مەملەكەت باسشىسى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ىسكەر توپتار وكىلدەرىمەن كەزدەستى

كەزدەسۋگە «ەۋروحيم», «ەفكو», «لۋكويل», «پوليمەتالل», «ەۋروپا پودشيپنيك كورپوراتسياسى», «سكولكوۆو», «رەسەي تەمىر جولدارى» جانە «اۆتوۆاز» سياقتى رەسەيلىك ءىرى كومپانيالاردىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ ودان ءارى بىرلەسە جۇمىس جۇرگىزۋ ءۇشىن الەۋەتتىڭ جەتكىلىكتى ەكەنىن, بۇگىندە قازاقستاندا رەسەيلىكتەردىڭ قاتىسۋىمەن 6 مىڭعا جۋىق كاسىپورىن تابىستى جۇمىس ىستەپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

– ەلەۋلى ناتيجەلەر, قىزعىلىقتى جوبالار مەن پەرسپەكتيۆالى باستامالار بارشىلىق. قازاقستان ەكونوميكاسىنا «لۋكويل», «گازپروم», «رۋسال», «پوليمەتالل», «ەۋروحيم» جانە باسقا دا كوپتەگەن كومپانيالار قارجى سالۋدا. سوڭعى جىلدارداعى ءبىزدىڭ باستى جەتىستىگىمىز – ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ قۇرىلۋى,  ءبىز بۇگىن سونىڭ اياسىندا جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىرمىز. قازىرگى ۋاقىتتا ەاەو-نىڭ قاجەتتى زاڭنامالىق بازاسى قالىپتاستى, تاۋارلاردىڭ, قىزمەتتەردىڭ, كاپيتال مەن جۇمىس كۇشىنىڭ ەركىن قوزعالىسى قامتاماسىز ەتىلدى. بۇل از شارۋا ەمەس. باستىسى – وداق كەڭىستىگىندە ءبىزدىڭ وندىرۋشىلەردىڭ ەركىن باسەكەلەستىگى قامتاماسىز ەتىلدى. كەلەسى كەزەڭ – مۇناي مەن گازدىڭ, ەلەكتر ەنەرگەتيكاسىنىڭ, جەكەلەگەن قىزمەت تۇرلەرىنىڭ, ءدارى-دارمەكتىڭ ورتاق نارىعىن قالىپتاستىرۋ, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

سونداي-اق مەملەكەت باسشىسى ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىقتىڭ جاڭا ساتىسىنا كوتەرىلۋ ءۇشىن, قازىرگى داعدارىسقا تويتارىس بەرۋ ءۇشىن قازاقستاندا قابىلدانىپ جاتقان شارالارعا توقتالدى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەلدى يندۋستريالاندىرۋدىڭ ەكىنشى بەسجىلدىعىن ىسكە اسىرۋ مەملەكەتتىڭ وتكەن جىلدارداعى جۇمساعان كۇش-جىگەرىنىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولعانىن اتاپ ءوتتى.

– يندۋستريالاندىرۋدىڭ باسىم باعىتتارى – مەتاللۋرگيا, حيميا ي مۇناي حيمياسى, ماشينا جاساۋ, قۇرىلىس ماتەريالدارى, ازىق-تۇلىك ءوندىرىسى. باسىمدىعى بار سالالاردا جۇمىس جۇرگىزەتىن ينۆەستورلار ءۇشىن كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعىنان, 10 جىل مەرزىمگە جەر سالىعىنان, 8 جىلعا مۇلىك سالىعىنان بوساتۋ تۇرىندەگى ارتىقشىلىقتار قاراستىرىلعان. نىساندار پايدالانۋعا بەرىلگەننەن كەيىن ينۆەستورلارعا 30%-عا دەيىن كاپيتال شىعىندارى قايتارىلاتىن بولادى. شەتەلدىك جۇمىس كۇشىن قاندايدا ءبىر كۆوتاسىز جانە رۇقساتتاماسىز تارتۋعا مۇمكىندىك بەرىلدى. بۇدان بولەك, 2015 جىلى ينۆەستورلار ءۇشىن ۆيزاسىز رەجىم تىزىمىندە الەمنىڭ 35 ەلىنە دەيىن قامتىلاتىن بولادى, 2017 جىلدان باستاپ ول 54 ەلگە دەيىن جەتكىزىلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا 10 ارنايى ەكونوميكالىق ايماق جۇمىس ىستەيدى. اەا اۋماعىندا تۇتىنىلاتىن تاۋارلار ءۇشىن جەر, مۇلىك جانە قوسىمشا قۇن سالىعىنان بوساتۋ تۇرىندەگى جەڭىلدىكتەر ۇسىنىلادى. جەر ۋچاسكەسىن جالعا الۋ 10 جىلعا دەيىن تەگىن, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونىمەن قاتار, كاسىپكەرلەر ءۇشىن اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى ازايتۋ جونىندەگى جۇمىستار تۋرالى ايتىلدى.

