«ەلۋ – ەردىڭ جاسى» دەيدى قازاق اتالارىمىز. دەمەك, ەلۋ – ەڭسەلەنە ەڭبەك ەتەتىن, بويداعى كۇش-جىگەردى اياماي قىزمەت قىلاتىن جاس. ءبارىمىز جاقسى بىلەتىن ازامات, اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور سەرىكپاەۆ نۇرلان امانگەلدىۇلى دا وسىناۋ ەلەۋلى جاسقا جەتتى. عىلىم جولىندا, ىزدەنىس ۇستىندە جۇرگەن كىم-كىمگە دە بۇل ورتا جاس بولىپ ەسەپتەلەدى. البەتتە, اركىم ارقالاي جەتەدى. ءبىزدىڭ اياۋلى ۇستازىمىز قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا تالاي بيىكتەردەن كورىنىپ, تالاي اسۋلاردى باعىندىردى.
ەندى نۇرلان امانگەلدىۇلىنىڭ ءومىربايان جولدارىنا وي جۇگىرتەيىك. ول كىسى شىعىس قازاقستان وبلىسى, قاتونقاراعاي اۋدانىنىڭ چەرەموشەنكا (قازىرگى ءۇش بۇلاق) اۋىلىندا 1967 جىلدىڭ 1 تامىزىندا دۇنيەگە كەلدى. اكەسى امانگەلدى مۇساتايۇلى – ادال ەڭبەكتى ارداق تۇتقان قاراپايىم كىسى. اناسى نۇران قيالقىزى دا كادۋىلگى قازاق انالارى سەكىلدى ۇل-قىزدارى ءۇشىن تىرلىك كەشكەن, شاڭىراقتىڭ شىرايى ءۇشىن ءومىرىن ارناعان اياۋلى جان.
ەلمەن بىرگە جۇرگەندى, كوپكە قىزمەت ەتكەندى قالاي قالاسا, كىندىگىنەن تاراعان ۇرپاقتارىنا دا سونى ونەگە ەتتى. بايلىق قۋماڭدار, باقىتتارىڭدى ىزدەڭدەر دەدى. ولار ءۇشىن باقىت – ادال دا ابىرويلى ەڭبەك. بۇگىنگىنى قايدام, سول زاماندا ءبىلىم العان, قوعامنىڭ باستى نازارىندا بولعان ۇرپاقتاعى باقىتتىڭ ەڭبەكتە ەكەنى كوپ ايتىلۋشى ەدى عوي.
– ءبىز سول تاربيە تەزىنەن وتتىك. نەسىن جاسىرامىز, وكتيابرياتى دا, پيونەرى دە بولدىق; كومسومولى بولىپ قوعامنىڭ بەلسەندى ازاماتى اتانۋ ءۇشىن تالپىندىق. بىزگە ادالدىق تۋرالى, ادامگەرشىلىك جونىندە كوپ ايتاتىن. وقىڭدار, وقىڭدار دەيتىن. ۇستازدارىمىزدىڭ دا, اتا-انالارىمىزدىڭ دا قۇلاعىمىزعا قۇيىپ, سانامىزعا سىڭىرگەن وسى تاربيەسىنىڭ ارقاسىندا اداسقان جوقپىز. بۇگىندە ءبىر بيىككە شىقسام, ءبارى سونىڭ ارقاسى, – دەيدى نۇرەكەڭ باۋىرىمىز.
ن.سەرىكپاەۆ 1974-1982 جىلدار ارالىعىندا ءوزى تۋىپ-وسكەن چەرەموشەنكا اۋىلىنىڭ سەگىزجىلدىق مەكتەبىندە ءبىلىم الادى. سەگىزجىلدىق مەكتەپتى بىتىرگەننەن كەيىن, 1982-1984 جىلدار ارالىعىندا كوروبيحا اۋىلىنداعى ورتا مەكتەپتە وقۋىن جالعاستىردى.
ورتا مەكتەپتى ويداعىداي بىتىرگەننەن كەيىن, 1984 جىلدىڭ شىلدە ايىنان 1985 جىلدىڭ قازان ايىنا دەيىن كوروبيحينسكي سوۆحوزىنىڭ №3 بولىمشەسىندە جۇمىس ىستەيدى. 1985 جىلدىڭ قاراشا ايىندا ازاماتتىق بورىشىن وتەۋگە اتتانادى. 1987 جىلى قوڭىر كۇزدە اسكەري مىندەتىن ابىرويمەن وتەپ ورالعان سوڭ, قايتادان شارۋاشىلىقتىڭ جۇمىسىنا بىلەك سىبانا كىرىسەدى.
