كەشە وقۋشىلار سارايىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2019 جىلعى 9 ماۋسىمداعى كەزەكتەن تىس سايلاۋىن ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ» دەگەن تاقىرىپتا سايلاۋدى ۇيىمداستىرۋشىلار مەن ەلورداداعى داۋىس بەرۋ پروتسەسىنە قاتىسۋشىلارعا ارنالعان سەمينار ءوتتى. سەمينارعا اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ مۇشەلەرى, ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ توراعالارى مەن حاتشىلارى, سوت, توتەنشە جاعداي جونىندەگى باسقارما وكىلدەرى قاتىستى. سايلاۋشىلار ءتىزىمىن قۇرۋ بويىنشا اتقارۋشى ورگانداردىڭ جۇمىسى جانە سايلاۋ ۋچاسكەلەرىن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جاعىنان قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرلان قاناليموۆ بايانداما جاسادى. قالالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ كەڭەسشىسى ۆەرا پىتەۆا ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ سايلاۋعا دايىندىعى قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ جونىندە ەگجەي-تەگجەيلى اڭگىمەلەدى.
مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىنا كوڭىل بولىنەدى
قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرلان قاناليموۆ سايلاۋ ۋچاسكەلەرىن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى تولىققاندى اقپارات بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا, ەلوردا اكىمدىگى سايلاۋعا جان-جاقتى دايىندىق جۇرگىزۋدە. قالا اكىمى ءاربىر سايلاۋ ۋچاسكەسىنە جاۋاپتى مەملەكەتتىك ورگانداردى بەكىتكەن. ءاربىر مەملەكەتتىك ورگانعا, اكىمدىكتىڭ قۇرىلىمدىق مەكەمەلەرىنە جەكە-جەكە سايلاۋ ۋچاسكەلەرى بەكىتىلگەن. ولار سول ۋچاسكەلەرگە تولىق جاۋاپتى. سايلاۋعا دايىندىق جونىندەگى قالالىق شتاب جۇمىس ىستەيدى. شتاب قالالىق سايلاۋ كوميسسياسىمەن كەلىسە وتىرىپ, سايلاۋ ۋچاسكەلەرىن بەزەندىرۋدىڭ بىرىڭعاي تۇجىرىمداماسىن بەكىتىپتى.
– ءاربىر اشىق ۋچاسكەدە داۋىس بەرۋگە ارنالعان 4 ستاندارت كابينا جانە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا ارنالعان 1 كابينا ورناتىلعان. جابىق سايلاۋ ۋچاسكەلەرى 2 ستاندارتتى كابينامەن جانە قاجەتىنە قاراي مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا ارنالعان كابينالارمەن جابدىقتالادى. سوندىقتان جابىق سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندەگى كوميسسيا توراعالارىنان مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا ارنالعان كابيناعا سۇرانىس جولداۋلارىڭىزدى سۇرايمىن, – دەپ ءتۇسىندىردى ەرلان ەرمەكۇلى.
ونىڭ ايتۋىنشا, ۋچاسكەلەردىڭ تالاپتارعا سايكەستىگىنە قاتىستى جۇرگىزىلگەن مونيتورينگ بارىسىندا 81 ەسكى ۇلگىدەگى مەملەكەتتىك ەلتاڭبانىڭ بارى, 49 مەملەكەتتىك تۋدىڭ جاعدايى سىن كوتەرمەيتىنى انىقتالدى. بۇل ماسەلەنى شەشۋدى اكىمدىك ءوز موينىنا العان. الداعى كۇندەرى جەتپەيتىن ۋچاسكەلەر بويىنشا تۋلار مەن ەلتاڭبالار اۋدان اكىمدىكتەرىنە بەرىلەدى. ولار ءوز كەزەگىندە ۋچاسكەلەرگە تاراتاتىن بولادى.
