استانادا العاشقى اقىلى اۆتوتۇراقتار اشىلعالى جاتىر. قازىر قالادا تۇراقتاردىڭ ورنىن بەلگىلەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. اقىلى اۆتوتۇراقتاردىڭ ورنىن بەلگىلەۋ تۋرالى جاقىندا استانا قالاسى اكىمىنىڭ قاۋلىسى دا شىققان بولاتىن. وسى قۇجاتتا 259 اۆتوتۇراق مەكەنجايىمەن كورسەتىلگەن. وسىنشا اۋماقتا 10 مىڭعا جۋىق كولىك قوياتىن ورىن بولادى ەكەن.
جالپى ەلوردادا اقىلى اۆتوتۇراقتار اشۋ ءبىراز ۋاقىتتان بەرى ءسوز بولىپ كەلە جاتقان ەدى. تەك بيىلدان باستاپ بۇل جوبانى جۇزەگە اسىرۋ باعىتىندا ناقتى ىستەر اتقارىلا باستادى. بۇعان دەيىن الەمدەگى ءىرى قالالاردىڭ دا تاجىريبەسى ساراپقا سالىنعان. ونى جاساقتاۋعا حالىقارالىق ساراپشىلار دا قاتىسقان ەكەن. «استانا LRT» جشس-ءنىڭ تاسىمال جونىندەگى ديرەكتورى رۇستەم حاليلەۆتىڭ ايتۋىنشا, اقىلى اۆتوتۇراقتىڭ ەكى ۇلكەن الاڭى وڭ جانە سول جاعالاۋدا ورنالاسادى. بۇعان دەيىن جوبا بىرنەشە مارتە وزگەرىسكە تۇسكەن. ەندى بۇل اقىلى اۆتوتۇراق قالاي جۇمىس ىستەيدى؟
– قازىرگى ۋاقىتتا قالادا كولىك قۇرالدارىنىڭ سانى بۇرىنعىسىنان كوپ وسكەنىن وزدەرىڭىز دە بىلەسىزدەر. سونىڭ سالدارىنان كولىك قوياتىن ورىن تابۋ دا ۇلكەن ماسەلەگە اينالدى. ارنايى اقىلى اۆتوتۇراقتار ءبىرىنشى كەزەكتە وسى ماسەلەنى شەشۋگە سەپتەسەدى. اشىق الاڭداعى اۆتوتۇراقتىڭ جۇمىس ىستەۋ جۇيەسى بىلاي بولادى: اقىلى اۆتوتۇراقتار جانىندا ارنايى قۇرىلعىلار ورنالاسادى. ول كەلىپ كىرگەن كولىكتى بىردەن ەسەپكە الادى. ول قۇرىلعىنىڭ ءوزى بىرىڭعاي ورتالىققا ءتىركەلگەندىكتەن ءار تۇراقتى ءبىر بازادان قاداعالاۋعا مۇمكىندىك تۋادى. كەلگەن كولىك تىركەۋگە الىنعاننان كەيىن وعان ساعاتى بويىنشا اقى ەسەپتەلە باستايدى. تۇراقتىڭ اقىسىن تيپتىك ۇلگىدەگى پاركوماتتار ارقىلى تولەۋگە بولادى. مۇنداي پاركوماتتار قازىر الەمنىڭ كوپ ەلىندە قولدانىلادى. سونداي-اق, قالانىڭ كوپ بولىگىنە ەكى مىڭنان استام تەرمينالدار ارقىلى تولەۋگە بولادى. بۇعان قوسا, ءموبيلدى قوسىمشا ارقىلى دا تولەم جاساۋعا مۇمكىندىك بار. عالامتور كومەگىمەن دە ءجۇزەگە اسىرۋدىڭ ءتۇرلى ءتاسىلى كورسەتىلگەن. بىلايشا ايتقاندا, تولەم جاساۋدىڭ تەحنولوگيالىق ءمۇمكىندىگى وتە مول. سوندىقتان كولىك جۇرگىزۋشىلەرىنە بۇل جاعىنان ەشقانداي قيىندىق تۋمايدى, – دەيدى رۇستەم فاريتۇلى.
