سەيسەنبى كۇنى وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا ەلىمىزدەگى كوشى-قون ساياساتىنىڭ نەگىزگى ستراتەگيالىق ماقساتتارى دا قارالدى. ول رەسپۋبليكا وڭىرلەرىنىڭ دەموگرافيالىق جانە ەكونوميكالىق تەڭگەرىمدىلىگىن جاقسارتۋ جايىن دا قامتىدى. مۇنىڭ ءوزى وڭتۇستىك جۇرتىنىڭ سولتۇستىكتەگى اعايىندار اراسىنا جوسپارلى تۇردە بارىپ قونىستانۋ جايى ودان ءارى جالعاستىرىلاتىنىن بىلدىرەدى.
جيىندا بۇل ۇكىمەتتىڭ «2017-2021 جىلدارعا ارنالعان كوشى-قون ساياساتى» تۇجىرىمداماسى اياسىندا ءسوز بولدى. وسىعان بايلانىستى بايانداما جاساعان ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا ينۆەستيتسيالىق احۋالدى جاقسارتۋ ماقساتىندا قازاقستاننىڭ كوشى-قون زاڭناماسىنا بيىلعى جىلى ەڭبەك كوشى-قونىنا قاتىستى وزگەرىستەر ەنگىزىلگەنىن جەتكىزدى. اتالعان تۇجىرىمدامانىڭ نەگىزگى ستراتەگيالىق ماقساتتارى قاتارىندا سونداي-اق ۋاقىتشا جانە ۇزاق مەرزىمدى كوشى-قوندى پايدالانۋ نەگىزىندە بىلىكتى مامانداردىڭ اشىق نارىعىن قالىپتاستىرۋ, كوشى-قونمەن بايلانىستى قاۋىپ-قاتەرلەر تۇرعىسىنان ەلدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ اتالىپ ءوتتى.
– بارلىق ءۇش ستراتەگيا ءوزارا تاۋەلدى جانە كوشى-قون ساياساتىنىڭ جۇيەلىلىگىن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ, سىرتقى, ىشكى جانە ەتنيكالىق كوشى-قوندى رەتتەۋدىڭ مازمۇندى نەگىزىن قۇرايدى, – دەدى ت.دۇيسەنوۆا. – كوشى-قون ساياساتىن دامىتۋدىڭ الداعى ستراتەگياسىن انىقتاۋدا ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ۇيىمى ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسى پايدالانىلدى, وندا كوبىنە ۇزاق مەرزىمدى نەمەسە گيبريدتىك كوشى-قون پايدالانىلادى. بۇل ەكونوميكانىڭ يننوۆاتسيالىق سەكتورلارىنا بىلىكتى مامانداردى تارتۋعا جانە ىسكەرلىكتى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بەلگىلى ءبىر شىعىن جۇمسالاتىنىنا قاراماستان, مۇنداي ساياسات نارىقتىق ەكونوميكاعا قاجەتتى «قاۋىپسىزدىك كوپشىگى» بولادى.
ءمينيستردىڭ لەبىزىنشە, كوشى-قون ساياساتىنا قاتىستى زاڭناما وزگەرگەلى بەرى شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ ەلگە ورالۋ كورسەتكىشى دە ايتارلىقتاي وسە تۇسكەن. ول اتالعان قۇجاتتىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى ەتنيكالىق كوشى-قون ەكەنىنە ەرەكشە نازار اۋداردى.
– ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ قايتا ورالۋىنا, بەيىمدەلۋىنە جانە كىرىگۋىنە كەدەرگى كەلتىرەتىن بىرنەشە پروبلەمالار وتكەن جىلدان باستاپ كۇشىنە ەنگەن زاڭ اياسىندا ءوز شەشىمىن تاپتى, – دەدى تامارا قاسىمقىزى ءوز سوزىندە. – اتاپ ايتساق, ەتنيكالىق قازاقتارعا ورالمان مارتەبەسى قونىستانۋ ايماعىنا قاراماستان, ءبىر جىلعا بەرىلە باستادى. ولاردىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتىعىن الۋ مەرزىمى ءتورت جىلدان ءبىر جىلعا قىسقارتىلدى. بۇدان بولەك, قانداستارىمىزدى ۇتىمدى قونىستاندىرۋ ماقساتىندا قوسىمشا ەڭبەك رەسۋرستارىن قاجەت ەتەتىن ايماقتارعا جولداۋ شارالارى قابىلداندى. ناتيجەسىندە وتكەن جىلى ەلىمىزگە 16,5 مىڭ ورالمان وتباسى كوشىپ كەلدى. ول 2015 جىلمەن سالىستىرعاندا 8,5 ەسەگە ارتىق.
– تۇجىرىمدامانىڭ اياسىندا ءبىز مەملەكەت باسشىسىنىڭ دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ V قۇرىلتايىندا بەرگەن تاپسىرمالارىن قاراستىردىق, – دەدى ول. – وسىعان سايكەس, ەتنيكالىق قازاقتاردى تەك كوشىرىپ الۋ ماسەلەسىن عانا قاراستىرماي, ولاردىڭ الەۋەتىن تۇرعىلىقتى جەرىندە قالدىرا وتىرىپ, پايدالانۋ مۇمكىندىگى ۇسىنىلدى. وسى ماقساتتا شەتەلدە تۇراتىن ەتنيكالىق قازاقتارمەن بايلانىس قارقىنىن كۇشەيتۋ كوزدەلۋدە. ول ءۇشىن دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى ولاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرلەرىندە مادەني ورتالىقتارىن قۇرۋىنا ىقپال جاساپ, قانداستارىمىزدىڭ ءبىر-بىرىمەن جانە قازاقستانمەن تىعىز قارىم-
قاتىناسىن ۇيىمداستىراتىن بولادى.
بۇدان بولەك, شەتەلدە تۇرىپ جاتقان ەتنيكالىق قازاقتاردى, سونىڭ ىشىندە بىلىكتى ماماندار مەن جەتىستىككە جەتكەن ازاماتتاردى تارتۋ ماقساتىندا جەكە ەلەكتروندى دەرەكقور جاساۋ قاراستىرىلۋدا. ال جوعارى بىلىكتى ەتنيكالىق قازاقتارعا ۋاقىتشا جۇمىسقا كەلۋ مۇمكىندىگىن بەرۋ ءۇشىن جۇمىس بەرۋشىلەرگە رۇقساتتى جەڭىلدەتىلگەن تارتىپپەن تەگىن ۇسىنۋ تەتىگى ەنگىزىلمەكشى.
– ۇسىنىلعان تۇرلەندىرۋلەر زاڭسىز كوشى-قون اعىمدارىن شەكتەۋگە, بىلىكتى مامانداردى تارتۋ تەتىگىن ودان ءارى ىرىقتاندىرۋعا, ەڭبەك ميگرانتتارىن ىقپالداستىرۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋعا باعىتتالعان, – دەپ ءسوزىن قورىتتى مينيستر.
قالاي دەگەندە دە, ەلىمىزدەگى كوشى-قون قوزعالىسىندا جاڭا سەرپىلىستىڭ جاسالا باستاعانى بايقالادى. بۇل تۇجىرىمدامادا العا قويىلعان مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
تالقىلاۋدى قورىتىندىلاعان پرەمەر-مينيستر باقىتجان ساعىنتاەۆ ايتىلعان ەسكەرتۋلەردى ەسكەرە وتى-
رىپ, تۇجىرىمدامانى جەتىلدىرۋدى جانە ۇكىمەتتىڭ بەكىتۋىنە ەنگىزۋدى تاپسىردى.
سەرىك ءپىرنازار
