حونگ-سوك كۋ: ەكى حالىقتى ۇقساس مادەنيەتى مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارى بىرىكتىرەدى
كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى حونگ-سوك كۋ مىرزامەن ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناستارى, قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى جەتىستىكتەرى, ەل استانالارىنىڭ ۇقساستىقتارى توڭىرەگىندە سۇحباتتاستىق. سۇيسىنەرلىك جايتتىڭ ءبىرى, حونگ-سوك كۋ ەلشىلىك قىزمەتى كەزىندە قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە, قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرىن بىلۋگە دەگەن زور ىقىلاسى بارىن جەتكىزدى.
– قۇرمەتتى ەلشى مىرزا, 30 جىلداعى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ دامۋ جولىنا, وزگەرىستەرگە قانداي باعا بەرەر ەدىڭىز؟
– قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن العاننان كەيىن تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باسشىلىعىمەن ەكونوميكالىق جاعىنان كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە جەتتى. نارىق ەكونوميكاسىنا كوشۋ جانە شەتەلدەن ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ قارقىن الۋى قازاقستاننىڭ 30 جىلداعى تابىسىنىڭ ءبىرى دەپ اتاپ ەدىم. قازاقستاننىڭ مۇنداي ەكونوميكالىق جولدى تاڭداۋى ورتالىق ازياداعى باسقا ەلدەرگە ۇلگى بولدى. قازاقستاننىڭ ءوز الدىنا تاۋەلسىز ەل بولعان سوڭ, الەمدەگى كولەمى جونىنەن ءتورتىنشى يادرولىق ارسەنالدان باس تارتۋى جانە يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتاعى بەدەلىن ءوسىردى. قازىر قازاقستان يادرولىق قارۋسىزدانۋ بويىنشا پىكىرتالاستاردا جەتەكشى ءرول اتقارادى. مەملەكەتتىڭ يادرولىق ارسەنالدان ءوز ەركىمەن باس تارتۋى سولتۇستىك كورەيانى دەنۋكلەاريزاتسيالاۋ مىندەتىن الدىنا قويعان وڭتۇستىك كورەيا ۇكىمەتى ءۇشىن ماڭىزدى. مەن 1992 جىلى ەلباسىنىڭ «بولاشاق» باعدارلاماسىن ىسكە قوسىپ, ەلدە الەمدىك دەڭگەيدەگى ۋنيۆەرسيتەت اشىپ, جاس كوشباسشىلاردى دايىنداۋعا ەرەكشە كوڭىل بولگەنىن تاماشا شەشىم دەپ سانايمىن. قازاقستاندا تۇراتىن كورەي دياسپوراسى جونىندە بىرەر ءسوز. قازىر قازاقستاندا 1008000 كورەي تۇرادى, ولار – 1937 جىلى قيىر شىعىستان كۇشپەن كوشىرىلگەن كورەيلەردىڭ ۇرپاقتارى. كورەي دياسپوراسىنىڭ وكىلدەرى كورەيا مەن قازاقستان اراسىنداعى ەكىجاقتى قاتىناستاردى دامىتۋدا كوپىر رەتىندە ماڭىزدى ءرول اتقارۋدا. ماسەلەن, قازاقستاننىڭ تاريحىندا العاش رەت پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ 7-شاقىرىلىمىنا سايلاۋ وتكەندە, ەكى كورەي ازاماتى دەپۋتات بولىپ سايلاندى. ەل ۇكىمەتى جۇرگىزىپ وتىرعان كوپۇلتتىق كەلىسىم ساياساتى جەرگىلىكتى كورەيلەردىڭ باقۋاتتى ءومىر ءسۇرىپ, بيىك بەلەستەرگە كوتەرىلۋىنە جول اشتى. بۇل ەلدەگى ەتنيكالىق ازشىلىقتىڭ ءوزى ەشقانداي كەمسىتۋشىلىكسىز تابىسقا جەتەتىنىن دالەلدەپ وتىر. مەنىڭشە, توزىمدىلىك دەگەن نەگىزگى فاكتور قازاقستاننىڭ قارىشتاپ دامۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى.
– ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسى قانداي دەڭگەيگە كوتەرىلدى؟ الداعى ۋاقىتتا قانداي سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا باسىمدىق بەرۋ قاجەت دەپ سانايسىز؟
– 2009 جىلى ستراتەگيالىق ارىپتەستىك بايلانىستار ورناعان كەزدەن باستاپ ىنتىماقتاستىق پەن الماسۋدىڭ ارقاسىندا قازاقستان مەن كورەيا اراسىنداعى قارىم-قاتىناس ايتارلىقتاي دامىدى. سونىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان كورەيانىڭ ورتالىق ازيا ايماعىنداعى ءىرى ساۋدا جانە ينۆەستيتسيالىق ارىپتەسىنە جانە «جاڭا سولتۇستىك ساياساتتاعى» شەشۋشى سەرىكتەسىنە اينالدى. ودان ءارى ەكىجاقتى قاتىناستار مەملەكەت باسشىلارىنىڭ اراسىنداعى سەنىمگە نەگىزدەلگەن بايلانىستار ارقىلى دامىدى. كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى مۋن چجە ءيننىڭ 2019 جىلى ساۋىردە قازاقستانعا رەسمي ساپارىنىڭ جانە «سامال جەل» اتتى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق باستاماسىن قابىلداۋ ناتيجەسىندە ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق ەداۋىر نىعايدى. بيىل تامىز ايىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ كورەياعا مەملەكەتتىك ساپارمەن بارۋى ەكى ەل اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى ودان ءارى كەڭەيتۋگە جول اشتى. قازاقستان – ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىندا كورەيا تاراپىنان سالىنعان ينۆەستيتسيالار كولەمى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان ەل. 2021 جىلعى ناۋرىزداعى مالىمەت بويىنشا كورەيانىڭ قازاقستانعا سالىنعان ينۆەستيتسيالارىنىڭ كولەمى 5,9 ملرد اقش دوللارىن (بۇل – ورتالىق ازيا ەلدەرىندەگى ينۆەستيتسيالاردىڭ جالپى كولەمىنىڭ 70 پايىزى) قۇرادى. 2019 جىلى كورەيا مەن قازاقستان اراسىنداعى ەكىجاقتى ساۋدا (كورەي تاراپىنىڭ ستاتيستيكاسى بويىنشا) رەكوردتىق دەڭگەي 4,2 ملرد دوللارعا جەتتى. Samsung, LG, Hyundai Motor, Lotte سياقتى ءىرى كومپانيالاردان بولەك, جالپى سانى شامامەن 320 كورەي كومپانيالارى قۇرىلىستا, وندىرىستە ءوز فيليالىن اشىپ, قازاقستاندا جۇمىس ىستەۋدە. سوڭعى جىلدارى كورەي كومپانيالارى تابيعي رەسۋرستاردى ءوندىرۋ, قايتا وڭدەۋ, ءوندىرىس, قۇرىلىس سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى اۆتوكولىك شىعارۋ, تسيفرلىق تەحنولوگيالار, دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىن ءارتاراپتاندىردى. COVID-19 پاندەمياسى اسەرىنەن ءوزارا كەزدەسۋلەر جانە ادامدارمەن الماسۋ ۋاقىتشا توقتاعانىنا قاراماستان, كورەياعا (2014 جىلى ەكى ەل اراسىندا ۆيزاسىز ءتارتىپ ەنگىزۋ تۋرالى كەلىسىم جاسالدى) باراتىن قازاقستاندىقتاردىڭ سانى ۇزدىكسىز وسۋدە. مىسالعا, 2014 جىلى كورەياعا 22000 قازاقستان ازاماتى بارسا, 2019 جىلى بۇل سان 53000-عا كوبەيدى. تامىز ايىنداعى مەملەكەت باسشىلارى كەزدەسۋىندە كورەيانىڭ ەكىنشى ۇلكەن قالاسى – پۋساندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس كونسۋلدىعىن اشۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. الداعى ۋاقىتتا ەكى ەل اراسىنداعى ازاماتتار الماسۋ ودان ءارى جاندانا تۇسەرى انىق. مۇنىڭ ءبارى – ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلگەنىنىڭ بەلگىسى. بۇل جەردە قانداي دا ءبىر سالاعا باسىمدىق بەرۋگە بولمايدى. كورەيا رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ تەحنولوگياسى جانە قاۋىپسىزدىگى ارقاسىندا يادرولىق ەنەرگيانى ءتيىمدى پايدالاناتىن حالىقارالىق دەڭگەيدەگى جەتەكشى ەل رەتىندە مويىندالدى. بۇل سوزىمە ەلدەگى اەس-ءتى پايدالانۋدىڭ كوپجىلدىق تاجىريبەسى جانە ءباا-دەگى اەس-ءتى سالۋ مىسالى دالەل بولادى. پرەزيدەنت ق.توقاەۆ 1 قىركۇيەكتەگى حالىققا جولداۋىندا قازاقستاندا اەس سالۋ مۇمكىندىگى حالىق پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ قاراستىرىلاتىنىن ايتتى. ەگەر قازاقستان اەس سالۋ جوباسىن ىسكە اسىراتىن بولسا, مەنىڭ ويىمشا, ەكى ەل اراسىنداعى بۇل باعىتتاعى ىنتىماقتاستىقتىڭ كەلەشەگى زور بولماق.
– قازاقستاندا قاي ۋاقىتتان بەرى تۇراسىز؟ ءسىزدىڭ ەلدىڭ قاراپايىم تۇرعىنى قازاقستان تۋرالى بىلە مە؟ ەلىمىزگە العاش كەلگەن كەزدەگى اسەرىڭىز قانداي بولدى؟
– مەن قازاقستانعا ەلشى بولىپ 2020 جىلى ماۋسىم ايىندا, COVID-19 پاندەمياسى ءورشىپ تۇرعان كەزدە كەلدىم. سودان بەرى 1 جىل 5 اي ۋاقىت ءوتىپتى. ىندەتتىڭ اسەرىنەن سەۋل-نۇر-سۇلتان تىكەلەي رەيسى توقتاپ قالعان سوڭ, ەلورداعا الماتى ارقىلى ۇشىپ كەلدىم. اۋەجايدان الاتاۋدى العاش كورىپ تاڭ-تاماشا بولدىم. «ەير استانا» اۋەكومپانياسى جانە اۋەجاي قىزمەتكەرلەرىنىڭ وزىمە جانە وتباسىما ەرەكشە ىلتيپاتپەن جانە ىزگىلىكپەن قاراعانى ءالى ەسىمدە. وسىناۋ جىلىشىرايلى, جاعىمدى اسەر قازاقستاندا ودان ءارى جالعاستى. قازاق حالقى شەتەلدىكتەرگە, سونىڭ ىشىندە كورەيا ازاماتتارىنا ايرىقشا ىقىلاسپەن قارايدى. كورەي ءتىلىن بىلەتىن, مەنىمەن ءوز انا تىلىمدە سويلەسكەن قازاقستاندىقتار كوپ بولدى. كورەيا ازاماتتارى ءۇشىن قازاقستان ءوزىنىڭ ۇلان-بايتاق جەرىمەن, اسەم تابيعاتىمەن, باي رەسۋرسىمەن تانىمال. سوناۋ 1937 جىلى كەڭەس وداعىنىڭ ۇيعارىمىمەن قيىر شىعىستان كورەيلەردى كۇشپەن كوشىرگەن كەزدە قازاق حالقى قۇشاعىن جايىپ قارسى الدى. كوپشىلىك مۇنى جاقسى بىلەدى. تامىز ايىنداعى پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ ساپارىنا وراي كورەيانىڭ تاۋەلسىزدىگى جولىندا كۇرەسىپ, قىزىلوردا قالاسىندا جەرلەنگەن گەنەرال حون بوم دونىڭ كۇلى وتانىنا قايتارىلدى. وسىناۋ ايتۋلى وقيعانىڭ اياسىندا كورەيا ازاماتتارى كورەي دياسپوراسىنىڭ تاريحى, باستان كەشكەن قيىنشىلىقتارى تۋرالى جانە قازاق حالقىنىڭ قوناقجايلىعى, بەيبىتشىلىكسۇيگىشتىگى, جومارتتىعى جونىندە كوبىرەك بىلۋگە ۇمتىلدى. قازاقتاردىڭ اسقان قوناقجايلىعى كورەي مادەنيەتىمەن ۇقساس. بۇدان بولەك, ەكى حالىقتى ۇلكەندى قۇرمەتتەۋ, سىپايىلىق, اتا-انانى ارداقتاۋ, وتباسى قۇندىلىقتارى سياقتى ءبىر-بىرىنە ۇقسايتىن داستۇرلەرى مەن قۇندىلىقتارى بىرىكتىرەدى.