اقىلى اۆتوتۇراقتاردىڭ ەڭ نەگىزگى اۋماقتارى تۇران داڭعىلى مەن سارايشىق, ورىنبور جانە سىعاناق كوشەلەرىنەن بەلگىلەنسە, ەكىنشى بولىگى بوگەنباي باتىر مەن رەسپۋبليكا داڭعىلى, سودان سوڭ سارىارقا داڭعىلى مەن نابەرەجنايا كوشەلەرى ارالىعىنان بولىنگەن. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل ورىنداردا جول بەلگىلەۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. ودان سوڭ پاركوماتتار جانە داتچيكتەر جانە باسقا قۇرىلعىلاردى ورناتۋ جۇمىستارى اتقارىلادى. اقىلى اۆتوتۇراق بەلگىسى, وزگە كولىكتەرگە توقتاۋعا بولمايتىنىن بىلدىرەتىن سارى جولاقتار سالىنىپ, ارنايى قۇرىلعىلار ورناتىلعاننان كەيىن, اقىلى اۆتوتۇراق ءوز جۇمىسىن باستايدى.
اقىلى اۆتوتۇراقتار جۇمىسىن جولعا قويۋ, ونى ودان ءارى جۇرگىزۋ ىسىنە جاۋاپتى جوعارىدا تىلگە تيەك ەتىلگەن جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى بولعاندىقتان, تاسىمال جونىندەگى ديرەكتوردان اقىلى تۇراقتىڭ قۇنى جايىندا دا سۇرادىق. ول بىزگە تۇراقتىڭ اقىسى جونىندە ناقتى ايتۋ ءالى ەرتەرەك ەكەنىن جەتكىزدى. دەگەنمەن, باستاپقىدا كەزەڭدە جالپى بىرىڭعاي تاريف ەنگىزىلەدى ەكەن. بۇل كەزەڭدە ءار ايماقتاعى اۆتوتۇراقتىڭ جۇكتەمەسىنە ساراپتاما جۇرگىزىلەدى. سودان كەيىن كەلەسى جىلدان باستاپ, وسى ساراپتاماعا ساي ءار اۆتوتۇراقتىڭ وزىندىك ءتاريفى ايقىندالادى. بىلايشا ايتقاندا, بوگەنباي كوشەسىندەگى اۆتوتۇراقتىڭ اقىسى, تۇران داڭعىلىنداعىدان بولەك بولۋى مۇمكىن. سونداي-اق, ءتاريفتى انىقتاۋدا ادامداردىڭ تۇرمىس جاعدايى, قوعامدىق كولىكتەگى جول ءجۇرۋ اقىسى, ورتاشا جالاقى سياقتى ولشەمدەر دە ەسەپكە الىنادى. ال ەندى زاڭ بۇزۋشىلاردى ماماندار ارنايى اۆتوماتتاندىرىلعان قۇرىلعىلار: فوتو جانە بەينە تىركەۋ كومەگى ارقىلى انىقتاپ, جازالايتىن بولادى. جاڭا اۆتوتۇراقتىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى – ارنايى اقپاراتتىق قۇرىلعى ارقىلى بوس ورىننىڭ بار-جوقتىعىن ەرتەرەك بىلۋگە بولادى ەكەن. ونىڭ كومەگىمەن جۇرگىزۋشى بوس ورىن ىزدەپ ۋاقىت جوعالتپاي, ءبارىن الدىن الا ءبىلىپ وتىرادى.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا, بۇل جوبا قولعا الىنباس بۇرىن ەلوردا تۇرعىندارى اراسىندا الەۋمەتتىك ساۋالناما جۇرگىزىلگەن كورىنەدى. سوندا اۆتوكولىككە يەلىك ەتەتىن ادامداردىڭ 50-60 پايىزى اقىلى اۆتوتۇراق بولسا, اقى تولەۋدەن قاشپايتىندارىن بىلدىرگەن. كوپشىلىگى ساعاتىنا 100-150 تەڭگەدەن اسپاسا دەگەن تىلەكتەرىن دە جەتكىزگەن. تاڭەرتەڭ جۇمىسقا كەلىپ, ساعاتتاپ كولىك قوياتىن جەر ىزدەپ جۇرگەندە, اقىلى اۆتوتۇراقتان ورىن تابىلىپ جاتسا, قۋاناتىندارىن جاسىرماپتى. بۇدان ەلورداداعى كولىك يەلەرىنىڭ تەڭ جارتىسىنان استامى اقىلى اۆتوتۇراقتاردىڭ ىسكە قوسىلۋىن قۋانا قۇپتايتىنىن شامالاۋعا بولاتىنداي.
مەڭدوللا شامۇراتوۆ
