ەلوردادا ءارتۇرلى باعىتتا الەۋمەتتىك قولداۋدى قاجەت ەتەتىن 167 مىڭ ادام تۇرادى. بيىل بۇل جۇمىسقا بيۋدجەتتەن 18,5 ملرد تەڭگە ءبولىندى. سونىڭ 11,5 ملرد تەڭگەسى الەۋمەتتىك تولەمدەر مەن مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋلەرگە جۇمسالدى. نۇر-سۇلتان قالاسى ءماسليحاتىنىڭ كوپشىلىك تىڭداۋلارىندا وسىنى مالىمدەگەن جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ساۋلە نۇرعوجينا وسى سالاداعى قازىرگى جاعدايمەن تانىستىردى. جيىندا بىرقاتار باسقارمالاردىڭ باسشىلارى باس قالاداعى حالىقتىڭ ءالجۋاز توپتارىن, اتاپ ايتقاندا از قامتىلعان جانە كوپبالالى وتباسىلاردى, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار مەن جەتىم بالالاردى الەۋمەتتىك قولداۋ جانە وڭالتۋ شارالارى تۋرالى باياندادى.
الەۋمەتتىك كومەكتىڭ فورماتى وزگەردى
س. نۇرعوجينا پاندەمياعا بايلانىستى توتەنشە جاعداي رەجيمى ەنگىزىلگەندە جانە كارانتيندىك شەكتەۋلەر كەزىندە قوسىمشا قولداۋ شارالارى قولعا الىنعانىن ايتتى. بۇل شارالار ءۇش كەزەڭمەن جۇرگىزىلىپ, ەكى ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە كومەك بەرىلدى. بۇعان قوسا, ازىق-تۇلىك سەبەتتەرى تاراتىلدى. ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىمەن Nur Otan پارتياسى «ءبىز بىرگەمىز» شاراسىنىڭ اياسىندا مۇقتاج ازاماتتارعا 50 مىڭ تەڭگەدەن بەردى. 42500 تەڭگە كولەمىندەگى كومەك ەكى كەزەڭمەن بەرىلدى.
– بيىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتىڭ جاڭا فورماتى ەنگىزىلدى. بۇل كومەكتى 4062 وتباسى نەمەسە 18600 ادام الدى. وسى ساناتتاعى 80 ازامات تۇراقتى جۇمىسقا تۇرعىزىلىپ, 26 ادام جاڭا بيزنەس يدەيالارىن ىسكە اسىرۋعا 200 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە مەملەكەتتىك گرانتتاردى يەلەندى. بۇل جاعدايدى زەرتتەگەنىمىزدە, اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتى الاتىن اتا-انالاردىڭ كوبىسى قارجىنى جالداپ وتىرعان باسپاناعا نەمەسە نەسيەلەرىن جابۋعا جۇمسايتىنىن انىقتادىق. سوعان بايلانىستى جىل باسىنان 1-6 جاسار بالالارعا الەۋمەتتىك پاكەت تۇرىندە كومەك بەرىلە باستادى, – دەدى س.نۇرعوجينا.
تۇرعىنداردى نە تولعاندىرادى؟
ونىڭ ايتۋىنشا, ءتيىستى ساناتتاعى تۇرعىنداردى باسپانا الۋعا قۇجاتتاردى تاپسىرۋ, ءبىلىم الۋ مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ, زاڭ جانە پسيحولوگيالىق كومەك ماسەلەلەرى كوبىرەك تولعاندىرادى. «جانۇيا» وتباسى ينستيتۋتىن قولداۋ ورتالىعىنا 12 مىڭ ادام جۇگىنىپ, 30 مىڭنان اسا ماسەلە قارالدى.
