شيرەك عاسىر تاريحى بار ەلوردادا وسى جىلدار ىشىندە مەديتسينا قارىشتاپ دامىدى. 2000 جىلداردىڭ باسىندا «بولاشاق گوسپيتالى» جوسپارى ىسكە اسىپ, سونىڭ ارقاسىندا سول جاعالاۋدا ۇلكەن مەديتسينا كلاستەرى پايدا بولدى. الەمدىك دەڭگەيدەگى مەديتسينالىق ەمدەۋ تالاپتارىنا ساي كەلەتىن رەسپۋبليكالىق ورتالىقتار اشىلىپ, اۋىر دەرتىنە ەمدى شەتەل اسىپ ىزدەيتىندەر ازايدى. زاماناۋي ورتالىقتاردىڭ ساپالى قىزمەتىنىڭ ارقاسىندا ءتىپتى شەتەلدىكتەر دە قازاقستان استاناسىنا ارنايى كەلىپ, ەلىمىزدە مەديتسينالىق تۋريزم وركەندەدى.
تاۋەلسىزدىكتىڭ ءۇلكەن جەتىستىگى رەتىندە 2008 جىلدىڭ مامىر ايىندا قۇرىلعان ۇلتتىق مەديتسينالىق حولدينگتى اتاۋعا بولادى. ول 6 يننوۆاتسيالىق قۇرىلىمدى بىرىكتىردى, اتاپ ايتقاندا, ولار – «انا مەن بالا» ۇلتتىق عىلىمي ورتالىعى, رەسپۋبليكالىق بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعى, رەسپۋبليكالىق دياگنوستيكالىق ورتالىق, رەسپۋبليكالىق نەيروحيرۋرگيا عىلىمي ورتالىعى, رەسپۋبليكالىق شۇعىل مەديتسينالىق كومەك عىلىمي ورتالىعى, ۇلتتىق عىلىمي كارديوحيرۋرگيا ورتالىعى.
ونكولوگيا جانە ترانسپلانتولوگيا دامىدى
بۇل ورتالىقتا ناۋقاستار حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس جوعارى تەحنولوگيالىق ادىستەرمەن ەمدەلەدى. قازاقستاندا جىل سايىن 35000-نان استام ادام قاتەرلى ىسىككە شالدىعادى, ونىڭ باسىم بولىگىنىڭ دەرتى كەش انىقتالادى. وسى رەتتە اتالعان ورتالىقتا ەرتە دياگنوستيكالاۋ جانە جاڭادان پايدا بولعان قاتەرلى ىسىكتى ەمدەۋ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ارقىلى ونكولوگيا اۋرۋلارىنان بولاتىن ءولىم سانىن تومەندەتۋ باستى مىندەت ەتىپ قويىلدى. عىلىمي, كلينيكالىق جانە ءبىلىم بەرۋ تاجىريبەسىن بىرىكتىرەتىن ەمدەۋ مەكەمەسى ورتالىق ازيا ەلدەرى بويىنشا وسى سالاداعى جەتەكشى عىلىمي ورتالىق سانالادى. قازاقستاندا تۇڭعىش رەت ورتالىق بازاسىندا ءتىرى دونوردان بۇيرەكتى لاپاروسكوپيالىق الىپ تاستاۋ, گەموفيليامەن اۋىراتىن ناۋقاستاردىڭ بۋىندارىن ەندوپروتەزدەۋ, اللوگەندى جانە گاپلويدتى سۇيەك كەمىگىن ترانسپلانتاتسيالاۋ, سكلەروزبەن اۋىراتىن ناۋقاستارعا جوعارى دوزالى حيميوتەراپيامەن بىرىكتىرىلگەن گەموپوەتيكالىق ءدىڭ جاسۋشالارىن ترانسپلانتاتسيالاۋ جانە باسقا دا كۇردەلى وتالار جاسالدى.
«انا مەن بالا» جاعدايى جاسالدى
2007 جىلى اشىلعان «انا مەن بالا» ۇلتتىق عىلىمي ورتالىعى» اق جۇكتىلىگى قيىن جاعدايداعى ايەلدەر مەن جۇرەگىندە اقاۋى بار جۇكتى ايەلدەرگە قىزمەت كورسەتەدى. مۇندا وتانداستارىمىزبەن قاتار ورتالىق ازيا, ەۋروپا, امەريكا جانە رەسەيدەن ارنايى كەلگەن ناۋقاستار قارالادى.