ۋچاسكەلەردەگى ارنايى ستەندتەردە پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەرلەردىڭ سۋرەتتەرى جانە اقپاراتتىق ماتەريالدار ىلىنەدى. كەيبىر ۋچاسكەلەرگە قويىلاتىن ءۇشىنشى ستەندتەرگە سايلاۋ ۋچاسكەسىندەگى ءىس-قيمىل ەرەجەلەرى, حالىقارالىق باقىلاۋشىلار مەن شەتەلدىك باق وكىلدەرىنە ارنالعان مالىمەتتەر جازىلادى. ءار سايلاۋ ۋچاسكەسىندە تەلەفون, عالامتور جانە حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى (حقو) ءۇشىن ءموبيلدى بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ جەكە جەلىسى سياقتى بايلانىس قۇرالدارى ورناتىلادى.
بۇل جولعى سايلاۋداعى جاڭالىقتىڭ ءبىرى – 204 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە حالىققا مەكەنجايلىق انىقتامالار بەرەتىن ءموبيلدى حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارى (حقو) اشىلادى. سايلاۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلاتىن ءموبيلدى حقو 2019 جىلدىڭ 1 ماۋسىمىندا تەستىلەۋ تارتىبىندە ىسكە قوسىلادى. بارلىق ۋچاسكەلەردى تولىق ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جاعىنان جاراقتاندىرۋ جۇمىستارى 20 مامىرعا دەيىن اياقتالادى. ءار ۋچاسكە ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى بەكىتكەن تالاپتارعا سايكەس جابدىقتالادى.
ەلىمىزدىڭ سايلاۋ زاڭناماسىندا مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋعا قاتىستى جاڭا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلگەنى ءمالىم. «جۇمىس بارىسىندا 238 ۋچاسكەدە 17 پاندۋستىڭ جوق ەكەندىگىن انىقتادىق. بۇل كەمشىلىكتەردى جويۋ ءۇشىن ارنايى مامانداندىرىلعان كومپانيانى تارتتىق. بۇل جەردە ءبىز قايىرىمدىلىق ءىس ەمەس, مۇگەدەكتەردىڭ قوعامنىڭ تولىققاندى مۇشەسى رەتىندەگى زاڭدى قۇقىقتارىن قورعاۋدى قامتاماسىز ەتەمىز. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدارعا ارنالعان قولايلى ورتانى قۇرۋدا ەلوردا وزگە وڭىرلەرگە ۇلگى بولۋى ءتيىس» دەپ مالىمدەدى ەرلان قاناليموۆ.
سايلاۋشىلاردىڭ ءتىزىمى ناقتىلاندى
بايانداماشى ءوز سوزىندە «قر سايلاۋ تۋرالى» زاڭنىڭ باستى وزگەرىسى – «جەكە تۇلعالار» مەملەكەتتىك دەرەكقورى نەگىزىندە سايلاۋشىلاردىڭ ءتىزىمىن قالىپتاستىرۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە توقتالدى. اكىمدىك ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسە وتىرىپ, «جەكە تۇلعالار» مەملەكەتتىك دەرەكقورى تىزىمىندەگى پروبلەمالىق سايلاۋشىلاردى ىرىكتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزگەن. سونىڭ ىشىندە سايلاۋشىلار ءتىزىمىن انىقتاۋ جانە ناقتىلاۋ جۇمىستارى بىرنەشە باعىتتارعا جۇرگىزىلگەن. وسى شارالاردىڭ ناتيجەسىندە ەلوردادا بۇرىن تىركەلىپ, قازىر تىركەۋدەن شىققان 60240 ادام تىزىمنەن سىزىلعان. ونىڭ ىشىندە بۇزىلعان ۇيلەردە تىركەلگەن 12 مىڭ ادام بار. جەكە تۇلعالار بازاسىنان الىنعان پروبلەمالىق سايلاۋشىلاردىڭ مالىمەتتەرى بىرىڭعاي ەسەپتەۋ ورتالىعى, دەنساۋلىق ساقتاۋ, ءبىلىم بەرۋ, سالىق, ساۋلەت, ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت سياقتى بالامالى قالالىق بازالار ارقىلى تەكسەرىلگەن. سونىڭ ناتيجەسىندە سايلاۋشىلار جونىندەگى تەرىس مالىمەتتەر 150-دەن 43 مىڭعا دەيىن ازايىپتى.