– ەلوردامىز سىزگە نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى؟ ءسىزدىڭ ەلدىڭ استاناسىنان نە ۇيرەنۋگە بولادى؟ باس قالامىزدى دامىتۋدا نەنى ەسكەرگەن ءجون دەپ ويلايسىز؟
– نۇر-سۇلتان كورەيانىڭ استاناسى – سەۋلگە ۇقسايدى, بىراق ونىڭ ارنايى اكىمشىلىك قالامىز – سەدجونگپەن ۇقساستىعى كوپ. بۇل قالا ۇيلەسىمدى ۇلتتىق دامۋ جانە سەۋلدەگى حالىق تىعىزدىعى ماسەلەسىن شەشۋ ماقساتىندا 2012 جىلى سالىندى. سەۋلدە جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ, سەدجونگقا جولىم تۇسكەندە بايقاعانىم, نۇر-سۇلتان مەن سەدجونگ – ناقتى جوبامەن سالىنعان, قاجەتتى ينفراقۇرىلىمى بار قاۋىپسىز قالالار. ەكەۋىندە دە ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى كوپ. ءبىر قىنجىلاتىنىم, نۇر-سۇلتاندا دالادا سپورتپەن اينالىسۋعا شەكتەۋ قوياتىنى عانا. مەن سپورتپەن اينالىسقاندى ۇناتامىن. بىراق قىستىگۇنى بۇل قيىن, ىندەتتىڭ كەسىرىنەن جابىق بولمەلەردە دە ەركىن اينالىسۋعا تىيىم سالىندى. الايدا COVID-19-دىڭ بىرتە-بىرتە تۇراقتالۋىنا قاراي احۋال وزگەرەدى دەپ سەنەمىن. قالا تۇرعىندارىنىڭ كۇندەلىكتى ءومىرىن جەڭىلدەتۋگە كوشەدەگى قاردى ۋاقىتىندا تازالاپ, ۇزاققا سوزىلاتىن قىس مەزگىلىندە ءارتۇرلى ويىن-ساۋىق نىساندارىن سالعانى ءۇشىن نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە العىس ايتامىن. مىسالى, سەۋلدىڭ جازى ىستىق, قىسى سۋىق. سۋىق كۇندەرى دالادا كوپ جۇرە المايسىڭ. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن كوپتەگەن نىساندار مەن عيماراتتار اراسىنا جەر استى ارقىلى جول سالىنعان. كەڭسەدە جۇمىس ىستەپ بولعان سوڭ, ويىن-ساۋىق نىسانىنا جەراستىنداعى مەترو نەمەسە جەراستى وتپەلى ارقىلى بارا الاسىڭ. سەۋلدەگى ديپلوماتتار مۇنىڭ وتە قولايلى ەكەنىن ايتىپ ءجۇر. نۇر-سۇلتاندا دا وسى ءتاسىلدى قولدانۋعا بولادى.
– قالانىڭ قاي جەرىندە دەمالعاندى ۇناتاسىز؟
– دەمالىس كۇندەرى تازا اۋادا سەرۋەندەگەندى, كىتاپ وقىعاندى ۇناتامىن. سونداي-اق ءوزىمنىڭ ارىپتەستەرىممەن, باسقا ەلدەردىڭ ديپلوماتتارىمەن گولف وينايمىز.