ورتالىقتا ارنايى نۇسقاۋ, گوسپيتاليزاتسيا بيۋروسى ارقىلى جانە كۆوتا بويىنشا كەلگەن ايەلدەر ءۇشىن بارلىق قىزمەت تەگىن كورسەتىلەدى. مەكەمەنىڭ باستى ماقساتى – ورتالىق ازياداعى پەدياتريا, بالالار حيرۋرگياسى, اكۋشەريا-گينەكولوگيا, ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ رەپرودۋكتيۆتىك دەنساۋلىعى بويىنشا جەتەكشى عىلىمي-تانىمدىق جانە ەمدەۋ-دياگنوستيكالىق ينستيتۋتى بولىپ قالىپتاسۋ. «انا مەن بالا» ۇلتتىق عىلىمي ورتالىعى – تمد كەڭىستىندەگى حالىقارالىق Joint Commission International اككرەديتاتسياسىنا قول جەتكىزگەن العاشقى كلينيكانىڭ ءبىرى.
نەيروحيرۋرگيا – مەملەكەت دامۋىنىڭ كورىنىسى
ال 2008 جىلى اشىلعان نەيروحيرۋرگيا ورتالىعى ەل مەديتسيناسىنداعى زور جەتىستىك دەپ باعالاندى. سوڭعى زاماناۋي تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالعان ورتالىقتا بۇرىن-سوڭدى قازاقستاندا بولماعان مەديتسينانىڭ جاڭا سالالارى بويىنشا قىزمەت كورسەتىلەدى.
«مەديتسيناداعى ەڭ كۇردەلى سالانىڭ ءبىرى – نەيروحيرۋرگيا. سەبەبى ول ادامنىڭ ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنىڭ, جۇلىننىڭ جانە پەريفەريالىق جۇيكە ءجۇيەسىنىڭ, قان تامىرلارى پاتولوگيالارىن ايقىنداۋمەن جانە ەمدەۋمەن اينالىسادى. وعان قوسا, نەيروحيرۋرگيا ۇلكەن قاراجاتتى, جوعارى تەحنولوگيالىق قۇرال-جابدىقتاردى قاجەت ەتەدى. سوندىقتان نەيروحيرۋرگيانىڭ دامۋى مەملەكەت دامۋىنىڭ ءبىر كورىنىسى دەسە دە بولادى» دەيدى مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, قر ۇعا اكادەميگى, ورتالىق ديرەكتورى سەرىك اقشولاقوۆ.
بۇگىندە قالادا مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ سەكتورىندا 11 مىڭنان استام مەديتسينا قىزمەتكەرى جۇمىس ىستەيدى, ونىڭ ىشىندە دارىگەرلەر – 3,4 مىڭنان استام, ورتا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى – 6 مىڭنان استام جانە كىشى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى – 2 مىڭنان استام ادام
كارديوحيرۋرگياداعى قارىشتى قادامدار
قىزمەت كورسەتۋ جانە سەرۆيستىڭ ساپاسى مەن دەڭگەيى بويىنشا الەمدىك ستاندارتتارعا سايكەس كەلەتىن ۇلتتىق عىلىمي كارديوحيرۋرگيا ورتالىعى 2011 جىلى اشىلدى. ورتالىقتا اۋىر دارەجەدەگى جۇرەك-قانتامىر سىرقاتى بار ناۋقاستار حيرۋرگيالىق وتا جاساۋ ارقىلى ەمدەلەدى. ورتالىقتىڭ نەگىزگى كلينيكالىق باعىتى – تۋا بىتكەن جانە جۇرە پايدا بولعان جۇرەك اقاۋى, جۇرەكتىڭ يشەميالىق اۋرۋى, جۇرەك قىزمەتىنىڭ سوزىلمالى جەتىسپەۋشىلىگى, جۇرەك ىرعاعىنىڭ بۇزىلۋىن ەمدەۋ. مەكەمە مەديتسينالىق عىلىمي-ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىندە وتاندىق جانە حالىقارالىق مارتەبەگە يە قۋاتتى كادرلىق الەۋەتىنىڭ ارقاسىندا ورتالىق ازيا وڭىرىندەگى جەتەكشى كارديوحيرۋرگيالىق ورتالىققا اينالدى. كەيىنگى جىلدارى ورتالىق دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ ۇزدىك حالىقارالىق مودەلى مەن عىلىمي تاجىريبەسىن ۇيلەستىرەتىن كارديوحيرۋرگياداعى ۇلتتىق برەند رەتىندە دامىپ كەلەدى.
