بۇگىن تاڭعى ۋاقىتتا 1916 جىلعى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىس قاھارماندارىنىڭ ءبىرى كەيكى (نۇرماعانبەت) كوكەمبايۇلىنىڭ باسسۇيەگى استاناعا جەتكىزىلدى. وسىلايشا باتىر بابانىڭ باسسۇيەگى ارادا 93 جىل وتكەننەن كەيىن ەلگە قايتارىلىپ وتىر.
وسىعان دەيىن باسسۇيەك سانكت-پەتەربور قالاسىنداعى رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ ۇلى پەتر اتىنداعى انتروپولوگيا جانە ەتنوگرافيا مۋزەيىندە, اۋىزەكى تىلدە ايتقاندا كۋنستكامەرادا ساقتالعان. قازاقستان مەن رەسەي ۇكىمەتباسشىلارى دەڭگەيىندە جۇرگىزىلگەن كەلىسسوزدەردىڭ قورىتىندىسىندا باسسۇيەك ەلگە قايتارىلدى.
قازاقستان تارابى باسسۇيەك ناقتى كەيكى باتىردىكى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزدى. ونى ەلگە اكەلەر الدىندا قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جانىنان جۇمىس توبى قۇرىلىپ, ونىڭ قۇرامىنا كىرگەن عالىمدار, مۋزەي ماماندارى, ارحەولوگتار, انتروپولوگتار ءتيىستى زەرتتەۋلەردى جۇرگىزىپ, باسسۇيەك كەيكىنىكى ەكەنىنە كۇمان قالمادى.
«باسسۇيەك كەيكى باتىردىكى ەكەندىگىن زور سەنىممەن ايتا الامىز. الايدا بۇعان تولىق كوز جەتكىزۋ ءۇشىن دنك ساراپتاماسىن جاساۋىمىز قاجەت. قازىرگى تاڭدا شەتەلدىك ماماندارمەن, اتاپ ايتساق ماجار عالىمدارمەن ساراپتاما جۇرگىزۋ جونىندە كەلىسسوزدەر جاسالۋدا» دەيدى بۇل جونىندە قر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى اقتوتى رايمقۇلوۆا.
كەيكى باتىردى 1923 جىلى ءساۋىر ايىندا جىلانشىق بويىنىڭ جالاۋلى دەگەن جەرىندە قىزىل ۇكىمەتتىڭ جازالاۋشى وتريادى ازاپتاپ ولتىرگەن. جارى اقجان دا سولاردىڭ قولىنان قازا تاپتى. وترياد باسشىسى باتىردىڭ باسىن كەسىپ الىپ, ورىنبورعا جونەلتكەن. ال باتىردىڭ دەنەسى سول جەرگە جەرلەنگەن.
كەيكى باتىردىڭ تۋىستارى قوستاناي وبلىسى امانكەلدى اۋدانىنىڭ تاستى دەگەن اۋىلىندا تۇرادى. سولاردىڭ ءبىرى – اۋباكىر اقساقال كوزى تىرىسىندە سول اۋىلدىڭ ىرگەسىنەن وتەتىن كۇرە جولدىڭ بويىنان كەيكىگە ارناپ ۇلكەن كۇمبەز كوتەردى. تۇبىندە اتاسىنىڭ باسسۇيەگى ەلگە ورالعاندا دەنەسىمەن بىرگە قايتا جەرلەيمىن دەگەن ماقساتپەن. بىراق ول كۇندى قارياعا كورۋگە جازباپتى…
ءتيىستى دنك ساراپتاماسىنان سوڭ ەندى باتىردىڭ باسسۇيەگىن جەرلەۋ ماسەلەسى تۋىندايدى. بەلگىلى اقىن سەرىك اقسۇڭقارۇلى باسسۇيەكتى استاناداعى ۇلتتىق پانتەونعا جەرلەۋدى ۇسىنادى. بىراق قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ جوسپارى باسقاشا. ولار باسسۇيەكتى باتىردىڭ دەنەسىمەن تابىستىرۋدى ويلاستىرىپ قويىپتى. بۇل جونىندە دە بۇگىن ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگ بارىسىندا وسى ۆەدومستۆونىڭ ۆيتسە-ءمينيسترى اقتوتى راحمەتتولاقىزىنىڭ اۋىزىنان ەستىدىك.
ونىڭ ايتۋىنشا, كەنەسارى حاننىڭ باسىنا قاتىستى ماسەلە دە مينيسترلىكتىڭ قاپەرىندە. «بۇل ءبىر كۇننىڭ جۇمىسى ەمەس. وسى باعىتتا جۇمىس جۇرگىزەتىن بولامىز. ونىڭ ناتيجەسى دە وسىنداي بولادى دەگەن ۇمىتتەمىن» دەدى ا.رايىمقۇلوۆا.
امانعالي قالجانوۆ
