استاناعا التى ايلىق قىستان كەيىن كۇن شۋاعىمەن بىرگە كوكتەم دە كەلىپ جەتتى. دەمەك, جاقىندا ءشوپ كوكتەپ, گۇل ءبۇر جارىپ, اينالامىز جاسىل جەلەك جامىلادى. ال كوشەلەرگە ەرەكشە كورىك بەرەتىن گۇل كوشەتتەرىن وتىرعىزۋ جۇمىستارى ءبىر ايدان كەيىن باستالادى. «استانا اقشامى» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى «استانا كوگالداندىرۋ» مەكەمەسىنىڭ جىلىجايىنا بارىپ, دايىندىق بارىسىن كورىپ قايتتى.
ءاربىر تىرشىلىكتىڭ ءوز باستاۋى بولادى. گۇلدە دە سولاي. ونى قىسى-جازى باعىپ-قاعاتىن «استانا كوگالداندىرۋ» مەكەمەسىنىڭ ماماندارى جاقسى بىلەدى. يتاليالىق ماشينانىڭ كومەگىمەن توپىراقتى قۇرعاقتاي ەلەيدى, وڭدەپ, تازارتادى. توپىراق ۇياشىقتارعا بولىنگەن جاشىككە سالىنادى. تۋرا سول جەردە ول كونۆەيەر ارقىلى ءوتىپ, ءاربىر ۇياشىققا ءبىر-بىردەن تۇقىم سەبىلەدى.
ءار گۇلگە ەرەكشە كۇتىم كەرەك. ءتۇرلى كليماتتىق اۋماقتا وسكەن گۇلدەر ءبىر جەرگە شوعىرلانسا دا, ولاردىڭ جايقالۋى ءبىر مەزەتتە بولمايدى. كوبىنەسە, تولىقتاي گۇلدەپ شىعۋ ءۇشىن شامامەن 60-70 كۇن كەتەدى.
«استانا كوگالداندىرۋ» كاسىپورنىنا قاراستى ەكى جىلىجاي كەشەنى بار. وندا شىرايگۇل, بارقىتگۇل, اليسسۋم, ۆيولا, تسينەراريا سياقتى 85 ءتۇرلى گۇل وسەدى.
بيىل ەلورداداعى گۇلزارلاردىڭ جالپى اۋماعى 163 مىڭ شارشى مەتر جەردى الادى. وسى جىلدىڭ جاڭالىعى دەپ بىرجىلدىق گۇلدەردىڭ سانىن ازايتىپ, ونىڭ ورنىنا كوپجىلدىق گۇلدەردىڭ كوبەيگەنىن ايتۋعا بولادى. ونى سىرى مىنادا: كوپجىلدىق گۇلدىڭ ءتۇبى توپىراقتا قالىپ قويىپ, وزدىگىنەن كوبەيە بەرەدى. تامىرىن تەرەڭدەتىپ الىپ, تۇتاس گۇل كوشەتتەرىنىڭ جامىلعىسىن قۇرايدى. وسىلايشا, ءبىر-ەكى جىلدان كەيىن بىرجىلدىق گۇلگە ورىن قالدىرماۋى مۇمكىن. كوپجىلدىق وسىمدىكتەر ءوز قۇنىن اقتايدى. سەبەبى ءبىر رەت سالىنعان گۇل ۇزاققا شىدايدى. ۇنەمدەلگەن قارجى كۇتىمگە كەتەدى. بىراق ولاردىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى – بىرەۋى مامىردا بۇرشىك اتسا, ەكىنشىسى ايدىڭ اياعىندا گۇلدەيدى, ال ءبىرازى, ءتىپتى, تامىزدا عانا كوكتەيدى. بىرجىلدىق گۇلدەر ءبىر مەزگىلدە, ءبىر مەزەتتە جايناپ, جايقالىپ شىعادى.
– وكىنىشتىسى, استانانىڭ كليماتتىق جاعدايىنا بايلانىستى ەڭبەگىمىزدىڭ جەمىسى جاز ايلارىندا عانا كورىنەدى. بىراق ءبىزدىڭ مامانداردىڭ جۇمىسى جىل بويىنا جالعاساتىنىن بىرەۋ بىلسە, بىرەۋ بىلمەيدى. كەلەسى ماۋسىمعا دايىندىق جەلتوقساننان باستالىپ كەتەدى. جىلىجايدى جىلىتۋ, گۇلدەردى زيانكەستەردەن قورعاۋ ءتاسىلىن ويلاستىرامىز. ءبىزدىڭ ءبىر كوشەتتەگى گۇل ەكىنشىسىنە ۇقساماۋى ءتيىس. بيىل ءبىر جەردە اق پەن قىزىل ءتۇستى گۇل ەگىلسە, كەلەسى جىلى ول جەرگە باسقا گۇل وتىرعىزىلادى. ال كوپجىلدىق ادەمى گۇلدەردى ىزدەستىرۋ مەن ىرىكتەپ الۋ – ءوز الدىنا كۇردەلى پروتسەسس. كوپجىلدىق گۇلدەردىڭ تۇقىمىن سىرتتان ساتىپ الىپ, ءوزىمىز وسىرەمىز. بىلتىر استانانىڭ قاتاڭ توپىراقتى-كليماتتىق جاعدايىنا كونگەن راۋشان گۇلدەرىن فرانتسيادان الدىرتقان ەدىك. ولاردى «ازىرەت سۇلتان» مەشىتىنىڭ جانىندا, «جەرۇيىق» ساياباعىندا, «بايتەرەكتىڭ» وڭ-سول جاعىندا ەكتىك, – دەيدى «استانا كوگالداندىرۋ قۇرىلىسى» اق باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بيبىگۇل بەكتەمىسوۆا.
