باس قالاعا كوگىلدىر وتىندى الدىمەن جىلۋ ەلەكتر ستانسالارىنا تارتۋ جوسپارلانعان. ەڭ الدىمەن 1960 جىلدارى سالىنعان №1 جىلۋ ەلەكتر ستانساسى مازۋتتان تابيعي گازعا كوشىرىلەدى. ودان كەيىن گاز كوكتال-1 جانە كوكتال-2 ىقشام اۋداندارىنا تارتىلادى. مۇنداي جاڭالىقتى كەشە ماجىلىستە وتكەن «ەلىمىزدىڭ گاز-كولىكتىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ ارقىلى قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ» اتتى دوڭگەلەك ۇستەلدە نۇر-سۇلتان قالالىق وتىن-ەنەرگەتيكالىق كەشەنى جانە كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسىنىڭ باسشىسى ەربول تولەۋوۆ جاريا ەتتى.
قۇرىلىس جۇمىستارى ناۋرىزدا باستالادى
قۇزىرلى مەكەمەنىڭ باسشىسى اۋەلى ەكولوگياعا زيانىن تيگىزىپ وتىرعان نىساندارعا گاز تارتىلاتىنىن حابارلادى. «ەڭ الدىمەن سوناۋ 60-ىنشى جىلدارى سالىنعان, ابدەن ەسكىرگەن №1 جىلۋ ەلەكتر ستانساسى مازۋتتان تابيعي گازعا كوشىرىلەدى. سودان كەيىن كوگىلدىر وتىن كوكتال-1 جانە كوكتال-2 ىقشام اۋداندارىنا تارتىلادى. ودان ارىدە وڭتۇستىك-شىعىس ىقشام اۋدانىنىڭ سول جانە وڭ جاق بولىگى, ميچۋرينو, قىزىلجار, ءوندىرىس جانە وزگە دە ەلدى مەكەندەرگە جەتكىزىلەدى. بۇدان بولەك, گاز يلينكا مەن ۇركەر ىقشام اۋداندارىنا قاراي كەتەدى» دەپ مالىمدەدى ەربول ءۋاليۇلى. ونىڭ ايتۋىنشا, قۇرىلىس جۇمىستارى ناۋرىز ايىندا باستالادى. سەبەبى گاز تارتىلعاندا ونى تاراتاتىن جەلىلەر دايىن تۇرۋى ءتيىس.
ەربول تولەۋوۆ قازىرگى كەزدە قالا اكىمدىگىنىڭ «سارىارقا» گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالعاننان كەيىن جەكەمەنشىك ۇيلەر مەن الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان ازاماتتاردى كوگىلدىر وتىنعا قوسۋ ءۇشىن قارجىلاي قولداۋ ماسەلەسىن جان-جاقتى قاراستىرىپ جاتقانىن جەتكىزدى. «ارينە, ءبىز گاز قۇبىرىن ىسكە قوسامىز. ورامدار اراسىنداعى جەلىلەر سالىنادى. ال جەكەمەنشىك, ياعني جەر ۇيلەرگە گاز تارتىلا ما دەگەن ساۋال تۋىندايدى. ءبىر انىعى, جەر ۇيلەر ازىرشە كومىردەن باس تارتپايدى. ءبىز جەكەمەنشىك سەكتورعا گاز تارتۋعا قاتىستى ءۇش ماسەلەنى كەڭىنەن تالقىلايمىز. بىرىنشىدەن, ىنتالاندىرۋ ماسەلەسى اشىق تالقىلانادى. ەكىنشىدەن, گاز تارتۋدى جەڭىلدىكپەن نەسيەلەۋ. ۇشىنشىدەن, الەۋمەتتىك جاعىنان احۋالى تومەن ازاماتتار. ءۇشىنشى توپتاعىلاردى ءىس جۇزىندە گاز قۇبىرىنا ءوزىمىز قوسامىز» دەدى باسقارما باسشىسى.
