استانانىڭ وڭ جاعالاۋىندا ورنالاسقان بايقوڭىر اۋدانىنىڭ قۇرىلعانىنا بيىل 5 جىل تولدى. بۇگىندە بويىن تىكتەپ, ەلوردامەن بىرگە ەسەيىپ كەلە جاتقان ايماقتا تۇرعىندار سانى دا كۇن ساناپ ءوسىپ كەلەدى. قازىرگى تاڭدا ولاردىڭ قاتارى 241 مىڭعا جۋىقتادى. اۋداننىڭ جالپى اۋماعى 18 مىڭ گەكتاردان اسادى. وسى تۋرالى بايانداي كەلە, بايقوڭىر اۋدانىنىڭ اكىمى تالعات راحمانبەردى قالالىق كوممۋنيكاتسيالار الاڭىندا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتى بارىسىندا سوڭعى 11 ايدا اتقارىلعان جۇمىستارعا توقتالىپ, الداعى جىلدىڭ جوسپارلارىمەن ءبولىستى.
اۋدان باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, جىل باسىنان بەرى تۇرعىنداردان 20 مىڭنان استام ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن. بۇل, نەگىزىنەن, جەكە قابىلداۋلاردا, تۇراقتى جانە كوشپەلى كەزدەسۋلەر بارىسىندا, رەسمي ينتەرنەت-رەسۋرستارىندا, «IKomek» قالالىق مونيتورينگ جانە جەدەل سۇراق قويۋ ورتالىعىنا كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەر.
– تۇرعىنداردان كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەرگە قاراعاندا ولاردى كوبىنە تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق, اۋلالاردى اباتتاندىرۋ, قىزمەت كورسەتەتىن ۇيىمداردىڭ جۇمىسى, تۇرعىن ۇيلەردىڭ قاسبەتتەرى مەن شاتىرلارى, الەۋمەتتىك جانە باسقا دا ماسەلەلەر تولعاندىراتىنى انىقتالدى. جالپى, كەلىپ تۇسكەن بارلىق وتىنىشتەر بويىنشا ۋاقتىلى شارالار قابىلدانىپ, تۇسىنىكتەمەلەر بەرىلدى, – دەدى تالعات راحمانبەردى.
قوعامدىق كەڭىستىكتەر كوبەيىپ كەلەدى
اۋدان اۋماعىندا تۇرعىنداردىڭ بوس ۋاقىتىن قولايلى وتكىزۋىنە بارىنشا جاعداي جاسالۋدا. جىل سايىن جاڭا قوعامدىق كەڭىستىكتەر مەن ورىندار مەن اۋلا اۋماقتارى جابدىقتالادى.
– بيىل 11 قوعامدىق كەڭىستىك اباتتاندىرىلدى, 25 اۋلادا كەشەندى اباتتاندىرۋ جۇرگىزىلدى, 42 اۋلادا ويىن جانە سپورت ايماقتارى جوندەۋ-قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ونىڭ ىشىندە «حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» جوباسى اياسىندا 20 اۋلا اباتتاندىرىلدى. جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىس ناتيجەسى بويىنشا اباتتاندىرىلعان اۋلالار سانىن 205-كە دەيىن ۇلعايتۋعا قول جەتكىزىلدى, بۇل اۋداننىڭ بارلىق اۋلا اۋماعىنىڭ 84%-ىن قۇرادى, – دەدى اۋدان اكىمى.
الداعى 2024 جىلعى ءتيىستى قارجىلاندىرۋ بولىنگەن جاعدايدا, بايقوڭىر اۋدانىندا 20 قوعامدىق كەڭىستىك اشۋ, سونداي-اق 90 اۋلادا اباتتاندىرۋ جۇرگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
اۋدان تۇرعىندارىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا 20 جاڭا كونتەينەرلىك الاڭ ورناتىلىپ, 200 جۇمىس ىستەپ تۇرعان كونتەينەرلىك الاڭعا جوندەۋ جۇرگىزىلدى, 50 كۇل كونتەينەرى دايىندالدى. 2024 جىلى قولدانىستاعى 300 الاڭدى جوندەۋ جانە كەڭەيتۋ, سونداي-اق جانە 100 كۇل كونتەينەرىن دايىنداۋ جوسپارلانىپ وتىر.
