قالالىق تەكسەرۋ كوميسسياسى بىرقاتار تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ وشاقتارى مەن بىرنەشە مادەني مەكەمەدە زاڭعا قايشى ارەكەتتەر مەن كەمشىلىكتەردى انىقتادى. بۇل مەملەكەتتىك تاپسىرىستى ىسكە اسىراتىن 14 مادەني نىسان مەن 11 كوللەدجدە جۇرگىزىلگەن اۋديت قورىتىندىسىندا بەلگىلى بولدى.
مەملەكەتتىك اۋديت ءبولىمىنىڭ باسشىسى شىنار بايسەيىتوۆانىڭ ايتۋىنشا, اۋديت كەزىندە جەتىم بالالار مەن اتا-انا قامقورلىعىنسىز قالعان بالالار سىرتقى كيىممەن, اياق كيىممەن, جۇمساق زاتتار مەن قوندىرعىلارمەن جانە وتەماقىمەن تولىق كولەمدە قامتاماسىز ەتىلمەگەنى انىقتالدى. زاڭبۇزۋشىلىقتىڭ جالپى سوماسى 1,2 ملن تەڭگەنى قۇرادى.
«تەكسەرىس بارىسىندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالارعا تاماقتانۋعا بولىنەتىن قارجى تولىق كولەمدە تولەنبەگەنى انىقتالدى. ماسەلەن, كوپسالالى كوللەدجدە وقيتىن وسى ساناتتاعى بالالار جارتىلاي عانا ىستىق تاماقپەن قامتىلعان. قورىتىندىسىندا تولەنبەگەن قارجىنىڭ جالپى سوماسى 1,7 ملن تەڭگە بولدى. كاسىپتىك-تەحنيكالىق كوللەدجدە 2017 جىلدىڭ قاڭتارىنان مەملەكەتتىك ستيپەنديانى دۇرىس ەسەپتەمەگەندىكتەن ستۋدەنتتەر 3 ملن تەڭگەدەن استام سوماعا كەم العان. اسىرەسە, مەملەكەتتىك تاپسىرىستى ىسكە اسىراتىن جەكەمەنشىك كوللەدجدەردە ورەسكەل زاڭبۇزۋشىلىقتار ورىن الدى» دەدى ءبولىم باسشىسى.
اتاپ ايتقاندا, «م.تىنىشباەۆ اتىنداعى قازاق كولىك جانە كوممۋنيكاتسيا اكادەمياسى» اق «اقمولا كوللەدجى» جشس جەتىم بالالارعا جوعارىلاتىلعان ستيپەنديانى 900 مىڭ تەڭگەگە كەم تولەگەن. بۇعان قوسا, ەكى جەكەمەنشىك كوللەدج كانيكۋل كەزىندە ستۋدەنتتەرگە جول ءجۇرۋ ءۇشىن وتەماقى تولەمەگەن. بىراق ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ تۇسىندىرۋىنشە, مەملەكەتتىك تاپسىرىس اياسىندا وقيتىندارعا بۇل وتەماقى تولىق كولەمدە تولەنۋى كەرەك.
سپيكەردىڭ سوزىنشە, جاتاقحانالارداعى ورىن تاپشىلىعى ماسەلەسى ءالى دە وزەكتى. ماسەلەن, 12 مەملەكەتتىك كوللەدجدىڭ سەگىزىندە, 23 جەكەمەنشىك كوللەدجدىڭ دە سەگىزىندە عانا ستۋدەنتتەرگە جاتاقحانالاردان ورىن بەرىلەدى.
بۇگىندەرى ەلوردادا مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك اياسىندا كوللەدج ستۋدەنتتەرىن حوستەلدەرگە ورنالاستىرۋ قاناتقاقتى جوباسى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. وتكەن جىلى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 75,7 ملن تەڭگە ءبولىندى. بۇل قارجى 860 ستۋدەنتتى حوستەلدەرگە ورنالاستىرۋدى كوزدەدى. حوستەلدەر دە تەكسەرىلىپ, قورىتىندىسىندا بولمەلەردە ءتورت ادامنان توعىز ادامعا دەيىن تۇراتىنى, ستۋدەنتتەردىڭ قاۋىپسىزدىگى ءتيىستى دارەجەدە ەمەس ەكەنى انىقتالدى. اسۇيدە توڭازىتقىش پەن تاماق پىسىرەتىن پليتا, بۇعان قوسا, Wi-Fi مەن تەلەفون بايلانىسىنىڭ جوقتىعى انىقتالدى. ءورت قاۋىپسىزدىگى مەن سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قىزمەتتەرى دە حوستەلدەردىڭ جۇمىسىنا وڭ شەشىم شىعارماعان.
مادەني وشاقتاردا اقپاراتتىق جۇمىس ءتيىستى دەڭگەيدە ەمەس ەكەنى انىقتالعان. ماسەلەن, كەيبىر ۇيىمداردا بيۋدجەت قارجىسىنا ساتىپ الىنعان اقپاراتتىق كيوسكىلەر بوس تۇرعانى, كەيبىر سايتتاردا اقىلى قىزمەت جونىندە اقپارات ورنالاستىرىلماعانى بەلگىلى بولعان.
تەكسەرۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ءيمانجۇسىپ اقپومباەۆتىڭ ايتۋىنشا, 3-4 جىلدان بەرى اۋديت وتكىزىلمەگەن مەكەمەلەر بار. «ەگەر سۇراقتار تۋىنداپ جاتسا, ولارعا جاۋاپ بەرۋگە دايىنبىز. باستىسى, بيۋدجەتتىك ءتارتىپتى كوتەرۋ كەرەك. ال ەگەر ءبىزدىڭ ۇسىنىستارىمىز دەر كەزىندە ورىندالماسا, زاڭسىزدىققا جول بەرگەندەر ايىپپۇل تولەيدى» دەيدى ول.
فاريدا كاريموۆا