گازدىڭ 1 تەكشە مەترى –60 تەڭگە
«سارىارقا» ماگيسترالدىق گاز قۇبىرىنان ەلوردالىق تۇتىنۋشىلار ءۇشىن گازدىڭ 1 تەكشە مەترى 50-60 تەڭگە مولشەرىندە بوساتىلادى» دەپ ءمالىم ەتتى ماجىلىستەگى دوڭگەلەك ۇستەلدەن كەيىن تىلشىلەردىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرگەن ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ماعزۇم مىرزاعاليەۆ. «بۇل جوبامەن اينالىسىپ جاتقان مەردىگەر مەن كومپانيانىڭ ايتىپ سەندىرگەنىندەي, 2019 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن گاز قۇبىرىنىڭ جەلىلىك بولىگىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالادى. ودان كەيىن قۇبىردى ىسكە قوسۋ جانە جوندەۋ, گيدروسىناق جۇمىستارىنا كوشەمىز. بۇگىنگە دەيىن ناقتى ءبىر تاريف بەكىتىلگەن جوق. ءبىزدىڭ ويىمىزشا, ەلوردا تۇرعىندارى گازدىڭ ءار تەكشە مەترىنە 50-60 تەڭگەدەن تولەيدى» دەپ ءتۇسىندىردى ول.
171 ەلدى مەكەنگە گاز تارتىلادى
گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى بارىسىندا وتاندىق وندىرۋشىلەر مەن تاۋار جەتكىزۋشىلەرگە باسىمدىق بەرىلەدى. قازىرگى كەزدە قۇرىلىس جۇمىستارىنا تەحنيكا جۇمىلدىرىپ, مەردىگەردىڭ جابدىقتارى مەن قىزمەتكەرلەرى دايىندالۋدا. 2019 جىلدىڭ 21 ناۋرىزىندا جەلىلىك تۇربالاردى دانەكەرلەۋ جۇمىستارى باستالدى. شامامەن 1300 مەترلىك قۇبىر تۇربالارى دانەكەرلەنگەن. بۇل تۋرالى دوڭگەلەك ۇستەلدە ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ماعزۇم مىرزاعاليەۆ بايانداپ بەردى.
ءمالىم بولعانداي, نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ, اقمولا جانە قاراعاندى وبلىستارىنىڭ اكىمدىكتەرى گازدى قابىلداۋ ءۇشىن ونى بولەتىن جەلىلەردى دايىنداۋ جۇمىستارىنا كىرىسىپتى. «سارىارقا» ماگيسترالدىق گاز قۇبىرىنىڭ سالىنۋى ناتيجەسىندە شامامەن 740 مىڭ تۇرعىن گازبەن قامتاماسىز ەتىلەدى. گاز قۇبىرى «قىزىلوردا–جەزقازعان–قاراعاندى–تەمىرتاۋ–نۇر-سۇلتان» باعىتى بويىنشا سالىنادى. «جالپى العاندا, جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭ-كەزەڭمەن گاز قۇبىرىنىڭ بويىنداعى 171 ەلدى مەكەندى كوگىلدىر وتىنمەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قۇبىردىڭ قۇرىلىسى بارىسىندا شامامەن 1700 ادام, ال ول پايدالانۋعا بەرىلگەننەن كەيىن 200 ادام جۇمىس ورىندارىمەن قامتىلادى. بۇل – تەك ماگيسترالدىق قۇبىرعا قاتىستى نارسە» دەپ ءتۇسىندىردى م.مىرزاعاليەۆ.
سونداي-اق ول جوبانىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسىنە سايكەس, ەلورداداعى گاز بولەتىن جەلىلەردىڭ قۇرىلىسى ءۇش كەزەككە بولىنگەنىن ايتتى. وسى اتالعان ءۇش كەزەكتەگى قۇرىلىس جۇمىستارىنا 50865,7 ملن تەڭگە جۇمسالادى. «بۇگىنگى كۇنى قالا اكىمدىگى جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاردى دايىندادى. بۇل قۇجاتتار 2019 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا ماقۇلداندى. جوبانىڭ ءبىرىنشى كەزەگى 2019-2023 جىلدار ارالىعىندا جۇزەگە اسىرىلادى» دەپ اتاپ ءوتتى ول. ايتا كەتەلىك, 2018 جىلدىڭ تامىز ايىندا ۇكىمەت جوبانىڭ سىزبا-نۇسقاسى مەن قارجىلاندىرۋ شارتتارىن ماقۇلداعان بولاتىن. جوبانىڭ جالپى قۇنى 267,3 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى.