اينالانى كوگالداندىرۋ – كەشەندى ءىس
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى نەگىزىندە بايقوڭىر اۋدانىنىڭ اكىمدىگى مەگاپوليستى كوگالداندىرۋعا جانە كوك جەلەكتى قالاعا اينالدىرۋعا كوپ كوڭىل بولەدى. اۋدان اكىمىنىڭ ايتۋىنشا, بۇل رەتتە بيىل ۇلكەن جۇمىس اتقارىلدى.
اۋداننىڭ كوگالداندىرۋىنا جەرگىلىكتى كاسىپورىندار مەن ۇيىمدار, شوب, كوممۋنالدىق كاسىپورىندار, پيك جانە بەلسەندى تۇرعىندار قاتىسادى.
– بيىل اۋدان اۋماعىندا 3 مىڭنان استام اعاش وتىرعىزىلدى, 22 مىڭ شارشى مەتر گۇلزارلار جاسالىندى, 14 مىڭ سىزىقتىق مەتر بويىمەن كوگالدى قورشاۋلار, 25 مىڭعا جۋىق ساندىك گۇلدى بۇتالار وتىرعىزىلدى. بۇگىنگى تاڭدا وسى جاسىل جەلەكتەردى كۇتۋ ءۇشىن اۋداندا جەرگىلىكتى سۋارۋ جۇيەسىن ورناتۋعا باسىمدىق بەرىلەدى. 2023 جىلى جەرگىلىكتى سۋارۋ جۇيەسى 5 ورىنعا ورنالاستىرىلدى, – دەدى تالعات راحمانبەردى.
سالا ماماندارىنىڭ ايتۋى بويىنشا, اعاشتى كۇتىپ-باپتاۋعا بارىنشا نازار اۋدارۋ كەرەك. الداعى ۋاقىتتا اۋدان باسشىسى وسى ماسەلەگە ەرەكشە كوڭىل بولىنەتىنىن اتاپ ءوتتى.
2024 جىلى اۋداندا 6 مىڭنان استام اعاش, 20 مىڭ بۇتا وتىرعىزۋ, 15 مىڭ سىزىقتىق مەتر بويىمەن كوگالدى قورشاۋلار سالۋ جوسپارلانىپ وتىر.
جارىقتاندىرۋ جۇمىسى جالعاسادى
اۋدان بويىنشا كۇندەلىكتى كولىك جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەر قوزعالىسىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا كوشەلەر مەن اۋلا اۋماقتار جارىقتاندىرىلىپ جاتىر. اۋدان اكىمىنىڭ سوزىنشە, بيىل جارىقتاندىرۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار شەڭبەرىندە 205 جارىقتاندىرۋ باعاناسى ورناتىلعان.
ەسكىرگەن جارىق شامدارى ايىرباستالىپ, زاماناۋي ديودتى شامدار ورناتىلسا, ەلەكتر ەنەرگياسىن ءتيىمدى پايدالانۋ جانە ۇنەمدەۋ ءۇشىن ەنەرگيا ۇنەمدەيتىن جارىقديودتى شامدار ورناتىلۋدا.
– بيىل اۋداندى جارىقتاندىرۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار شەڭبەرىندە 205 جارىقتاندىرۋ باعاناسى ورناتىلدى. ۇزىندىعى 4,5 شاقىرىم قۇرايتىن 10 كۆ كابەل اۋىستىرىلدى. «قۇتقارۋشىلار», «گرەبنوي كانال», «ۇستازدار», «جەر-انا» اتتى سكۆەرلەرىندەگى كابەلدەر اۋىستىرىلدى. 2024 جىلعا ارنالعان جوسپاردا 20 جاڭا قوعامدىق كەڭىستىكتە جانە 90 اۋلادا جارىقتاندىرۋ اسپاپتارىن ورناتۋ, توزعان ينجەنەرلىك جەلىلەردى اۋىستىرۋ جوسپارلانۋدا, – دەدى اۋدان باسشىسى.