بالالاردى وڭالتۋداعى وزىق ادىستەر
بالالاردى وڭالتۋدىڭ ۇلتتىق ورتالىعى 2007 جىلى اشىلعان, 2016 جىلدان باستاپ رەسپۋبليكالىق دەگەن مارتەبەسى الىنىپ تاستالدى. ەلىمىزدە العاش رەت وسى ورتالىق بازاسىندا پسيحونەۆرولوگيالىق جانە نەيروورتوپەديالىق پاتولوگياعا شالدىققان بالالاردى وڭالتۋ جۇيەسى قۇرىلدى. قازاقستاندا ءبىرىنشى رەت ديناميكالىق پروپريوتسەپتيۆتى كوررەكتسيا, نەيروگەندى ديسفاگيا كوررەكتسياسى ءادىسى جانە باسقا جاڭا تاسىلدەر وسى ورتالىقتا ەنگىزىلدى. ەڭبەك تەراپەۆتەرى, ويىن تەراپەۆتەرى, مۋزىكا تەراپەۆتەرى, مونتەسسوري-پەداگوگتار دەگەن ماماندىقتار تۇڭعىش رەت وسىندا اشىلدى. ورتالىقتا جىل سايىن 4200 بالا وڭالتۋدان وتەدى. 15 جىلدىڭ ىشىندە مۇندا 61647 بالا دەنساۋلىعىن نىعايتۋ بويىنشا ەم الدى.
قالالىق مەديتسينا قالاي دامۋدا؟
مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ باستى باسىمدىعىنىڭ ءبىرى – ازاماتتار دەنساۋلىعى. وسى ورايدا استانا قالاسى اكىمدىگى تاراپىنان ەلوردا حالقىن ساپالى جانە قولجەتىمدى مەديتسينالىق كومەكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالۋدا. ەلوردانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ الدىندا تۇرعان سىن-قاتەردىڭ ءبىرى – حالىقتىڭ جىل سايىنعى بەلسەندى ءوسۋ فاكتورى, ورتا ەسەپپەن قالا حالقى جىلىنا 40-50 مىڭ ادامعا كوبەيەدى. بۇعان قوسا, ەلوردانىڭ جاپپاي دامۋى دا ەمحانالارعا تۇسەتىن جۇكتەمەنى كوبەيتتى. بۇرىنعى تەمىرجولشىلار, قازىرگى №3 قالالىق اۋرۋحانا اپاتتى جاعدايدا. بيىل وسى اۋرۋحانانى قايتا قۇرۋ بويىنشا جوبالاۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ جوسپارلانۋدا. توسەك-ورىن تاپشىلىعى مەن حالىقتىڭ ءوسۋىن ەسكەرە وتىرىپ, 2023-2026 جىلدارى 18 نىساندى سالۋ جانە رەكونسترۋكتسيالاۋ جوسپارلانىپ وتىرسا, سونىڭ ىشىندە 4 نىساندى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن سالۋ كوزدەلۋدە.
2020-2022 جىلدار ارالىعىندا مەديتسينالىق تەحنيكانىڭ توزۋى 22,5 پايىزدان 14,6 پايىزعا دەيىن ازايدى, جاراقتاندىرۋ 89,8 پايىزدان 95,5 پايىزعا دەيىن ۇلعايدى. ولاردىڭ اراسىندا ۋلترادىبىستىق اپپاراتتار, كومپيۋتەرلىك توموگرافتار, وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارى, جىلجىمالى فليۋوروگرافيالىق كەشەندەر, تسيفرلىق رەنتگەنوگرافيالىق جۇيەلەر جانە ت. ب. بار. قوسىمشا مساك ءۇشىن 51 اۆتوكولىك, سونداي-اق, رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن 55 جەدەل جاردەم اۆتوكولىگى ساتىپ الىندى. بيىل قازاقستاندا العاش رەت ۇرىق پەن انانى دياگنوستيكالاۋعا ارنالعان جاڭا زاماناۋي اپپارات ەنگىزىلدى. №2 قالالىق كوپسالالى اۋرۋحانانىڭ اكۋشەرلىك بلوگىنا جاڭا جابدىق – ۇلىبريتانيادا شىعارىلعان sonicaid team 3 ۇرىق ىشىلىك مونيتورى ساتىپ الىندى.
