تسيرك دەگەندە ويىڭىزعا نە كەلەدى؟ مەن بىردەن تەك تسيرك ءارتىسىنىڭ پارمەنى بويىنشا عانا اقىراتىن ارىستاندى, ادام ءجۇرىسىن سالاتىن مايماق ايۋدى, ءبىر شارشى الاڭدى اينالىپ جۇرەتىن جىلقىنى, دوپتى دومالاتىپ, تەپە-تەڭدىك ۇستاپ تۇرعان الىپ ءپىلدى ەلەستەتەم. جانۋارلارعا جانىڭ اشيدى. بۇل ءسىزدىڭ دە تابيعاتىڭىزعا جات بولسا, تسيرك ونەرىنىڭ شەبەرلىك شىڭىنا شىققان ديۋ سولەيدىڭ «Reflekt» شوۋىنا شاقىرامىز. سەبەبى اتاقتى تسيركتىڭ قويىلىمدارىندا جىرتقىش جانۋار جوق.
«ەكسپو-2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمە اياسىندا ونەردىڭ جىلىگىن شاعىپ, مايىن ىشكەن مادەنيەت مايتالماندارى كوپتەپ كەلەتىنى بەلگىلى. ال الەمدەگى ۇزدىك تسيرك ديۋ سولەيدى ءبىر رەت كورسەم دەگەندەردىڭ ارمانى وسى جولى ورىندالادى. 45 DEGREES كومپانياسى 16 ماۋسىمنان باستاپ, 9 قىركۇيەككە دەيىن 75 مينۋتتىق شوۋدى 71 مارتە قويادى.
«Reflekt» شوۋىنىڭ باس ديرەكتورى بەرنارد پويريە جۋرناليستەرگە ءبىراز قۇپيانىڭ باسىن اشتى. ونىڭ ايتۋىنشا, شوۋ كورمەنىڭ تاقىرىبىمەن ۇندەس.
– ءبىز قازاق ەلىنىڭ تاريحىن نەگىزگە الا وتىرىپ, ءارتىستەردىڭ جاڭا, ەكسكليۋزيۆتى شوۋىن كورەرمەن نازارىنا ۇسىناتىن بولامىز. كانادالىق كومپوزيتور سايمون كارپەنتيە قازاق ەلىنىڭ مۋزىكاسى مەن مادەنيەتىنەن شابىت الىپ, ەرەكشە ەتنيكالىق باعىتتاعى مۋزىكانى جازىپ شىقتى. شوۋعا كەلگەندەر كلاسسيكالىق اسپاپتارمەن قاتار دومبىرانىڭ ءۇنىن ەستي الادى. قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋ-ورنەكتەرىن ءارتىستەردىڭ كيىمىنەن بايقايدى. قويىلىمنىڭ ەڭ قىزىقتى تۇسى دەپ 38 ادام قاتىساتىن شوۋ-ءترامپليندى ايتار ەدىم. ونىڭ ءوزى 7 مينۋتقا جالعاسادى, – دەدى ول.
ارينە, تاڭداي قاقتىراتىن شوۋدى قويماس بۇرىن, وعان دايىندىق بارىنشا پىسىقتالادى. ءبىر ءنومىردى جاساپ شىعارۋ ءۇشىن التى ايدان توعىز ايعا دەيىن ۋاقىت جۇمسالدى. شوۋعا 120 ادام اتسالىستى, ونىڭ ىشىندە 80 ونەرپاز ساحناعا شىعادى.
ارتىستەردىڭ اراسىندا وتپەن ونەر كورسەتەتىندەر دە بولادى. كورەرمەن قوشەمەتىنە بولەنۋ ءۇشىن تسيرك وتپەن دە ويناۋعا دايىن. «وتقا قاتىستى شوۋدىڭ ءبارى وتە ەكسترەمالدى ەكەندىگى تۇسىنىكتى. ءبىر ايتارىم, 17 اكروبات ساحنانىڭ ەڭ شەتىندە تۇرىپ, ءارى كۇردەلى, ءارى قاۋىپتى ءنومىر قويادى. كورەرمەن قويىلىمدى ءبىر دەمدە كورىپ شىعادى دەگەن ويدامىن» دەيدى شوۋدىڭ باس ديرەكتورى بەرنارد پويريە.
كوپشىلىكتى قىزىقتىرعان تسيرك بيلەتىنىڭ باعاسى 4 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى. شوۋدى ءبىر ۋاقىتتا 2 مىڭعا دەيىن ادام تاماشالاي الادى. ول ءۇشىن ۇيىمداستىرۋشىلار تسيرككە ارنايى ورىن ءبولىپ, شاتىر تىگۋگە مۇمكىندىك جاساعان.
رەجيسسەر فەرنان رەينۆيلدىڭ ايتۋىنشا, قويىلىم ءتۇرلى مۋلتيمەديالىق تەحنولوگيالاردىڭ ارقاسىندا ۆيدەو مەن LED-ەكرانداردا شىعىپ تۇرادى.
– شوۋدى ازىرلەمەس بۇرىن الماتىعا ارنايى بارىپ, ەلدىڭ تاريحىمەن تانىسىپ قايتتىم. قازاقتىڭ تاريحى تەرەڭدە جاتقانىن ءتۇسىندىم. ودان كەيىن استاناعا جول ءتۇستى, بارلىق مۋزەيلەردى ارالاپ شىقتىم. ەلوردادا بوي كوتەرگەن ءزاۋلىم عيماراتتار كوزدىڭ جاۋىن الادى. «سولتۇستىك شۇعىلاسى», «يزۋمرۋد كۆارتالى» سياقتى ايناداي جارقىراعان ۇيلەر شابىتتاندىرىپ, يدەيا سىيلادى. سول سەبەپتى شوۋ «Reflekt», ياعني «بەينە» دەپ اتالادى. ايناعا قاراعان ءار ادام ءوز بەينەسىن كورەتىن سياقتى, ءبىزدىڭ شوۋعا كەلگەندەر دە قازاقتىڭ بولمىسىن تانيدى. وتكەن مەن بۇگىنگى كۇندى تارازىعا سالىپ, بولاشاققا باعدار جاسايدى. ساياحاتتاعان كەزدە ارحەولوگتار تاپقان تاريحي جادىگەرلەر, اسىرەسە, التىن ادام تامساندىردى. قازاقستاننىڭ تۋىندا بەينەلەنگەن قىران قۇس پەن التىن كۇن ءبىزدىڭ شوۋدا دا بولادى. ايتپاقشى, Cirque du Soleil كۇن تسيركى دەگەن ماعىنانى بەرەدى, – دەگەن رەجيسسەر شوۋدىڭ ءمان-مازمۇنىن اشىپ بەردى.
تسيرك و باستان جانۋارلاردى پايدالانبايدى. مۇنىڭ سەبەبى دە بار. «تسيركتىڭ نەگىزىن قالاعان ارتىستەر اڭداردى كۇتىپ-باعۋعا اقشالارى بولماعان. كوشە ارتىستەرى دالادا تۇنەپ, سول جەردە ونەر كورسەتكەن. ۋاقىت وتە كەلە, بۇل ديۋ سولەيدىڭ» برەندىنە اينالدى» دەيدى تسيرك وكىلدەرى.
ايتا كەتەيىك, كانادالىق تسيرك بۇدان بۇرىن استاناعا 2012 جىلى قالا كۇنىنە وراي كەلگەن بولاتىن.
گۇلدانا تالعاتقىزى