سونداي-اق تۇرعىن ۇيلەردى ساندىك جارىقتاندىرۋ بويىنشا دا جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
– اعىمداعى جىلى اۋدانداعى تۇرعىن ۇيلەردى ءساندى جارىقتاندىرۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستار جۇرگىزىلدى. وسى كۇنگە دەيىن 14 ءۇي بويىنشا جۇمىستار جۇزەگە اسىرىلدى, جىل سوڭىنا دەيىن تاعى دا 1 ءۇيدى جارىقتاندىرۋ جوسپارلانۋدا. 2024 جىلى 30 ۇيدە ساندىك جارىقتاندىرۋ جۇرگىزىلەدى. سونىمەن قاتار قىسقى دەمالىستى قۇرۋ ماقساتىندا 11 نۇكتەدە ساندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. وندا 10 شىرشا, 5 مۇز ايدىنى, 24 شاعىن ارحيتەكتۋرالىق فورمالار ورناتىلدى, – دەدى اۋدان اكىمى.
جول ينفراقۇرىلىمى تۋرالى ايتا كەلە, تالعات راحمانبەردى بايقوڭىر اۋدانىندا جالپى ۇزىندىعى 338, 7 شاقىرىم بولاتىن 310 كوشە ورنالاسقانىن, 2023 جىلى استانا قالاسى كولىك جانە كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ باسقارماسىمەن بىرلەسىپ جالپى ۇزىندىعى 15,3 شاقىرىمدى قۇرايتىن 12 كوشەگە ورتاشا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەنىن جەتكىزدى. 8 كوشەدە تروتۋار سالىندى, ونىڭ جالپى ۇزىندىعى 3,6 شاقىرىم, فريزەرلىك ماتەريالمەن 65 جول ۋچاسكەسى جوندەلدى.
2024 جىلى اۋدان اۋماعىنداعى ۇزىندىعى 8 شاقىرىمدى قۇرايتىن 11 كوشەنى, اتاپ ايتساق, تاشەنوۆ, راحيموۆ, جانگەلدين, عۇمار قاراش, كەنەسارى, برۋسيلوۆسكي, اق بيداي, يگىلىك, ارقارلى جانە الاش تاس جولى كوشەلەرىن جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
سونىمەن قاتار اۋدان اكىمدىگىنىڭ جۇمىسىنداعى ماڭىزدى ءارى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – ايالداما كەشەندەرى. اۋداندا جالپى سانى 232 ايالداما كەشەنى بار. ولاردىڭ 149-ى اشىق ۇلگىدەگى بولسا, جىلى ايالدامالاردىڭ سانى – 38. الداعى جىلى 31 ايالداما كەشەنىن قويۋ كوزدەلۋدە.
الەۋمەتتىك ماسەلەلەر – باستى نازاردا
بايقوڭىر اۋدانىندا بۇگىندە 22 مىڭنان استام زەينەتكەر, 573 تىل ەڭبەككەرى, 5591 مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادام, 3963 كوپبالالى وتباسى, 1107 كوپبالالى انا, «التىن القا» جانە «كۇمىس القا» بەلگىلەرىمەن ماراپاتتالعان, 421 الەۋمەتتىك از قامتىلعان وتباسى تۇرادى.
جاسى ۇلكەن كىسىلەردىڭ بوس ۋاقىتىن پايدالى وتكىزۋى ءۇشىن اۋداندا 3 شاعىن ورتالىق ورنالاسقان.
– اۋدان تۇرعىندارىن الەۋمەتتىك قامتاماسىز ەتۋدە, بۇرىنعىداي جوسپارلى جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر, وتكىزىلەتىن اكتسيالار اياسىندا اۋداننىڭ كوپبالالى جانە الەۋمەتتىك از قامتىلعان وتباسىلارىنان 5500-دەن استام بالا ءتۇرلى ءىس-شارالار مەن اكتسيالارعا قاتىستى, وندا ولارعا جاڭا وقۋ جىلىنا دايىندالۋعا كومەك كورسەتىلدى جانە جاڭا جىلدىق سىيلىقتار تاراتىلدى, ولار مەرزىمدى بۇقارالىق-سپورتتىق ءىس-شارالارعا قاتىسۋعا تارتىلدى, سونداي-اق اۋلا مەرەكەلەرى وتكىزىلدى, – دەدى اكىم.