سايلاۋشىلاردىڭ ءتىزىمىن ناقتىلاۋداعى تاعى ءبىر شارا – جەر ۇيلەر مەن پاتەرلەردى ارالاۋ. 15 ءساۋىر مەن 6 مامىر ارالىعىندا اۋدان اكىمدىكتەرى بارلىعى 2741 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇيدى, 269784 پاتەردى, 32872 جەكە سەكتورداعى ءۇيدى ارالاعان. وسى جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە 241288 سايلاۋشى تىزىمگە قايتا قوسىلدى. سونداي-اق, باس قالاداعى 57 مىڭ جوعارى وقۋ ورنى ستۋدەنتى سايلاۋشىلار تىزىمىنە قوسىلىپتى.
ەل جۇرەگى – استانا داۋىس بەرەدى!
قالا تۇرعىندارىنا قولايلىلىق تۋعىزۋ ءۇشىن اكىمدىك العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سايلاۋشىلار ءتىزىمىن ىزدەۋ قىزمەتىن ىسكە قوسىپتى. بۇگىنگە دەيىن وسى قىزمەت ءتۇرى بويىنشا 22316 سايلاۋشى ءوزى تۋرالى مالىمەتتى تەكسەرگەن. «10 سانات بويىنشا تۇرعىنداردىڭ الەۋمەتتىك جاعىنان وسال توپتارىنىڭ ءتىزىمى تەكسەرىلدى. بۇل ساناتتا 146 مىڭ ادام بولسا, سونىڭ ىشىندە 20 مىڭى – مۇگەدەكتەر, ولاردىڭ بارىنە ارنايى شاقىرۋ جىبەرىلەدى» دەدى ەرلان قاناليموۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا, ەلوردادا بيىل 18 جاسقا تولىپ, العاش رەت داۋىس بەرەتىن 34366 ادام بار ەكەن. «ەل جۇرەگى – نۇر-سۇلتان داۋىس بەرەدى!» اتتى شارانىڭ شەڭبەرىندە ولارعا ارنايى لوگوتيپى بار جەيدە, قالپاق, ساپتىاياق جانە وزگە دە سىيلىقتار تابىستالادى. سايلاۋشىلاردىڭ ساياسي دوداعا دەگەن بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا وتكىزىلەتىن يميدجدىك جوبا, نەگىزىنەن, Facebook, Instagram الەۋمەتتىك جەلىلەرىندە (Elorda Live اتتى ارنايى تاقىرىپتىق پاراقشالار اشىلعان) بەلسەندى ناسيحاتتالادى.
حالىقتىڭ سايلاۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا اكىمدىك بىرقاتار ءىس-شارالاردى قولعا الىپتى. سونىڭ ءبىرى – باس قالاداعى 18 LED-ەكراندا كورسەتىلىپ جاتقان بەينەروليكتەر. مۇنداي بەينەروليكتەر ەلوردانىڭ بارلىق كينوتەاترلارىندا («ارمان», «كينوپارك», «ەۋرازيا», «چاپلين» جانە ت.ب.) قويىلۋدا. سايلاۋدى ناسيحاتتايتىن پلاكاتتار ىلىنگەن 50 اۆتوبۋس قالا كوشەلەرىمەن جۇيتكىپ ءجۇر. ايالداما كەشەندەرىنە 100 باننەر ىلىنگەن. «حان شاتىر», «سارىارقا», «كەرۋەن سيتي» جانە «Mega Silk Way» سياقتى ەڭ ءىرى ساۋدا, ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىندا اۋديو جانە بەينەروليكتەر كورسەتىلۋدە. سونداي-اق, ەرىكتىلەردىڭ قاتىسۋىمەن پرومواكتسيا باستالعانى ءمالىم بولدى.
ءسوز سوڭىندا ەرلان قاناليموۆ قالاداعى ءاربىر سايلاۋ ۋچاسكەسىنىڭ وزگەلەرگە ۇلگى بولۋى تيىستىگىن اتاپ ايتتى. «ەلوردانىڭ مارتەبەسى مەن ونىڭ ەل ومىرىندەگى الاتىن ورنىنا بايلانىستى حالىقارالىق باقىلاۋشىلار مەن شەتەلدىك باق-تار ەڭ الدىمەن باس قالاعا نازار اۋداراتىنى ءسوزسىز. سوندىقتان ءبارىمىز بىرىگىپ, ەلىمىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى شارانى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىپ, وتكىزۋىمىز قاجەت» دەدى ول.
