مالايزيا – ەڭ الدىمەن بيزنەس ءۇشىن وتە قولايلى ەل. بۇل ەلدە ءوز كاسىبىن باستاۋعا نيەت ەتكەندەردىڭ جولىندا ەشقانداي كەدەرگى جوق. «پارا الۋ, پارا بەرۋ» دەگەن ءسوز مۇلدەم اتالمايتىن ەل سوڭعى جيىرماجىلدىقتا مالاي قۇندىلىعىن دارىپتەي وتىرىپ, ماڭدايى جارقىراعان ەلدىڭ قاتارىنا اينالدى.
بيزنەستە باسەكەسى بيىك
دامۋدىڭ «مالايزيالىق ۇلگىسىن» قالىپتاستىرعان ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋى تۋرالى كوپ ايتۋعا بولادى. ەكسپو قالاشىعىندا وتكەن مالايزيانىڭ ۇلتتىق كۇنىن تويلاۋ كەزىندە ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسە-ءمينيسترى ايباتىر جۇماعۇلوۆ ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا سوڭعى ءتورت ايدىڭ ىشىندە 30 پايىزعا كوبەيگەنىن ايتتى.
«مالايزيا – وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرى اراسىنداعى ەلىمىزدىڭ ستراتەگيالىق, ساۋدا-ەكونوميكالىق جاعىنان سەنىمدى سەرىكتەستىگى. ەكى ەل اراسىنداعى بايلانىس قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانىن قۋانا ايتقىم كەلەدى. قازاقستان مەن مالايزيا اراسىنداعى ىشكى ساۋدا سوڭعى ءتورت ايدىڭ ىشىندە 26 ملن اقش دوللارىن قۇرادى. بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 30 پايىزعا وسكەنىن بىلدىرەدى» دەيدى ۆيتسە-مينيستر. ونىڭ ايتۋىنشا, ەكى ەل اراسىندا حالال-يندۋستريا, يسلام قارجىلاندىرۋ جۇيەسى, تۋريزم, جاڭعىرتپالى ەنەرگيا, مۇناي جانە گاز جانە ينۆەستيتسيالىق ارىپتەستىكتى دامىتۋ مىندەتى تۇر.
ۇلتتىق كۇنىن ۇلىقتاۋ كەزىندە مالايزيانىڭ مۋلتيمەديالىق تانىستىرىلىمى ءوتتى. وندا ەلدىڭ ءار سالاداعى جەتكەن جەتىستىگى پاش ەتىلدى. قالاشىق ىشىندە مەملەكەتتىك تۋلارىن كوككە كوتەرگەن شەرۋشىلەر مەن دابىلشىلاردىڭ ءداستۇرلى مۋزىكالىق شوۋى كەلۋشىلەردىڭ نازارىن ەرىكسىز اۋداردى. «تۋريزم جانە بيزنەس» اپتالىعىنىڭ اشىلۋىندا مالايزيا پاۆيلونىنا ارنايى ساياحات جاسالدى.
كۇننەن قۋات الاتىن تەحنولوگيا
مالايزيا – كۇن پانەلدەرىن كوپ شىعاراتىن ەلدەردىڭ ءبىرى. 2030 جىلعا قاراي ەلدە تۇتىنىلاتىن قۋاتتىڭ 21 پايىزىن جاڭعىرمالى كوزدەردەن الۋ جوسپارلانعان. كورمەگە كۇن ساۋلەسىنەن قۋات وندىرەتىن وسىنداي پانەلدەرىن ارقالاپ كەلگەن ەكەن. «بۇل پانەلدەردىڭ باستى ەرەكشەلىگى – دالادا عانا ەمەس, عيمارات ىشىندە دە قۋات وندىرە بەرەدى. ول – كۇن ساۋلەسىمەن قاتار, عيماراتتاعى كۇندىزگى جارىقتان, ەلەكتر جارىعىنان دا كۇش الىپ, ەنەرگيا بەرەتىن الەمدەگى جالعىز تەحنولوگيا. ول مالايزيادا ەكى جىلدان بەرى قولدانىستا» دەيدى گيد تانىستىرۋشى.
مالايزيا بيزنەس جۇرگىزۋگە قولايلى جاعداي جاساۋ كورسەتكىشى بويىنشا الەمنىڭ الدىڭعى قاتارىنان كورىنەدى. اسىرەسە ينۆەستورلاردى قورعاۋ, حالال يندۋستريا بويىنشا ىسكەرلىك كليمات قالىپتاستىرا بىلگەن. الەمدىك باسەكەدە ساپالى تاۋارلارىمەن تانىمالدىعى ءوز الدىنا. پاۆيلون ىشىندە ورنالاسقان اقپارات تاقتالارىنان سىرتقى ەكونوميكالىق الەۋەتىنىڭ قانشالىقتى ەكەنىن باعامداۋ قيىن ەمەس.
ءيا, پاۆيلونعا كىرگەن بويدا ەكزوتيكالىق ورمانعا تاپ بولاسىز. ازيانىڭ شوقتىعى بيىك مادەنيتىمەن ءتىرى تابيعات اياسىندا تانىستىرۋدى ءجون ساناپتى. تروپيكالىق ورمانداعى سايراعان قۇستاردىڭ داۋىسى, سۋدىڭ تولقىنى ءسوزسىز باسقاشا الەمگە سۇيرەيدى.
