كەدەرگىسىز كەڭىستىك

استانادا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ اجەپتاۋىر جولعا قويىلدى

ەلوردادا ەستۋ, كورۋ قابىلەتى ناشار نەمەسە دەنساۋلىعىندا كىناراتى بار, ارناۋلى پسيحولوگيالىق-مەديتسينالىق, پەداگوگيكالىق مەكەمەدە تىركەۋدە تۇرعان بالالارعا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ, ياعني, قاراپايىم مەكتەپتە الاڭسىز وقۋىنا جاعداي جاساۋ قولعا الىنعانىنا كوپ بولا قويماسا دا, ناتيجەسى كورىنەۋ. قالاداعى 49 مەكتەپتە 143 ينكليۋزيۆتى سىنىپ اشىلدى, وندا 200-گە تارتا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالا قاتار-قۇربىسىمەن تەڭ دارەجەدە ءبىلىم الادى.

اسىرەسە, وسى باعىتتا ۇلگىلى ءبىلىم ورداسى سانالاتىن №65 مەكتەپ-گيمنازيانىڭ وڭ تاجىريبەسىنە ايرىقشا توقتالساق بولادى. اتالمىش مەكتەپتە وقۋشىنىڭ جاعدايىنا قاراي ەكى باعىتتا قولداۋ بىلدىرىلەدى. ونىڭ ءبىرىنشىسى – تيۋتورلىق قولداۋ, ياعني, عيمارات, بولمە ىشىندە ەركىن قوزعالۋىنا كومەك كورسەتىلەدى. سونداي-اق, كەيبىر مۇمكىندىگى شەك­تەۋلى وقۋشىلارعا فيزيكالىقتان تىس ارنايى كوررەكتسيالىق دەمەۋ مەن تۇسىنىستىك-ءتوزىم اۋاداي قاجەت. سوندىقتان, مۇنداي سىنىپتارعا ساباق بەرەتىن پەداگوگ ماماننىڭ ارنايى ءبىلىم-بىلىگى بولعانىنا اسا قاتتى ءمان بەرىلەدى.

جالپى, ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ كەڭىس­تىگىن قۇرۋدا «كەدەرگىسىز ورتا» بالا­­لاردىڭ قامى ءۇشىن جاسالاتىن نەگىزگى جاعدايلاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. وسى تۇرعىدا العاندا, الگىندە ايتقان 49 مەكتەپ پەن 38 مەملەكەتتىك بالاباقشانىڭ بارلىعىندا دەرلىك كىرەبەرىسىندەگى پاندۋستار تالاپ ەتىل­گەن نورماعا ساي. ال, تەك تىرەك-قوز­­عالت­قى جۇيەسىنىڭ سىرقاتىنان زاپا شەك­كەن بالالار وقيتىن 8 مەم­لەكەت­تىك مەكتەپتە پاندۋس, ليفت, ادامي قول­داۋ كەشەندى تۇردە قاراستىرىلىپ وتىر.
تىرەك-قوزعالتقى جۇيەسىندە اقاۋ­لىعى بار بالالارعا قاجەتسىن­گەندە كومەككە كەلەتىن ينۆاتاكسيدەن تىس قالالىق №1 اۆتوبۋس پاركىنىڭ ەكى اۆتوبۋسى بەلگىلەنگەن مارشرۋت بويىنشا بالالاردى ۇيىنەن مەكتەپكە, مەكتەپتەن ۇيىنە دەيىن تاسيدى.

2013-2014 وقۋ جىلىندا 6-7 جاس ارا­لاعىنداعى ناشار ەستيتىن جانە ەستى­مەيتىن, سويلەي المايتىن وقۋ­شى­لارعا, مەكتەپالدى دايارلىعى جوق بالا­لارعا ارنالعان دايارلىق توبى اشىلدى.

الداعى 2014-2015 وقۋ جىلىندا ينكليۋزيۆتى باعىتتاعى سىنىپتار الماتى اۋدانى بويىنشا – №63 ورتا مەكتەپ بازاسىندا, سارىارقا اۋدانى بويىنشا – سەيفۋللين كو­شەسىنىڭ باس جاعىندا اشىلاتىن جاڭا مەكتەپ بازاسىندا, ەسىل اۋدانى بويىنشا – 2014 جىلى پايدالانۋعا بەرىلەتىن جاڭا مەكتەپ بازاسىندا پايدا بولادى.