– ەڭبەكتىڭ ءدامىن تاتايىن, اسكەردىڭ تاعىلىمىن كورەيىن دەپ ەدىم. ايتپەسە مەن دە كەيبىر سىنىپتاستارىم سەكىلدى اتتەستات الىسىمەن الىس قالالاردىڭ بىرىنە وقۋعا كەتەر ەدىم عوي. ءۇش جىلداي ءومىر كوردىم, ىسىلدىم, ازدى-كوپتى ءومىر مەكتەبىنەن ءوتتىم. سودان سوڭ وقۋعا اتتاندىم, – دەيدى نۇرلان امانگەلدىۇلى.
ول كىسى وسىلاي 1988 جىلى تسەلينوگراد اۋىل شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ اگرونوميالىق فاكۋلتەتىنە وقۋعا ءتۇستى. ءبىلىم الۋعا قۇشتارلىقپەن كىرىستى. قاتارلاستارىنان شىعانداپ وزىپ كەتپەسە دە, ۇستازدارى دا, جانىنداعى اۋديتوريالاس جولداستارى دا قۇرمەت كورسەتەتىندەي ساناتتا ءجۇردى. ينستيتۋتتى ويداعىداي ءبىتىردى.
ونىڭ ەڭبەكقورلىعىنا, تاباندىلىعى مەن ىزدەنگىشتىگىنە سەنگەن شىعار, بىرگە بىتىرگەندەر جان-جاققا تاراپ جاتقاندا, اگرونوميا فاكۋلتەتىنىڭ «وسىمدىك شارۋاشىلىعى» كافەدراسىنا زەرتتەۋشى-تاعىلىمگەر ەتىپ جىبەرىلدى. سوندا نۇرلان مەكتەپ قابىرعاسىنان كەيىنگى كورگەن, باستان كەشكەن ءومىر ساباقتارى سەپتەسكەنى ءسوزسىز. ول سول جىلى استراحان اۋدانىنىڭ قاينار, اتباسار اۋدانىنىڭ اتباسار سوۆحوزدارىنا جىبەرىلگەن ستۋدەنتتەردىڭ عىلىمي-وندىرىستىك مەحانيكالاندىرىلعان وتريادتارىنا جەتەكشىلىك ەتتى. 1995 جىلدىڭ مامىرىندا س.سەيفۋللين اتىنداعى اقمولا اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اسپيرانتۋراسىنىڭ كۇندىزگى بولىمىنە وقۋعا ءتۇستى.
پروفەسسور نيكولاي موجاەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن قر اشم اگرارلى زەرتتەۋلەر ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ بيۋدجەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا «سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ قۇرعاق دالالى ايماعى جاعدايىندا بىرجىلدىق جانە كوپجىلدىق بۇرشاق تۇقىمداس داقىلدارمەن بيولوگيالىق ازوتتى ءتيىمدى قولدانۋ جانە جيناقتاۋ تەحنولوگياسىن دايىنداۋ» تاقىرىبىنداعى جوبادا جاۋاپتى ورىنداۋشى رەتىندە عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى.
1988 جىلى قىركۇيەكتە اسپيرانتۋرانى بىتىرگەننەن كەيىن, «وسىمدىك شارۋاشىلىعى» ماماندىعى بويىنشا «سۋارمالى جانە سۋارماسىز جاعدايدا بۇرشاق تۇقىمداس داقىلداردىڭ بيولوگيالىق ازوتتى جيناقتاۋ ەرەكشەلىكتەرى جانە ولاردىڭ جازدىق بيداي تۇقىم ونىمدىلىگى مەن ساپاسىنا اسەرى» تاقىرىبىنا جازىلعان كانديداتتىق ديسسەرتاتسياسىن ءساتتى قورعادى. وسىدان كەيىن جاس عالىم «وسىمدىك شارۋاشىلىعى» كافەدراسىنا اسسيستەنت رەتىندە جۇمىسقا الىندى. كافەدرادا كۇندەلىكتى جۇمىستارىن اتقارا ءجۇرىپ, پروفەسسور
ن.موجاەۆ, دوتسەنت گ.ستىباەۆپەن بىرگە «مال ازىعىن ءوندىرۋ», «اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ ءونىمىن باعدارلامالاۋ», «اگرونومياداعى عىلىمي زەرتتەۋ نەگىزدەرى» كۋرستارى بويىنشا مەملەكەتتىك جانە ورىس تىلىندە وقۋ-ادىستەمەلىك ادەبيەتتەر جاساۋ باعدارىندا كوپتەگەن جۇمىستار اتقاردى. وسى جىلدار ارالىعىندا ن.سەرىكپاەۆ حالىقارالىق جانە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىك باعدارلامالارمەن قارجىلاندىرىلعان جوبالارعا اگرونوميا فاكۋلتەتىنىڭ جاس قىزمەتكەرلەرىن, دوكتورانتتارىن, ماگيسترانتتارىن جانە ستۋدەنتتەرىن عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارمەن اينالىسۋعا قىزىقتىرۋمەن دە بەلسەنە اينالىستى.