ەلدىڭ باستى سيمۆولى – تروپيكالىق ورمان. مەملەكەت اۋماعىنىڭ 67,55 %-ىن جايقالعان جاسىل ورماندار قۇرايدى. پاۆيلوننىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا «استانا تورىندە ءوتىپ جاتقان كورمەدە مالايزيا «جاسىل بولاشاقتى» قۇرۋدىڭ ءتيىمدى تاجىريبەسىمەن بولىسەدى. ءبىز بارلىق الەمدى «جاسىل ەكونوميكا قۇرۋعا شاقىرامىز» دەگەن ەدى مالايزيانىڭ ەنەرگەتيكا جانە سۋ رەسۋرستارى ءمينيسترى دوكتور ماكسيمۋس دجونيتي ونگكيلي. بايقاعانىمىزداي, ەلدىڭ ەنەرگيا ۇنەمدەۋ سالاسىندا جەتكەن جەتىستىكتەرى از ەمەس. كورمەگە كەلۋشىلەر قۋات كوزىن ۇنەمدەۋدىڭ ازيالىق تاجىريبەسىمەن تانىسادى. ماسەلەن, كورمەگە قويىلعان لامپا جارىق بەرۋ جاعىنان قاراپايىم بولىپ كورىنەدى, بىراق ونىڭ ەرەكشەلىگى – ۇزاققا بارۋىندا. سول سياقتى قاز-قاتار قويىلعان سەنسورلى ەكراندار ەلدىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرۋدا. بۇل – ساندىق تەحنولوگيانىڭ سوڭعى جەتىستىگى. الىستا تۇرىپ-اق, قولىڭىزدى قيمىلداتىپ باسقارا بەرۋگە بولادى.
«مۇندا قويىلعان جارىق قۇرىلعىسى ءوز بەينەڭدى كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ونى قاشىقتىقتا تۇرىپ باسقارۋعا بولادى. ەلەكتروندى فورماتتاعى باعدارلامالار ارقىلى وزىڭىزگە مالاي حالقىنىڭ ۇلتتىق كيىمدەرىنىڭ ءبىرىن تاڭداپ, قاشىقتىقتا تۇرىپ-اق فوتوعا تۇسە الاسىز. ءبىزدىڭ ارناۋلى سايت ارقىلى كەيىن وزىڭىزگە ەستەلىككە قالدىرۋعا بولادى. كۇنىنە مىڭداعان ادام فوتوعا ءتۇسىپ, ءماز بولۋدا» دەيدى كوممۋنيكاتسيا جونىندەگى ۇيلەستىرۋشى تيم گارلاند.
ءدال وسى ەكزوتيكالىق ورمان ىشىندە ارتىستەردىڭ جاندى داۋىستاعى كونتسەرتىن تاماشالاۋعا بولادى. مادەني باعدارلامالارى مەن كورمەلەرى ۇلتتىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ايگىلەپ تۇر. شەبەرلەر توقىما ونەرىنىڭ قىر-سىرىن ۇيرەتىپ قانا قويماي, ءتۇرلى دەكوراتيۆتى ماتەريالداردان كوزدىڭ جاۋىن الاتىن بۇيىمدار جاساۋدا.
ازيانىڭ جاسىل كوپىرى
مالايزيا پاۆيلونى 732 شارشى مەتردى الىپ جاتىر. مالايزيا دەلەگاتسياسىنىڭ قۇرامىندا 150 ادام بار ەكەن. «مالايزيا بارلىق ەلدەرگە «جاسىل الەمدى» دامىتۋعا تۇرتكى بولادى. ءبىز 13 اپتا بويى بارىمىزدى كورسەتەمىز. ەلىمىزدىڭ مادەنيەتىن, تۋريستىك دامۋىن, قوناقجايلىعىمىزدى دا تانىتامىز» دەيدى مالايزيا پاۆيلونىنىڭ كوميسسارى زايني ۋدجانگ.
پاۆيلونداعى مالايزيانىڭ حالال يندۋستريا نارىعىنداعى جانە يسلام قارجىلاندىرۋ جۇيەسىندەگى جەتكەن جەتىستىكتەرى ەل نازارىن اۋدارتادى. «مالايزيانىڭ باستى ماقساتى – الەمدىك نارىققا تازا قۋات كوزىن ۇسىنۋ. ءبىز جاڭعىرتپالى ەنەرگيا كوزدەرىن دامىتىپ, 2030 جىلعا قاراي وندىرىستەگى زياندى زاتتاردىڭ قاۋىپتىلىگىن ازايتۋعا ۇلەس قوسامىز» دەيدى مالايزيا دەلەگاتسياسىنىڭ وكىلدەرى.
ولار ۇسىنعان ينتەراكتيۆتى تاقتادان تابيعي وتىنمەن قامتاماسىز ەتەتىن الىپ ستانتسيانىڭ جۇمىسىن كورۋگە بولادى. مۇندا كۇن ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى يندۋستريا جانە باسقا دا تابيعي قۋات كوزدەرى تۋرالى كەڭىنەن ايتىلادى. بۇگىندە مالايزيا حالقى بارلىق تۇتىناتىن ەنەرگيانىڭ 22,1 پايىزىن كۇننەن, بيووتىننان جانە سۋەلەكترستانتسياسىنان الادى.
گۇلميرا ايماعانبەت