ەلوردانىڭ №4, №5 جانە №10 ەمحانالارىندا جىل باسىندا قاناتقاقتى رەجيمدە جەدەل جاردەم بولىمشەلەرى ىسكە قوسىلدى. نەگىزگى ماقسات – ستاتسيونارلارداعى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە تۇسەتىن جۇكتەمەنى ازايتۋ جانە حالىققا شۇعىل مەديتسينالىق كومەكتىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ. بيىل №2 اۋرۋحانادا گوسپيتالدىق فارماتسيانىڭ جاڭا بولىمشەسى اشىلدى.
مەديتسينالىق ءبىلىم ورداسى
ەلوردادا جوعارى مەديتسينالىق ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا زور بەدەلگە يە استانا مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ نەگىزى 1964 جىلى مەديتسينالىق ينستيتۋت رەتىندە قالانعان. 1997 جىلى ينستيتۋت اكادەميا بولىپ قايتا قۇرىلىپ, 2009 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ ۋنيۆەرسيتەت مارتەبەسىنە قول جەتكىزدى. قر ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسى نەگىزىندە ۋنيۆەرسيتەت ۇلتتىق مەديتسينالىق حولدينگتىڭ قۇرامىنا ەندى. 2010 جىلدىڭ شىلدە ايىنان باستاپ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ قۇزىرىنا بەرىلدى.
بۇگىندە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ اتى مەن مارتەبەسى وزگەرىپ قانا قويعان جوق, سونىمەن قاتار, ماماندىقتار سانى كوبەيىپ, وقىتۋدىڭ كرەديت تەحنولوگيالارى مەن ءۇش ساتىلى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى – باكالاۆريات, ماگيستراتۋرا, دوكتورانتۋرا ەنگىزىلدى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ اكادەميالىق سەرىكتەستەرىنىڭ قاتارىندا اقش, سينگاپۋر, ەۋروپا, رەسەيدىڭ جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارى بار.
اق حالاتتىلار جاعدايى جاسالادى
بۇگىندە قالادا مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ سەكتورىندا 11 مىڭنان استام مەديتسينا قىزمەتكەرى جۇمىس ىستەيدى, ونىڭ ىشىندە دارىگەرلەر – 3,4 مىڭنان استام, ورتا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى – 6 مىڭنان استام جانە كىشى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى – 2 مىڭنان استام ادام. قازىرگى تاڭدا دەنساۋلىق ساقتاۋ مەملەكەتتىك سەكتورىندا مەديتسينالىق كادرلاردىڭ تاپشىلىعى 94,4 پايىزعا تومەندەدى. 2023-2026 جىلدارعا قالالىق قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 176 گرانتقا ءوتىنىم بەردى. مەديتسينالىق ءبىلىم جانە عىلىم ۇيىمدارىندا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى نەگىزىندە ءبىلىم العان جاس مامانداردىڭ اراسىنان مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ قاجەتتىلىگىنە سايكەس رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن 300-گە جۋىق ادام ءبولۋ جوسپارلانۋدا.
كادر تاپشىلىعىنا اسەر ەتەتىن فاكتوردىڭ ءبىرى – قىزمەتكەرلەردى باسپانامەن قامتۋ ماسەلەسى. بىلىكتى كادرلاردى تارتۋ ماقساتىندا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن تولىق الەۋمەتتىك پاكەتتى ۇسىنۋ, سونداي-اق, تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. وسىعان بايلانىستى الماتى اۋدانىندا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان جاتاقحانا سالۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.
2023 جىلدىڭ ءى توقسانىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا دارىگەرلەردىڭ ورتاشا جالاقىسى بارلىق تولەمدەردى, ياعني سىيلىقاقى, دەمالىس, ساۋىقتىرۋ جاردەماقىلارىن, قىزمەت كورسەتۋ ايماعىن كەڭەيتۋ ءۇشىن قوسىمشا اقىلاردى, ەكىنشى قىزمەتتى قوسا اتقارۋدى, كەستە بويىنشا كەزەكشىلىكتى, جەكە قوسىمشا اقىلاردى, وتەماقى تولەمدەرىن جانە باسقالارىن قوسا العاندا 544 مىڭ تەڭگەنى جانە ورتا مەديتسينالىق پەرسونالدىڭ جالاقىسى 337 مىڭ تەڭگەنى قۇرادى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا وراي دارىگەرلەردىڭ جالاقىسىن 30 پايىزعا, ورتا مەديتسينا قىزمەتكەرىنىڭ جالاقىسىن 20 پايىزعا ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا.