– سوڭعى جىلداردا ءبىز رۇقسات بەرەتىن قۇجاتتار سانىن ەكى ەسە قىسقارتتىق جانە ولاردى الۋ راسىمدەرىن جەڭىلدەتتىك, ەلەكتروندىق ۇكىمەت جۇمىس ىستەپ تۇر. حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ باعالاۋىنشا, الەمدەگى ۇزدىك فيسكالدىق ساياساتتىڭ ءبىرى قازاقستاندا جۇرگىزىلۋدە. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ «بيزنەس جۇرگىزۋ جەڭىلدىكتەرى» رەيتينگىسىنىڭ «سالىق سالۋ» كورسەتكىشى بويىنشا, ەلىمىز 189 ەلدىڭ ىشىنەن 18-ورىنعا يە بولىپ وتىر. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ «Doing Business» رەيتينگىسى بويىنشا قازاقستان سوڭعى جىلى 12 ساتىعا جوعارىلاپ, 41-ورىنعا جەتتى. جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك يندەكسىنىڭ رەيتينگىسى بويىنشا 8 تارماققا جوعارىلاپ, 42-ورىنعا تابان تىرەدى, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمى (ەىدۇ) ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسى بويىنشا قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاعا قاتىسۋ ۇلەسىن ازايتۋ جونىندەگى جۇمىسىنا نازار اۋداردى.

– وسى ماقساتتا اۋقىمدى جەكەشەلەندىرۋ ناۋقانى جۇرگىزىلىپ جاتىر.  مۇناي وڭدەۋ, ەنەرگەتيكا, ينفراقۇرىلىم نىساندارىن قامتيتىن ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى سالالارىنداعى 800-گە جۋىق كاسىپورىن ساۋداعا شىعارىلدى. تىكەلەي جەكەشەلەندىرۋدەن بولەك, مەملەكەت-جەكەمەنشىك قاعيداتتارى نەگىزىندە دە ىنتىماقتاسۋعا ءازىرمىز. ءبىز مەملەكەت پەن بيزنەستىڭ ينۆەستيتسيا سالاسىنداعى وسىنداي ۇزاق مەرزىمدى ءوزارا ءىس-قيمىلىنىڭ بارلىق قىرلارىنىڭ كەشەندى تۇردە رەتتەلۋىن قامتاماسىز ەتەتىن جاڭا زاڭ قابىلدادىق, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى ەلدە زاماناۋي مۋلتيمودالدى كولىك-لوگيستيكا حابى قۇرىلىپ, ەجەلگى زاماننان قازاقستان اۋماعى ارقىلى وتكەن ۇلى جىبەك جولىنىڭ باعدارى قايتا جاڭعىرتىلىپ جاتقانىن ايتتى.

 – قىسقا مەرزىم ىشىندە ءبىز  2 مىڭ شاقىرىمنان استام تەمىرجول جەلىسىن جانە 4 مىڭ شاقىرىم اۆتوموبيل جولىن سالدىق. قىتايدىڭ شەكاراسىنداعى قورعاس «قۇرعاق پورتىن» كاسپي تەڭىزىندەگى اقتاۋ تەڭىز پورتىمەن جانە ودان ءارى تۇرىكمەنستان مەن يران ارقىلى پارسى شىعاناعىنا دەيىن تىكە بايلانىستىردىق. ۇزىندىعى 2 مىڭ 800 شاقىرىم «باتىس ەۋروپا – باتىس قىتاي» اۆتوجولى قۇرىلىسىن اياقتاپ جاتىرمىز. 2019 جىلعا دەيىن  جالپى ۇزىندىعى 8 مىڭ شاقىرىمنان اساتىن 17 اۆتوجول جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ جوسپارلانۋدا. ناتيجەسىندە ءبىز ازيا مەن ەۋروپانى, سولتۇستىك پەن وڭتۇستىكتى  تىكەلەي بايلانىستىراتىن تولىققاندى ستراتەگيالىق كولىك دالىزىنە يە بولامىز. ماسەلەن, قىتايدان يرانعا بەت العان جۇك تەڭىز جولىمەن ءبىر اي, ءبىر جارىم اي جۇرسە, سونداي تاسىمال قۇنى بويىنشا قازاقستان ارقىلى 15 كۇنگە جۋىق ۋاقىتتا جەتەدى, – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

بۇدان بولەك, قازاقستان پرەزيدەنتى «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعى» جوباسىن  ىسكە قوسۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن ەسكە سالدى.

– وسىنداي ورتالىقتاردىڭ قۇرىلۋ تاريحىن زەرتتەي كەلگەندە, ءبىز ءۇشىن دۋبايدىڭ تاجىريبەسى مەيلىنشە تارتىمدى بولدى. حالىقارالىق قارجى ورتالىعى وزىنە اقش, سينگاپۋر, ۇلىبريتانيا قارجى نارىقتارىنىڭ ەڭ ۇزدىك تاجىريبەسىن ۇلگى رەتىندە الىپ, ينۆەستورلارعا قولايلى جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتەدى. مۇنداي ورتالىقتىڭ پوستكەڭەستىك اۋماقتا بالاماسى بولمايدى. كورپوراتيۆتىك جانە جەكە تابىس سالىعىن, جەر جانە مۇلىك سالىعىن تولەۋدەن 50 جىل مەرزىمگە بوساتۋ كوزدەلۋدە. زاڭناما اعىلشىن قۇقىعى قاعيداتتارىنا نەگىزدەلەتىن بولادى. احقو-عا قاتىسۋشىلار جانە ولاردىڭ قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن جەڭىلدەتىلگەن ۆيزا جانە ەڭبەك رەجىمى قولدانىلادى, – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى رەسەيلىك ينۆەستورلارعا ءبىزدىڭ ەلدەگى ىسكەرلىك سالاسىنا بەلسەنە اتسالىسىپ كەلە جاتقاندارى ءۇشىن ريزاشىلىق ءبىلدىرىپ, استاناداعى ەكسپو-2017 كورمەسىنە قاتىسۋعا شاقىردى.