قاراپ وتىرسا, 1993 جىل مەن 2017 جىل ارالىعىندا وزدەرى جۇرگىزگەن زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ باستى باعىتى اۋىلشارۋاشىلىق جەرلەردىڭ تۇراقتى ونىمدىلىگىن جانە توپىراقتىڭ قۇنارلىلىعىن قايتا جاڭعىرتۋدى قامتاماسىز ەتەتىن, ەكولوگيزاتسيا جانە قور ۇنەمدەۋ قاعيدالارى نەگىزىندە تابيعي مال ازىقتىق جەرلەردە جانە ەگىستىكتە تولىققاندى مال ازىقتارىن ءوندىرۋ جانە بەيىمدەلگەن تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى جاساۋ بولىپ كەلگەن ەكەن. اينالىسا ءجۇرىپ, دوكتورلىق جۇمىسىنا قاجەتتى ماتەريالدار جيناستىردى. سونىڭ ناتيجەسىندە 2009 جىلى «اقمولا وبلىسىنىڭ دالالى ايماعىندا اينالىمنان شىققان تىڭايعان جەرلەردى جوعارى ءونىمدى مالازىقتىق جەرلەرگە اينالدىرۋدىڭ تەوريالىق نەگىزدەرى» تاقىرىبىندا جازىلعان دوكتورلىق ديسسەرتاتسياسىن قورعادى.
ن.سەرىكپاەۆتىڭ ومىرباياندىق جازبالارىنا كوز جۇگىرتسەك, ول كىسى 1998-2000 جىلداردا «وسىمدىك شارۋاشىلىعى» كافەدراسىندا اسسيستەنت, 2001-2002 جىلدارى اعا وقىتۋشى, 2002-2009 جىلدارى دوتسەنت, 2010 جىلدان پروفەسسور ەكەنىن وقىر ەدىك. كافەدراداعى نەگىزگى جۇمىستارىمەن قاتار, 2000-2015 جىلدار ارالىعىندا دەكاننىڭ تاربيە جونىندەگى ورىنباسارى, فاكۋلتەتتىڭ ءادىستەمەلىك كوميسسيا توراعاسى, اگرونوميا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى قوسىمشا مىندەتتەرىن دە ابىرويمەن اتقارعانىن جاقسى بىلەمىز. 2015 جىلدىڭ كوكتەمىندە اكادەميالىق ماسەلەلەر جونىندەگى دەپارتامەنت ديرەكتورى بولىپ تاعايىندالدى.
ءبىز ول كىسىنى, سونىمەن بىرگە, بىلىكتى, ءبىلىمدار عالىم-ۇستاز رەتىندە دە قۇرمەتتەيمىز. ونىڭ جەتەكشىلىگىمەن «اگرونوميا» ماماندىعى بويىنشا عاني ستىباەۆ اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ كانديداتى, ادىلبەك نوعاەۆ, ساۋلە ماحانوۆا, ءاسيا اڭساباەۆا فيلوسوفيا دوكتورى (PhD), ادىلبەك نوعاەۆ, نۇربولات مۋحانوۆ, دينارا ۋتارباەۆا, داۋرەن ەسەنجولوۆ, ىڭكار اشىربەكوۆا, بەيبىت جاۋحاروۆ اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ ماگيسترلەرى اتاندى.
ن.سەرىكپاەۆ قازاق, ورىس تىلدەرىندە جازىلعان 19 وقۋلىق پەن وقۋ قۇرالدارىنىڭ, 8 وقۋ-ادىستەمەلىك جاريالانىمداردىڭ جانە 80-نەن اسا عىلىمي ەڭبەكتەردىڭ اۆتورى جانە بىرلەسكەن اۆتورى بولىپ تابىلادى. وتباسىندا ءۇش بالانىڭ اكەسى. ءبىزدىڭ دوسىمىز ەڭسەلى ەلۋ جاسىن وسىنداي جەتىستىكتەرمەن قارسى الدى.
بيىكتەي بەر, نۇرەكە!
بازارحان رۇستەمباەۆ, ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى,
پروفەسسور, ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنىڭ ەنبەك سىڭىرگەن قايراتكەرءى
