا جولدا­ۋىنداعى ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ شەڭبەرىندە ازاماتتىق قىزمەت­شىلەر ەڭبەكاقىسىنىڭ جاڭا ۇلگىسىن ازىرلەۋگە بايلانىستى 2015 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ ازاماتتىق قىزمەتشىلەر ەڭبەكاقىسىن ەسەپتەۋ ءادىسى وزگەرەتىندىگىن, سونداي-اق قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەكاقىلارىن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا 29 %-عا, دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا 28%-عا, باسقا سالالاردا – 40%-عا دەيىن ارتاتىندىعىن اتاپ ءوتۋ قاجەت.

قىمبات توقتامۇرات