– 2020 جىلى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 4,7 پايىزدى قۇرادى. پاندەمياعا قاراماستان «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى», «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلامالارى اياسىندا 22 مىڭنان اسا ادام جۇمىسقا تۇرعىزىلدى. جالپى العاشقى باعدارلاما بويىنشا 15993 جۇمىس ورنى قۇرىلدى. جۇمىسقا تۇرعىزۋ جوسپارى اسىرا ورىندالىپ, 104,9 پايىزدى قۇرادى. ال «ەڭبەك» باعدارلاماسى بويىنشا 8013 ادام تۇراقتى جۇمىس تاپتى. قىسقا مەرزىمدىك كۋرستارعا 220 جۇمىسسىز جىبەرىلىپ, «باستاۋ بيزنەس» جوباسى بويىنشا كاسىپكەرلىك نەگىزدەرىن 1502 ادام وقىدى. بيىل نۇر-سۇلتان قالاسىندا جالپى العاندا 28712 جۇمىس ورنى قۇرىلدى. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى 628 ادام جۇمىسقا ورنالاستى, – دەدى باسقارما باسشىسى.
الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارعا جاتاتىن ازاماتتاردى وڭالتۋ جۇمىسى تۋرالى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى تيمۋر مۇراتوۆ باياندادى. ەسەپتە 28553 مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جان تۇرعانىن ايتقان ول سونىڭ 6226-سى نەمەسە 22,8 پايىزى بالالار ەكەنىن جەتكىزدى.
بيىل 1172 پاتەر بەرىلدى
نۇر-سۇلتان قالاسىندا تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە 48113 ادام تۇرعانىن مالىمدەگەن تۇرعىن ءۇي جانە تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسى باسقارماسىنىڭ باسشىسى اسىلبەك ەسەنباەۆ وسى تاراپتاعى جۇمىستارمەن تانىستىردى.
– كەزەكتە تۇرعان ازاماتتاردىڭ 2752-ءسى – جەتىم بالالار, 4825-ءى – كوپبالالى وتباسىلار, 18937-ءسى – الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتاعى ازاماتتار, 21505-ءى – مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر, بيۋدجەتتىك مەكەمە قىزمەتكەرلەرى, 93 ادامنىڭ باسپاناسى اپاتتى بولىپ تانىلدى. باسپانا كەزەكتىڭ جىلجۋى ەسەبىنەن عانا ەمەس, ءتيىستى تىزىمگە تەكسەرىس جۇرگىزۋ قورىتىندىسىندا دا بەرىلەدى. ماسەلەن, جىل باسىنان بەرى 4142 ادامدى كەزەكتەن الىپ تاستادىق. ونىڭ سەبەبى كەيبىرەۋىندە باسپاناسى بار ەكەنى انىقتالسا, كەيبىرىنىڭ ساناتى سايكەس كەلمەدى, – دەدى ا.ەسەنباەۆ.
باسپاناعا يە بولۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن «نۇرلى جەر» سەكىلدى مەملەكەتتىك باعدارلامالار تۋرالى ايتقان بايانداماشى الدىمەن ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز جالعا بەرىلەتىن باسپانا جايىن قوزعادى. ونىڭ ايتۋىنشا, بيىل الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارعا جاتاتىن ازاماتتارعا وسىنداي 397 پاتەر بەرۋ جوسپارلاندى. سونىڭ ىشىندە 2-9 جەلتوقسان ارالىعىندا 309 پاتەر بويىنشا قۇجاتتار قابىلداندى. بۇل پاتەرلەر ن.تىلەنديەۆ داڭعىلىنان وڭتۇستىككە قاراي, سارىبۇلاق وزەنى بويىندا ورنالاسقان.
– وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن 88 پاتەر بويىنشا قۇجاتتار قابىلدانىپ جاتىر. بۇل پاركينگى بار تۇرعىن ءۇي كەشەنى ر.قوشقارباەۆ داڭعىلى مەن ايناكول كوشەسى قيىلىسىندا ورىن تەپكەن. تۇرعىندارعا قولايلى بولۋى ءۇشىن قۇجاتتار ونلاين رەجيمدە قابىلدانۋدا. باسپاناعا يە بولۋ مۇمكىندىگى كەزەككە تۇرۋ مەرزىمىنە تىكەلەي بايلانىستى, – دەدى باسقارما باسشىسى.