بيىل اۋداندا تۇراتىن 421 وتباسىعا اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تاعايىندالدى. مىندەتتى مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تولەمدەردەن باسقا, 1500-گە جۋىق الەۋمەتتىك از قامتىلعان, كوپبالالى جانە تولىق ەمەس وتباسىلارعا ازىق-تۇلىك جيىنتىعى, بالالارعا ارنالعان كيىم, كومىر, ۋاقىتشا باسپانا بەرۋ, بالالاردى بالاباقشالارعا تەگىن ورنالاستىرۋ, مەديتسينالىق مەكەمەلەردە تەكسەرۋدەن جانە ەمدەۋدەن ءوتۋ جانە ت.ب. تۇرىندە كومەك كورسەتىلدى.
– تاۋەلسىزدىك كۇنىنە وراي استانادا ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءۇشىنشى ورتالىعى اشىلدى. وسى ۋاقىتقا دەيىن ا.برۋسيلوۆسكي كوشەسىندە «ايدار» ورتالىعى اشىلدى. وندا 80-نەن اسا ارداگەرلەر بار. ەكىنشى ورتالىق, ياعني «پاراسات» ورتالىعى ا.جۇبانوۆ كوشەسىندە اشىلعان. ورتالىقتا 50-گە جۋىق ارداگەر كەلىپ, بوس ۋاقىتتارىن وتكىزەدى. اۋداننىڭ بەلسەندى ەڭبەك ارداگەرلەرىنىڭ بوس ۋاقىتىن ءتيىمدى وتكىزۋگە ارنالعان وسىنداي باسقوسۋ ورىندارىنىڭ بولۋى اسا ماڭىزدى, – دەدى اۋدان باسشىسى.
ونىڭ مالىمدەۋىنشە, وسكەلەڭ ۇرپاق تا نازاردان تىس قالمايدى. بۇگىنگى تاڭدا اۋدان اۋماعىندا 8 اۋلا كلۋبى جۇمىس ىستەيدى. وندا سپورت سەكتسيالارى مەن شىعارماشىلىق ۇيىرمەلەر ۇيىمداستىرىلادى.
اعىمداعى جىلى اۋدان اۋماعىندا جالپى 10 مىڭنان استام ادامدى قامتيتىن 120-دان استام مادەني-بۇقارالىق ءىس-شارالار وتكىزىلدى. اۋدان تۇرعىندارىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ بويىنشا جوسپارلى جۇمىس جالعاسۋدا.
بريفينگ بارىسىندا اكىم سۋ تاسقىنىنا قارسى ءىس-شارالار جايىندا دا ايتتى.
– بيىل جالپى ۇزىندىعى 2600 سىزىقتىق مەتر ارىق-ناۋا جەلىسىن ورناتۋ بويىنشا جۇمىستار اياقتالدى جانە چەحوەۆ پەن ىرىس كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا 2 دانا جاڭبىر قابىلدايتىن قۇدىقتار ورناتىلدى. 2024 جىلى ۇزىندىعى 2700 سىزىقتىق مەتر 9 كوشەدە جەلىلەردى جابدىقتاۋ جوسپاردا بار, – دەدى اكىم.
