استانا قالاسىندا جىل باسىنان بەرى ءوندىرىس ورىندارىندا 32 قايعىلى جاعداي تىركەلگەن. سالدارىنان 13 ادام قايتىس بولدى. كوبى قۇرىلىس جۇمىستارىندا ەڭبەك قاۋىپسىزدىگىن ساقتاماۋدىڭ كەسىرىنەن جانە وعان جاۋاپتى تۇلعالاردىڭ باقىلاۋسىزدىعىنان بولىپ وتىر.
ءدال قازىرگى تاڭدا ەلوردادا قۇرىلىس قارقىندى جۇرۋدە. «استانا EXPO 2017» وبەكتىلەرىندە شامامەن 7 مىڭعا جۋىق جۇمىسشى بار. قىسقا مەرزىمدە نىساندى تاپسىرۋ, ارينە, جوعارى قارقىندى ەڭبەك ونىمدىلىگىن تالاپ ەتەدى. سوندىقتان, «استانا EXPO 2017» قۇرىلىس نىسانى ەلوردا اۋماعىنداعى جاراقات الۋ قاۋپى تىم جوعارى وبەكتىلەردىڭ قاتارىنا كىرەدى.
ءوندىرىس ورىندارىندا كەزدەسەتىن قايعىلى وقيعالاردىڭ نەگىزگى سەبەبى – جۇمىس ءوندىرىسىنىڭ ناشار ۇيىمداستىرىلۋى. كولىك قۇرالدارىن پايدالانۋدا قاۋىپسىزدىك تالاپتارى ساقتالا بەرمەيدى. ەڭبەك قۇرالدارىنىڭ جارامسىزدىعى دا كەزدەسەدى. كەيبىر كاسىپورىنداردا جۇمىس ورنىن ۇيىمداستىرۋداعى كەمشىلىك, جۇمىس كۇنى كەستەسى مەن ەڭبەك ءتارتىبىن بۇزۋ ءجيى ورىن الادى. سوندىقتان ەلوردادا جاراقات الۋ دەڭگەيىنىڭ الدىن الۋ جۇمىستارىنىڭ ماڭىزى ارتىپ وتىر.
– ەڭبەك كودەكسىنە 2016 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ وزگەرىستەر ەنگىزىلگەنى بەلگىلى. سول وزگەرىستەرگە وراي اتالعان زاڭنىڭ 197-بابىندا ەڭبەك زاڭىن ساقتاۋدى قاداعالاۋدىڭ باسقا ءتۇرى – باقىلاۋ وبەكتىسىنە بارۋ اتالعان. مىسالى, بەلگىلى ءبىر بۇزىلىمدى انىقتاۋ ماقساتىمەن وبەكتىگە بارعان قىزمەتكەرلەر بۇزىلىم انىقتالعان جاعدايدا ايىپ ساكتسيالارىن سالماستان, اقاۋلىقتى جويۋ تۋرالى ۇيعارىم شىعارا الادى. ياعني, ەسكەرتۋ مەن ۇسىنىس سيپاتىنداعى ءادىس ارقىلى الدىن الۋعا جۇمىس ىستەيمىز. ول ءۇشىن قىزمەتكەرلەردىڭ قاۋىپسىزدىك تەحنيكاسىنىڭ نورمالارىن ءبىلۋى تەكسەرىلەدى, – دەيدى استانا قالاسى جۇمىسپەن قامتۋ, ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارماسى قۇرىلىس سالاسىندا ەڭبەك زاڭناماسىن باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى مۇرات شاكەنوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا, وندىرىستە جاراقات الۋ دەڭگەيىن تومەندەتۋ ماقساتىندا اپتا سايىن قالا كاسىپورىندارى مەن ۇيىمدارىن ارالاپ, جۇمىسشىلار ۇجىمىمەن ءتۇسىندىرۋ شارالارى وتكىزىلەدى. ولاردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى, جۇمىس كەزىندە پايدا بولاتىن بەلگىلى ءبىر ماسەلەلەرگە قاتىستى ناقتى تۇسىنىك بەرىلەدى. جالپى, وسى ۋاقىتقا دەيىن 3145 ادام قاتىسقان 85 كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىلعان ەكەن.
مامانداردىڭ پىكىرىنشە, قۇرىلىسشىلاردىڭ كوبى تەحنيكالىق قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەلەمەيدى. وزدەرىنشە ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ ءۇشىن باتىلسىنىپ قاۋىپ تۋدىراتىن قادامعا قورىقپاي بارادى. ماسەلەن, ستروپ ارقاندى تاقپاي-اق نەمەسە كەلەسى قاباتقا كوتەرىلۋ ءۇشىن تەرەزە ارقىلى شىعىپ, ءتىپتى, ىشەتىن سۋلارىن جوعارىدان تومەن لاقتىرىپ, ونى قاعىپ الۋ ءۇشىن جانتالاسادى. سوڭى ابايسىزدا قۇلاپ نەمەسە دەنە جاراقاتىنا اكەلەدى. ارينە, مۇنىڭ ءبارى – باقىلاۋدىڭ جوقتىعىنان. ويتكەنى, قۇرىلىس سالاسىنداعى جۇمىسشىلاردىڭ ءبارى سول سالانىڭ ماماندارى دەپ ايتۋ وتە قيىن.
بۇل رەتتە باتىستىڭ تاجىريبەسىن ايتا كەتسەك. ول جاقتا ءاربىر قۇرىلىسشىنىڭ ءومىرى, دەنساۋلىعى, قاۋىپسىزدىگى تىكەلەي قاتاڭ باقىلاۋدا. قاۋىپسىزدىك تەحنيكاسىنىڭ بۇزىلۋى ولار ءۇشىن وتە ءتيىمسىز. جۇمىس بەرۋشى جۇمىسكەردىڭ ومىرىنە جالعىز ءوزى-اق جاۋاپتىلىق تانىتادى. ونىڭ ءومىرىن ساقتاۋ بارىنەن قۇندى ەكەنىن جاقسى بىلەدى. سوندىقتان ەرەجەنى ەلەمەگەن جۇمىسشىنى جاي عانا جۇمىستان بوساتا سالاتىن كورىنەدى.
بۇگىندە ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارماسى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ارقىلى جانە باسقارما سايتىندا جۇمىسشى مەن جۇمىس بەرۋشىگە ەڭبەك زاڭىنىڭ جەكەلەگەن نورمالارى تۋرالى كەڭىنەن اقپارات بەرۋدە. قالالىق ءماسليحاتتىڭ زاڭدىلىق, قۇقىق ءتارتىبى جانە جۇرتشىلىقپەن جۇمىس ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ كەزەكتى وتىرىستارىندا دا ەڭبەك قاۋىپسىزدىگىن جاقسارتۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلىپ كەلەدى. مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ باسشىلارى ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىنە بايلانىستى 6 كەڭەس وتكىزگەن. وسى ۋاقىتقا دەيىن جۇمىس بەرۋشى جانە كاسىپوداقتارمەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى 18 156 مەموراندۋم جاسالعان.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى, جىل سايىن اتالمىش باسقارماعا جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردان 2000-عا جۋىق ءوتىنىش كەلىپ تۇسەدى. ەڭبەك زاڭدىلىقتارى مەن ەڭبەك قورعاۋ ماسەلەلەرى ويىنشا ولارعا ماماندار تاراپىنان ءاردايىم كەڭەس بەرىلەدى.
گۇلميرا ايماعانبەت