ونىڭ مالىمدەۋىنشە, بيىل جىل باسىنان بەرى كوپبالالى وتباسىلارعا 377 پاتەر بەرىلدى. 15-23 جەلتوقسان ارالىعىندا 161 پاتەرگە قۇجات قابىلداندى. بۇل پاتەرلەر جىل اياقتالعانشا بەرىلۋى ءتيىس. ال جۇمىس ىستەيتىن, 29 جاسقا جەتپەگەن جاستارعا بيىل 350 پاتەر بەرۋ جوسپارلانعان. «باقىتتى وتباسى» باعدارلاماسى بويىنشا تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعان كوپبالالى وتباسىلار, تولىق ەمەس وتباسىلار جانە ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلار پاتەرگە يە بولا الادى. ولارعا «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» ارقىلى 20 جىلعا 2 پايىزدىق ستاۆكامەن نەسيە بەرىلەدى. بىراق باستاپقى جارنا 10 پايىزدان كەم بولماۋى كەرەك. قازىرگى كۇندە بۇل باعدارلاما بويىنشا 340 نەسيە رەسىمدەلدى.
– قالا اكىمدىگى الەۋمەتتىك كومەك رەتىندە 1 ميلليون تەڭگە كولەمىندە تۇرعىن ءۇي سەرتيفيكاتى بەرەتىنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك. وسى كۇنگە دەيىن 259 سەرتيفيكات بەرىلدى. جىل باسىنان بەرى اكىمدىك تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعاندار مەن «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» سالىمشىلارىنا 1172 پاتەر بەردى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن «شاڭىراق» (5-10-20) باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلا باستادى. بۇل باعدارلاما «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىن كەڭەيتتى, – دەدى ا.ەسەنباەۆ.
جاتاقحانادان – جايلى قونىسقا
قازاقستان يپوتەكالىق كومپانياسىمەن بىرلەسىپ, ءبىلىم بەرۋ, دەنساۋلىق ساقتاۋ, مادەنيەت, سپورت, الەۋمەتتىك سالالار جانە پوليتسيا مەن توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتتەرى قىزمەتكەرلەرىنە ساتىپ الۋ قۇقىعىمەن مىڭعا جۋىق پاتەر بەرۋ جوسپارلانعانىن ايتقان باسقارما باسشىسى بۇگىنگى تاڭدا 526 پاتەر بەرىلگەنىن جەتكىزدى. بۇل باعىتتا نىساندار دايىن بولعاندا تاعى 482 پاتەر بەرۋ جوسپارلاندى.
– ەسكى, اپاتتى ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىن كوشىرۋ جالعاسىپ جاتىر. 2020 جىلى 5 ءۇيدى ءسۇرۋ جوسپارلانعان. سونىڭ ىشىندە ا.يانۋشكەۆيچ, 12 مەكەنجايىندا ورنالاسقان, 1962 جىلى سالىنعان بەس قاباتتى جاتاقحانا بار. جاتاقحانادان 149 وتباسىنى جاڭا تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىنە كوشىرۋ كوزدەلگەن. قالعان ءتورت ءۇي سارىارقا اۋدانىندا ورنالاسقان. مۇنداعى وتباسىلاردىڭ جالپى سانى – 60. سونىڭ 18-ءى بەسشاتىر كوشەسىندە تۇرادى. ەسكى, اپاتتى ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىنا 211 جاڭا پاتەر بەرىلەدى, – دەدى ا.ەسەنباەۆ.
ارنايى توپتار اشىلدى
ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى شولپان قادىروۆانىڭ مالىمدەۋىنشە, ەلوردانىڭ وقۋ ورىندارىنا الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتار وتباسىلارىنداعى 27300 بالا بارادى. ال مەكتەپالدى دايارلىقپەن وسى توپتاعى 7200 بالا قامتىلعان. سونىڭ 3664-ءى ەرەكشە ءبىلىمدى قاجەت ەتەدى.
– مەكتەپالدى مەكەمەلەرگە جولداما بەرۋ ەرەجەلەرىنە سايكەس جەتىم, كوپبالالى وتباسىلاردان شىققان جانە ەرەكشە ءبىلىمدى قاجەت ەتەتىن بالالار ءبىرىنشى كەزەكتە بالاباقشاعا قابىلدانادى. وسى جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ قالادا جالپى العاندا 32119 جولداما بەرىلسە, سونىڭ 2997-ءسى الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارداعى بالالارعا تيەسىلى بولدى. قازىر وسىنداي 3283 بالا كەزەكتە تۇر, – دەدى ش.قادىروۆا.
