قازىرگى قوعامدا ءارتۇرلى سەبەپپەن دامۋى ءوز جاس ەرەكشەلىگىنەن تومەن بالالاردىڭ سانى, وكىنىشكە قاراي, كۇننەن-كۇنگە كوبەيىپ وتىر. ولار ايرىقشا قاراۋدى, ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەدى.
بىرەگەي وڭالتۋ ورتالىعى
ەلوردادا قالالىق ءماسليحاتىنىڭ حاتشىسى ەرلان كاناليموۆ باستاعان ءماسليحات دەپۋتاتتارى جانە قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى قاسىمحان سەنعازىەۆ ەرەكشە بالالار تاربيەلەنىپ جاتقان №2 پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەۋ كابينەتىنە بارىپ, جەتكىنشەكتەردى جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ, ءوز قارجىسىنا العان سىيلىقتارىن تاراتتى.
«استانا قالاسىندا قازىرگى تاڭدا جالپى 16 مىڭداي بالا پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەۋ كابينەتىن قاجەت ەتەدى. 7000-داي بالاعا وسىنداي جارىق, تازا كابينەتتەرمەن جابدىقتالعان عيماراتتاردا ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى جۇزەگە اسىرىپ وتىرمىز. بۇل جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسادى. جاڭا جىل الدىندا وتكەن جىلعا ەسەپ بەرىپ, الداعى جىلعا ماقساتتاردى ايقىنداي وتىرا, بالالاردى مەرەكەمەن قۇتتىقتاعىمىز كەلدى» دەدى استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ حاتشىسى ەرلان كاناليموۆ.
قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى قاسىمحان سەنعازىەۆ تە بالالاردى كەلە جاتقان جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتادى.
«قازىر بىزدە 280 بالا ەكى اۋىسىممەن كابينەتكە كەلىپ, ءبىلىم الىپ ءجۇر. بىزدە لوگوپەد-مۇعالىم, دەفەكتولوگ, پەداگوگ-پسيحولوگ, سۋردوپەداگوگ-مۇعالىم, الەۋمەتتىك پەداگوگ جانە تاعى باسقا ماماندار ەرەكشە بالالارعا ءبىلىم بەرەدى.
پمپك قورىتىندىسى نەگىزىندە پپتك ەستۋ قابىلەتى, سويلەۋ ءتىلى كەشەۋىلدەۋى, تىرەك-قوزعالىس اپپاراتىندا, زەردەسىندە بۇزىلىسى بار, پسيحيكالىق دامۋى تەجەلگەن, ەموتسيالىق ەرىك اياسىندا جانە مىنەز-قۇلقىندا بۇزىلىسى بار 0-18 جاس ارالىعىنداعى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ بارلىق ساناتىنا پەداگوگيكالىق تۇزەتۋ مەن بالالاردىڭ پسيحوفيزيكالىق دامۋى ماسەلەلەرى بويىنشا كەشەندى تۇردە ادىستەمەلىك كومەك كورسەتەدى» دەيدى استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ «№2 پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەۋ كابينەتى» كمم باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ۇلپان سالعاراەۆا.
پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەتۋ كابينەتى استانا قالاسى ءبىلىم باسقارماسى بەكىتكەن وقۋ جوسپارىنا سايكەس جۇمىس ىستەيدى. ەرەكشە ءبىلىم بەرۋگە قاجەتتىلىگى بار بالالارعا تۇزەتۋ-دامىتۋ ساباقتارى قازاق جانە ورىس تىلىندە, جەكە جانە توپتىق ساباق, كەڭەس بەرۋ تۇرىندە جۇرگىزىلەدى. بالالارعا پەداگوگيكالىق جانە پسيحولوگيالىق كومەك تەگىن كورسەتىلەدى.
قالاداعى پسيحو-مەديتسينالىق, پەداگوگيكالىق كەڭەس بەرۋ ورتالىعىنا (قالادا 6-ۋى بار) جەرگىلىكتى دارىگەردىڭ جولداماسىمەن بارعان اتا-انالاردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا تۇزەۋ كابينەتتەرىنە ارنايى جولداما بەرىلەدى. بىراق دامۋ دەڭگەيى كەشەۋىلدەگەن بالالاردىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى تۇزەۋ كابينەتتەرىنە جولدامانى اتا-انا 3-6 ايداي كۇتەدى. بۇرىن جىلىنا 40-50 بالا اۋىرسا, قازىر 500-دەن اسا بالانىڭ 200-دەيى كەزەگىن كۇتىپ تۇر. بالالاردى پپتك-عا قابىلداۋ جىل بويى جۇرگىزىلەدى.
ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ قوعامعا قاجەت
ءماسليحات دەپۋتاتتارى بارعان ەكىنشى مەكەمە – استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ «№1 ارنايى مەكتەپ-ينتەرناتى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى – 2018 جىلى اشىلعان مەكەمەنىڭ ءبىرى. ارنايى مەكتەپ-ينتەرنات ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىكتەرى بار بالالارعا باستاۋىش, نەگىزگى ورتا ءبىلىم جانە تەرەڭدەتىلگەن كاسىبي دايىندىق بويىنشا ءبىلىم بەرەدى. ە.كاناليموۆ جانە ق.سەنعازىەۆ بالالاردىڭ شىرشا تويىنا قاتىسىپ, تىلەگىن ايتىپ, سىيلىق ۇلەستىردى.
مەكتەپتە وقۋ قازاق جانە ورىس تىلىندە جۇرگىزىلەدى. وقۋعا مەكتەپالدى دايارلىق توبى جانە 1-دەن 10-عا دەيىنگى سىنىپتارعا وقۋشىلاردى قابىلداۋ جۇرگىزىلەدى. بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپتە 554 بالا ءبىلىم الىپ جاتىر» دەدى №1 ارنايى مەكتەپ-ينتەرناتىنىڭ ديرەكتورى ۇلان قۋانىشۇلى.
قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى قاسىمحان سەنعازىەۆ بىلاي دەدى:
«قالادا جىل سايىن ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى جەتىلدىرىلۋدە, ەرەكشە ءبىلىمدى قاجەت ەتەتىن بالالارعا كەدەرگىسىز ورتا قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ءبىرشاما جاعداي جاسالۋدا. بۇگىندە 20 مەكتەپتىڭ بازاسىندا رەسۋرستىق ورتالىقتار مەن ينكليۋزيانى قولداۋ كابينەتتەرىنىڭ جۇمىسى ۇيىمداستىرىلىپ, جۇيەلەندى. جىل باسىنان بەرى ينكليۋزيۆتىك ءبىلىم بەرۋ باعىتى بويىنشا «اسىل ميراس» ءاۋتيزمى بار بالالاردى قولداۋ ورتالىعى مەن № 6 پمپك ۇيىمى اشىلدى. جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ №88 مەكتەپ-ليتسەيىندە كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان بالالارعا ارنالعان 4 ارنايى سىنىپتىڭ جۇمىسى ۇيىمداستىرىلدى. جەلتوقسان ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن اۋتيزم دياگنوزى بار بالالاردى قولداۋ بويىنشا تاعى دا ءبىر ورتالىقتى ىسكە قوسۋ جوسپارلانۋدا. دەگەنمەن دە بالالار سانىنىڭ ءوسۋى مەن كوشى-قون اعىمىنا بايلانىستى پمپك-لاردان تەكسەرۋدەن وتۋگە تىركەلگەن بالالاردىڭ سانى كوبەيۋدە. وسىعان بايلانىستى 2023 جىلى تاعى ەكى پمپك اشامىز».