جازدا قاي كەزدە بارىپ قاراساڭىز دا, گۇلدەر ءتۇرلى ءتۇستى بولىپ جەردە جايقالىپ جاتادى. گۇل كوشەتتەرىندە قازاقي ويۋ-ورنەكتەرىمىزدى دە بايقاۋعا بولادى. توپيارلىق مۇسىندەر زاماناۋي ديزايندا كەڭىنەن قولدانىلا باستادى. قالا كوشەلەرىن كەزىپ جۇرگەن ادامنىڭ نازارىنا بىردەن ىلىگەدى. ءتىرى گۇلدەن جاسالاتىن مۇسىندەر جىل سايىن ەرەكشە ديزاينمەن جاسالادى. جالپى سانى 16 ءمۇسىن بيىل دا قالانىڭ بەزەندىرۋىنە ۇلەس قوسادى. ماسەلەن, سارىارقا اۋدانىنا قاراستى ستاديوننىڭ قاسىندا «فۋتبول دوبى», ال باراەۆ كوشەسىندە جەرگە قۇلاپ جاتقان قۇمىرا تۇردى.
گۇل كومپوزيتسيالارىمەن كاسىپورىننىڭ لاندشافتىق ديزاين ءبولىمى اينالىسادى. قىس كەزىندە شەبەرحانا ماماندارى گۇل كوشەتتەرىنىڭ الدىن الا جوباسىن دايىنداپ, مۇسىندەردىڭ ۇلگىلەرىن ازىرلەيدى, جازۋىن باسادى.
– شىعىس كۇنتىزبەسى بويىنشا 2017 جىل تاۋىق جىلى بولعاندىقتان, وسى جازدا وعان ارناپ گۇلدەن جاسالعان ءمۇسىن تۇرعىزىلادى. سونداي-اق, اعىلشىنشا «I Astana» دەگەن سويلەمدى تولىقتاي گۇلمەن كومكەرىپ شىققىمىز كەلەدى.
جەلتوقساننان باستاپ اقپانعا دەيىن قىس بويى گۇلزارلاردىڭ ەسكيزىن سالامىز. ءار جىلعا قايتالانباس ديزاين جاسايمىز. گۇلدەردەن شىرايگۇل مەن تسينەراريانى پايدالانىپ, اينالاسىنا اق ءمارماردىڭ قيىرشىق تاستارىن توسەيمىز. سونداي-اق, ءتۇرلى الپىلىك گۇلدەردەن قۇرالعان قىزىل-جاسىل كومپوزيتسيا دا تاسپەن قورشالادى. ەسكەرۋ كەرەك, الپىلىك گۇلدەر كوپجىلدىق وسىمدىكتەردىڭ قاتارىنا جاتادى. توپيارلىق مۇسىندەر گەرمانيادان جەتكىزىلەدى. ولار دايىن كۇيىندە قيىلىپ كەلەدى. ءبىزدىڭ قىسقا شىدامايدى, – دەپ گۇلدەن ەسىمدى ديزاينەر بىزگە جۇمىستىڭ بابىن بايانداپ بەردى.
جوسپارعا سايكەس, گۇلدەن جاسالعان «قوبىز» ءمۇسىنى «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ ماڭىندا, «تورسىق» – سارايشىق پەن ماڭگىلىك ەل كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا, ال «تەكشە» ءپىشىنى كەرۋەن بويىندا ورنالاسادى. راۋشان گۇلدەرى «حان شاتىردىڭ» اينالاسىنا وتىرعىزىلىپ, ەرەكشە كورىك بەرمەك.
جالپى, استانانى اباتتاندىرۋ جانە كوگالداندىرۋ جۇمىستارىنا 800 ادام جۇمىلدىرىلعان. سونداي-اق, مەكەمەدە گۇلدى باعىپ-قاعىپ, وسىرۋگە كومەكتەسەتىن 200-گە جۋىق قوسالقى مامان قىزمەت ىستەيدى.
گۇلدانا تالعاتقىزى,
«استانا اقشامى»