مامانسىز ماردىمدىىسكە باستاۋ بولماس

ايتا كەتەرلىگى, ءبىلىم باسقارماسى وتكەن جىلدان باستاپ ينكليۋزيۆتى مەك­تەپتەردە نەگىزگى شتاتقا 13 پەداگوگ بىرلىگىن قوسىپ بەردى. مۇمكىندىگى شەك­تەۋلى بالالارعا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ­دى ۇيىمداستىرۋدا مامان تاپ­شى­لىعى تۋىندايتىنى جاسىرىن ەمەس. كەز كەلگەن ۇستاز وزىنە ءتان كۇتىمى كەرەك بالالارعا ساباق بەرۋگە باتىلى مەن بىلىگى جەتە بەرمەۋى مۇمكىن. سول سەبەپتى, ءبىلىم باسقارماسى ماسەلەنىڭ ءتۇيت­كىلىن شەشۋدى كادر دايىنداۋدان باستادى.

2012-2013 وقۋ جىلدارىندا «ين­كليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ جانە ونىڭ بولاشاعى» اتتى بىلىكتىلىگىن جەتىل­­دىرۋ كۋرستارىنان 155 مۇعالىم مەن مامان ءوتتى. قازىر ءار مەكتەپتىڭ شتات­تىق كەستەسىندە پسيحولوگتار بىرلىگى قاراستىرىلعان جانە بارلىق مەكتەپتەردە پسيحولوگ ماماندار وقۋ­شى­لارمەن, اتا-انالارمەن ارنايى تاقىرىپتاردا ترەنينگتەردى جوسپارلى تۇردە وتكىزىپ وتىرادى. ال, قۇلاعى شالىس ەستيتىن, ءتىلى مۇكىس بالالار ءۇشىن مەكتەپ شتاتىندا سۋردوپەداگوگ جانە دەفەكتولوگتار جۇمىس ىستەيدى.

دەمەۋشىسىز دامۋ جوق

جارىمجان بالالارعا جاعداي جا­ساۋدا تەك مەملەكەتتىڭ مۇمكىنشىلىگى جەتە بەرمەيدى. سوندىقتان بۇل ءما­سە­لەنى اقپارات قۇرالدارى ارقىلى كەڭىرەك ناسيحاتتاپ, دەمەۋشىلەردى قولدان تابۋدىڭ ءجونى بولەك. وسى رەتتە, كومەك قولىن سوزعان دەمەۋشىلەرگە قاشاندا العىسىمىز شەكسىز.

ماسەلەن, «دارا» قوعامدىق قورى ەرەكشە جاعدايداعى بالالارعا تەح­نيكالىق, ارنايى قۇرال جاب­دىق­تار ورناتىپ, پەداگوگتاردىڭ, لوگوپەد, سۋردولوگ, تيفلوپەداگوگ سياقتى ارنايى مامانداردىڭ بىلىك­تىلىگىن كوتەرۋدە كوپ جۇمىستار ات­قارۋدا. ولار الىس-جاقىن شەتەل­دىك عالىمداردىڭ قاتىسۋىمەن ءبىر­لەسكەن سەمينارلار, كونفەرەنتسيا­لار ۇيىمداستىرادى. 2013-2014 وقۋ جىلىندا №1 پسيحولوگيلىق-پەداگوگيكالىق تۇزەتۋ كابينەتىنە «دەلفا-142.1» نۇسقالى جەكە كومپيۋتەرىمەن جانە «مۋلتيكيد» جەكە كومپيۋتەرىمەن جابدىقتالعان مۋل­تيمەديالىق ءبىلىم كەشەنى, لوگوپەديالىق ترانەجەردى وسىنداي قورلار تارتۋ ەتتى. №65 مەكتەپ-گيمنازياسىنا ەستۋ قابىلەتىن ارتتىراتىن, كەدەرگى دىبىستاردى وشىرەتىن «Amigo» fm-جۇيەسى ءتورت كابينەتكە بىردەي ورناتىلدى. ال وسىنداي جەتكىنشەكتەردەن قۇرىلعان «توميريس» بي توبى دەمەۋشىلەردىڭ قارجىسىنا تىگىلگەن كوستيۋمدەرىمەن كوپ ساحنادا ۇيالماي ونەر كورسەتەدى. ارت-ستۋديا, تەاتر ستۋدياسى تولىقتاي دەمەۋشىلىك كورسەتۋدىڭ ارقاسىندا وقۋشىلاردى كاسىپكە باۋليدى. ءمۇم­كىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى وقۋ قۇ­رالدارىمەن, كيىم-كەشەكتەرمەن قامتۋدا «مەيىرىمدىلىك-م» قو­عامدىق قو­رىنىڭ اتقارعان ءىس­تەرىنە كوڭىل تولادى. وسىنداي قول­داۋشىلارىمىز قاتارى جىل وتكەن سايىن ارتا بەرسە ەكەن دەيمىز.

گۇلنار كاماشەۆا,
استانا قالاسى ءبىلىم باسقارماسى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ادىسكەرى