– ءوز ەلىڭىزدى جانە قازاقستاندى ءبىر اۋىز پىكىرمەن, سوزبەن قالاي سيپاتتار ەدىڭىز؟
– كورەيانى ءبىر اۋىز سوزبەن «ديناميزم» دەپ سيپاتتار ەدىم. كورەيا تاۋەلسىزدىگىن العان سوڭ, سوعىستى باسىنان كەشىردى. بىراق جارتى عاسىردا الەمدەگى كولەمى جونىنەن 10-ىنشى ەكونوميكاعا, اشىق جانە دەموكراتيالىق ەلگە اينالدى. قازىرگى كورەيا – تسيفرلىق تەحنولوگيالار, مەديتسينا, ماشينا جاساۋ جانە تاعى باسقا تۇراقتى وزگەرىستەردى تالاپ ەتەتىن سالالاردا جەتەكشى مەملەكەت. قازاقستاندى ءبىر اۋىز سوزبەن «ءتوزىمدى ادامدار ەلى» دەپ اتار ەدىم, سەبەبى قازاقتاردىڭ اقجارقىن مىنەزى دارقان دالاسىنا ۇقسايدى. كوپۇلتتى قازاقستاننىڭ باستى بايلىعى – مۇندا ءومىر سۇرەتىن قازاق ۇلتى مەن ەتنوستاردىڭ تاتۋلىعى, بىرلىگى, ۇيلەسىمدىگى. كورەيا ۇكىمەتى كوپۇلتتىق كەلىسىم ساياساتىنا قىزىعۋشىلىقپەن قارايدى.
– ەكى ەل اراسىنداعى مادەني, رۋحاني جانە باسقا دا سالالارداعى بايلانىستار جاقسى دامىپ كەلەدى. سونىڭ ءبىرى – ءبىلىم بەرۋ. قازىر كورەيادا قانشا قازاق جاستارى وقيدى جانە قازاقستاندا قانشا كورەي جاستارى ءبىلىم الۋدا؟ ەكى مەملەكەتتىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى ارتىقشىلىعى قانداي؟
– كورەيادا وقيتىن قازاقستاندىق ستۋدەنتتەردىڭ سانى ۇنەمى ارتىپ كەلەدى. بۇل كورسەتكىش 8 جىلدا ءۇش ەسەگە دەيىن ءوستى: مىسالى, 2011 جىلى 276 ستۋدەنت بولسا, 2019 جىلى 1034-كە جەتتى. 2020 جىلى ىندەتتىڭ اسەرىنەن كورەيادا وقيتىن ستۋدەنتتەر سانى 945-كە كەمىدى. وتكەن جىلى ءساۋىر ايىنان باستاپ ۆيزاسىز ءتارتىپ تۋرالى كەلىسىمنىڭ كۇشى ۋاقىتشا توقتالىپ, ستۋدەنتتەرگە ۆيزا بەرۋگە شەكتەۋ قويىلدى. الايدا پاندەمياعا قاتىستى احۋال جاقسارعان سوڭ, كورەياعا باراتىن ستۋدەنتتەر سانى قايتا وسەدى دەپ ويلايمىن. مەنىڭشە, مۇنداي قىزىعۋشىلىقتىڭ تۋىنداۋىنا كورەي فيلمدەرى, تەلەتوپتامالارى جانە ۆەب-كوميكستەرى سياقتى كورەي مادەنيەتىنىڭ تانىمالدىعى جاعىمدى اسەر ەتەدى. قازىر جۇرتتىڭ كوبى كورەيلىك BTS توبىن, «پارازيت» ءفيلمىن جانە «كالمار ويىنى» توپتاماسىن جاقسى بىلەدى. قازاقستان اۋماعىندا 14 ۋنيۆەرسيتەتتە قازىر كورەيتانۋ فاكۋلتەتى بار, كورەي ءتىلى كۋرسى وقىتىلادى, 21 ورتا مەكتەپتە كورەي ءتىلى ساباعى جۇرگىزىلەدى. پاندەميا كورەيلىك ستۋدەنتتەردىڭ قازاقستانعا وقۋعا كەلۋىنە ءبىرشاما كەدەرگى بولعانى انىق.