ءباسپاسوز ءماسليحاتى بارىسىندا تالعات راحمانبەردى اۋدان تۇرعىندارىنىڭ الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى قويعان ساۋالدارىنا جاۋاپ بەردى. ماسەلەن, اۋدان تۇرعىنى كابيرا پارمانوۆا تاراز كوشەسىندە ورنالاسقان «تۇلپار» ساۋدان ءۇيىنىڭ ارتىندا تۇراتىنىن ايتا كەلە, «وسى ايماققا تسيۆيليزاتسيا كەلە مە؟ استانانىڭ قاق ورتاسىندا تۇرىپ تۇتىنگە, قوقىستىڭ قولاڭسى يىسىنە تۇنشىعىپ بىتتىك» دەدى. اۋدان اكىمى بۇل اۋماقتا الداعى ۋاقىتتا ءسۇرۋ جۇمىستارىنىڭ جۇرگىزىلەتىنىن تۇرعىندار جاقسى بىلەتىنىن, وسىعان وراي قازىرگى كەزدە اۋدان قىزمەتكەرلەرى ينۆەستورلاردى تارتۋ جوسپارلانىپ, ولار جاقىن ارادا شەشىم قابىلدايتىنىن, نەگىزى ول جەرگە زاماناۋي ەڭسەلى بيىك ۇيلەر سالىناتىنىن جەتكىزدى.
– تۇتىنگە كەلەتىن بولساق, وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر, ول جەردە گاز تارتىلماعان. كارىز جۇيەلەرى دە كەيبىر كوشەلەردە بار, كەيبىر كوشەلەردە جوق. بىراق قالانىڭ باس جوسپارىنا سايكەس, بۇل جەرلەردە قازىرگى تۇرعان جەر ۇيلەردىڭ ورنىندا بيىك ۇيلەر ورنالاسۋى كەرەك. بۇگىنگى تاڭدا وسى باعىتتاعى جۇمىستار جالعاسۋدا. اۋدانىمىزدا 6 300-گە تارتا وسىنداي ۇيلەر بار. وسى ايماق بويىنشا مىنا جاعى رەسپۋبليكا داڭعىلى مەن سەيفۋللين, بوگەنباي كوشەلەرىنەن باستاپ كۇلتوبە كوشەسىنە دەيىن ايماق 240 گەكتاردى قۇرايدى. بۇل جەردە 670 ءۇي بار. ول ۇيلەرگە قاتىستى كەشەندى جوسپار دايىندالۋدا, جاقىندا ونى تانىستىراتىن بولامىز. قازىرگى كەزدە ينۆەستورلارمەن تىعىز جۇمىس ىستەلۋدە, – دەدى اۋدان اكىمى.
كوپبالالى انا گۇلجان قاراتىلەكوۆاعا دەمەۋشىلەردىڭ ارالاسۋىمەن ءتيىستى كومەك كورسەتىلگەنىن, ماسەلە باقىلاۋدا ەكەنىن ايتتى. اۋدان تۇرعىنى الماگۇل تولەۋباەۆا سىرداريا, سەيفۋللين جانە ءبيشى قايىڭ كوشەلەرىندە 110 مىڭ ۆولتتى سىمدار ۇيلەردىڭ ۇستىنەن وتەتىنىن, بىرنەشە جىل بويى بۇل قالا تۇرعىندارىنا زاردابىن تيگىزىپ جاتقانىن, وسى ماسەلەنىڭ قاشان شەشىلەتىنىن سۇرادى.
– بۇل ماسەلە ءبىزدىڭ اۋداننىڭ كۇن تارتىبىندەگى وزەكتى پروبلەمالاردىڭ قاتارىندا تۇر. بۇگىنگى تاڭدا كۇلتەگىن, ءبيشى قايىڭ, سىرداريا كوشەلەرىنىڭ جارتىسى ءسۇرىلدى. وسى ماسەلەمەن اۋدان اكىمدىگى ەمەس, قالالىق تۇرعىن ءۇي باسقارماسى اينالىسادى. باسقارمانىڭ اقپاراتىنا سۇيەنسەك, ءتيىستى قاراجات ءبولىندى, ءسۇرۋ جۇمىستارى كەلەسى جىلى دا جالعاساتىن بولادى. سونداي-اق 110 ۆولتتىق كابەلدەردى سىرداريا كوشەسىنەن الىپ, اقان سەرى كوشەسىنە جەر استىمەن جۇرگىزۋ جوباسى دايىندالۋدا. ءسال شىداۋ كەرەك, الداعى ۋاقىتتا بۇل ماسەلە شەشىلەدى, – دەدى تالعات راحمانبەردى.