ول الدىمەن ەرەكشە ءبىلىمدى قاجەت ەتەتىن بالالاردى وڭالتۋ جۇمىسى تۋرالى باياندادى. ونىڭ ايتۋىنشا, 26 بالاباقشادا دەنساۋلىعىندا ءارتۇرلى كىناراتى بار 570 بالاعا ارنالعان 46 تۇزەتۋ توبى اشىلعان. 10 بالاباقشادا اۋتيزمگە شالدىققان 100 بالا ءۇشىن ارنايى توپتار قۇرىلدى. وسى جۇمىستى جالعاستىرۋ ءۇشىن كورۋى ناشارلاعان بالالار ءۇشىن 90 ورىنعا شاقتالعان بالاباقشانى پايدالانۋعا بەرۋ, 28 بالاباقشادا ارنايى توپتاردى اشۋ, مەملەكەتتىك تاپسىرىستى 450 ورىنعا كوبەيتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
– ورتا مەكتەپتەردە الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارعا جاتاتىن وتباسىلاردان شىققان بالالارعا جالپىعا مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى اياسىندا كومەك بەرىلەدى. ولارعا كيىم-كەشەك, اياق كيىم, وقۋ قۇرالدارى ساتىپ الىنادى, تاماقتانۋعا قارجى بولىنەدى. بيىل جاپپاي ءبىلىم بەرۋ قورىنان ءبىر بالاعا بولىنەتىن قارجى 40 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوبەيدى. وتكەن جىلى بۇل سوما 30 مىڭ تەڭگە بولدى. بۇل كومەكپەن 13245 وقۋشى قامتىلدى. وعان 529,8 ملن تەڭگە ءبولىندى. بيىل بۇل جۇمىس تۇڭعىش رەت اۆتوماتتىق جۇيە ارقىلى جۇرگىزىلدى. وسى جاعداي ءىستىڭ اشىقتىعىن جانە قارجىنىڭ ماقساتتى جۇمسالۋىن قامتاماسىز ەتتى. «مەكتەپكە جول» شاراسىمەن 6900 بالانى قامتىدىق, – دەدى ش.قادىروۆا.
كومپيۋتەرمەن تولىق قامتىلدى
قاشىقتان ءبىلىم بەرۋ كەزەڭىندە الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارداعى 27300 بالا كومپيۋتەرلىك تەحنيكامەن جانە تەگىن ينتەرنەتپەن ءبىرىنشى كەزەكتە قامتاماسىز ەتىلگەنىن ايتقان باسقارما باسشىسى بۇل ءىس 100 پايىز ورىندالعانىن جەتكىزدى. سونداي-اق بارلىق وقۋشىعا وقۋلىقتار بەرىلدى.
– قازىر ورتا مەكتەپتەردە ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار 5 مىڭنان اسا بالا وقيدى. بيىل ينكليۋزيۆتى ورتانى دامىتاتىن 2020-2023 جىلدارعا ارنالعان جوسپاردى ازىرلەدىك. وسى ارقىلى بارلىق ساناتتاعى بالالارعا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىن قولجەتىمدى ەتۋدى كوزدەپ وتىرمىز, – دەدى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى.
قازىرگى تاڭدا دەفەكتولوگتاردان تاپشىلىق سەزىلىپ وتىرعانىن ايتقان ول بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ءتيىستى مامانداردى دايىنداۋعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس ورنالاستىرىلعانىن جەتكىزدى. قوسىمشا بىلىممەن قامتۋ جايىنان حابار بەردى. كوللەدجدە وقيتىن ستۋدەنتتەردى جانە جەتىم بالالاردى قولداۋ جۇمىسى قالاي جۇرگىزىلىپ جاتقانىن ايتتى.
قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى ميراس شەكەنوۆ, قاراقات ابدەن, گۇلنار دانباەۆا الەۋمەتتىك ءالجۋاز توپتارعا جاتاتىن ازاماتتاردى, سونىڭ ىشىندە جەتىم بالالاردى باسپانامەن قامتۋعا, ەسكى, اپاتتى ۇيلەردى سۇرۋگە قاتىستى بايانداماشىلارعا ساۋالدار قويىپ, ۇسىنىستارىن ايتتى.