– ءبىزدىڭ گازەت ارقىلى استانالىقتارعا قانداي تىلەك ايتاسىز؟
– ەلشىلىك قىزمەتىمە كىرىسكەن سوڭ قالاعا ءجيى-ءجيى سەرۋەنگە شىعاتىن بولدىم. سوندا ءبىر قۋانعانىم, مەنى تانىعان تۇرعىنداردىڭ كەيبىرى كورەي تىلىندە امانداسىپ, تانىسقانىنا ريزاشىلىق ءبىلدىردى. ءبىر كەمشىلىگىم, ەلشى بولىپ تاعايىندالعان سوڭ, جۇمىس كەستەسىنىڭ تىعىزدىعىنان, قازاق جانە ورىس تىلدەرىن ۇيرەنۋگە مۇرشام بولماي كەتتى. سوعان قاتتى وكىنىپ ءجۇرمىن. كورەي جانە قازاق ءتىلىنىڭ گرامماتيكاسى ۇقساس دەگەندى ەستىدىم. دەمەك, ەكى ەل ازاماتتارىنا ءتىل ۇيرەنۋ جەڭىل بولماق. سوندىقتان ەلشىلىك قىزمەتىمدى اتقارعان كەزەڭدە قازاق ءتىلىن ۇيرەنەمىن دەگەن ءۇمىتىم بار, ءسويتىپ, وزىمە انا تىلىمدە امانداسقان ادامدارعا قازاقشا جاۋاپ بەرگىم كەلەدى. قازاقستان اركەز كورەيانىڭ جاقىن دوسى جانە سەنىمدى سەرىگى بولىپ كەلەدى. ق.توقاەۆتىڭ كورەياعا بارعان ساپارىنان كەيىن ەكى ەل اراسىنداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك كەڭەيە تۇسەتىنىنە سەنىمىم مول. ايتپاقشى, 2022 جىلى كورەيا مەن قازاقستاننىڭ اراسىندا ديپلوماتيالىق قاتىناستاردىڭ ورناعانىنا 30 جىل تولادى. وسى داتانى اتاپ ءوتۋ ءۇشىن 2021 جىلى تامىز ايىندا ەكى مەملەكەتتىڭ باسشىلارى 2022 جىلدى «ءوزارا مادەني بايلانىستار جىلى» دەپ جاريالادى. ءبىزدىڭ ەلشىلىك قازاقستاندىقتاردى كورەي مادەنيەتىنىڭ ءارتۇرلى جاعىمەن تانىستىرۋ ءۇشىن كوپتەگەن ءىس-شارالار وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. استانالىقتاردى وسى شارالارعا بەلسەندى قاتىسۋعا شاقىرامىن! ەلوردا تۇرعىندارىنا زور دەنساۋلىق, باياندى باقىت جانە ۇزاق ءومىر تىلەيمىن!
قىسقاشا ومىردەرەك:
حونگ-سوك كۋ 1968 جىلى 21 تامىزدا سەۋلدە تۋعان. يونسە ۋنيۆەرسيتەتىن ساياساتتانۋ جانە حالىقارالىق قاتىناستار, شەت تىلدەر جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماماندىعى بويىنشا ءبىتىردى. جاپونياداعى كەيو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىن, اقش-تاعى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جوعارى مەكتەبىن بىتىرگەن. 1993 جىلدان بەرى كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ديپلوماتيالىق قىزمەتىندە ەڭبەك ەتەدى. ءار جىلدارى ەلشىلىكتە ءارتۇرلى قىزمەت اتقاردى. كورەيانىڭ جاپونياداعى, برۋنەيدەگى, قىتايداعى ەلشىلىكتەرىندە جۇمىس ىستەدى. ۇيلەنگەن, ءبىر قىزى, ءبىر ۇلى بار. اعىلشىن, جاپون, قىتاي تىلدەرىن بىلەدى.
