باستى اقپاراترۋحانيات

قالامى قولىنان تۇسپەگەن…

قازاق جۋرناليستيكاسىنا, قازاق ادەبيەتىنە اقجولتاي ءىز قالدىرعان جىلقىباي جاعىپارۇلى 70 جاسقا تولار شاعىندا كەنەتتەن دۇنيە سالدى.

تۋعان جەرى – قاسيەتتى قارقارالى توپىراعىنان قۋات العان جىلقىباي ­جاعىپارۇلىنىڭ بۇكىل سانالى عۇمىرى تسەلينوگراد-­اقمولا-استانادا ءوتتى.

قارشاداي كەزىنەن قالامنىڭ قۇدىرەتىنە اربالعان ابزال ازاماتتىڭ ماقسات-مۇددەسى بويىنا بىتكەن قالامگەرلىك تالانتى ارقىلى حالقىنا قىزمەت ەتۋ بولدى. ەندى بۇگىن قاراپ وتىرساق سول بۇلا ارمانىنىڭ ورىندالعانىنا كوزىمىز جەتەدى.

جىلقىباي جاعىپارۇلى 70-جىلدارى اسكەري مىندەتىن وتەپ بولعان بەتتە تاعدىردىڭ جازۋىمەن تسەلينوگرادقا كەلىپ, ءبىردى-ەكىلى ماقالاسىن «كوممۋنيزم نۇرى» گازەتىنە وتكىزگەندە, گازەت باسشىلىعى ونى بىردەن جۇمىسقا شاقىرادى. سودان بەرى ول قالامىن قولىنان تۇسىرمەي ەل تۋرالى, جەر تۋرالى, ۇلتىنىڭ مۇددەسى تۋرالى جازا بەردى. اقمولا وبلىسىنىڭ بارلىق ءوڭىرىنىڭ تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى ۇزدىكسىز ماقالالار جاريالادى.

جىلقىباي جاعىپارۇلىنىڭ ازاماتتىق كەلبەتى ونىڭ ادەبي شىعارمالار جازۋىمەن دە اشىلدى. 1993 جىلى شىققان «زار نالا» كىتابى ارقىلى بۇكىل قازاق وقىرماندارىنىڭ جۇرەگىن جاۋلاپ الدى دەسە بولادى. قازاقتىڭ رەۆوليۋتسياعا دە­يىنگى, رەۆوليۋتسيادان كەيىنگى, اشارشىلىق كەزىندەگى تاعدىر تالايى تۋرالى جازعان «كەك», «قيانات», «زار نالا» پوۆەس­تەرى وقىعان وقىرماننىڭ كوزىنە جاس ءۇيىرىپ, جۇرەگىن تولقىتقان ەدى.

جىلقىباي جاعىپارۇلى تاريحي-ادەبي شىعارمالارىمەن قاتار ۇلتتىق پۋبليتسيستيكانىڭ دا كورنەكتى وكىلى بولدى. ونىڭ قازاقتىڭ انا ءتىلى, سالت-ءداستۇرى, ونەرى مەن مادەنيەتى تۋرالى ماقالالارى وبلىستىق, رەسپۋبليكالىق باسپاسوزدە تۇيدەك-تۇيدەك بولىپ شىعىپ جاتاتىن. «اقمولا كوتەرىلىسى», «زالال», «قالام كيەسى», «ءۇمىت تولقىنى», «ۇلت ۇياسىنداعى ۇلاعات», «استانا» جانە باسقا دا شىعارمالار جيناعى وقىرماننىڭ جۇرەگىنەن ورىن العانى ءسوزسىز ەدى. جىلقىباي جاعىپارۇلى شىعارماشىلىق ادام عانا ەمەس, ءىس جۇزىندە ۇلتىنىڭ پاتريوتى رەتىندە كورىنگەن ازامات بولىپ تانىلدى. با­يىرعى تسەلينوگرادتا قازاق مەكتەپتەرىن اشۋ, نەمىستەردىڭ اقمولادا اۆتونومياسىن قۇرۋ ماسەلەسى تۋىنداعاندا توپتىڭ ورتاسىندا ءجۇرىپ, ناعىز ۇلتجاندى ازامات ەكەنىن سان مارتە دالەلدەگەن ەدى.

جىلقىباي جاعىپارۇلىنىڭ شىعارماشىلىق ەڭبەگى مەملەكەت تاراپىنان دا ەرەكشە ەسكەرىلدى. پرەزيدەنتتىڭ العىس حاتى, «قۇرمەت» وردەنى, «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالى, «اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى», «مادەنيەت قايراتكەرى», قازاقستان جۋرناليستەر جانە جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى اتاقتارى – ەلىم دەپ, جەرىم دەپ, ۇلتىم دەپ وتكەن جىلقىباي جاعىپارۇلىنا بەرىلگەن ۇلكەن قۇرمەتتىڭ بەلگىسى.

جىلقىباي جاعىپارۇلى ومىردە قاراپايىم بولىپ كورىنگەنمەن, ول الداسپانداي ادالدىعىمەن, نايزاعايداي نامىسىمەن, پىشاقتاي وتكىر مىنەزىمەن ەرەكشەلەنەتىن ەدى. ال اڭقىلداعان اقجارقىن مىنەزى, ادامعا دەگەن باۋىرمالدىعى, دوسقا دەگەن ادالدىعىندا شەك جوق ەدى-اۋ. جۇرگەن جەرىنىڭ ءمانىن دە, ءسانىن دە كەلتىرەتىن سەرىلىگى دە ءبىر توبە بولاتىن. قانشاما جاسقا شىعارماشىلىق تۇرعىدان ۇستاز, باۋىرمال اعا دا بولدى.

جىلقىباي جاعىپارۇلىنىڭ ازامات رەتىندەگى تاعى ءبىر ەرەكشە قىرى – ونەگەلى اۋلەتتىڭ وتاعاسى بولدى. قۇداي قوسقان جارىمەن كۇمىس قاسىقتاي قىزدارىن ءوسىردى, قۇدا-قۇداندالى بولدى, ­جيەن-نەمەرەلەر ءسۇيدى.

«ارقا اجارى» گازەتىندە شيرەك عاسىر ەڭبەك ەتىپ, باس رەداكتوردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى, «ەل» قوعامدىق-ساياسي گازەتىندە باس رەداكتور, ەل گازەتى – «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە شولۋشى بولىپ بۇكىل ءومىرىن ءباسپاسوز سالاسىنا ارناعان جىلقىباي جاعىپارۇلىنىڭ جارقىن بەينەسى جۇرەگىمىزدە ماڭگىلىك ساقتالادى!

تاعىدا

عالىم قوجابەكوۆ

«استانا اقشامى» گازەتى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى

ۇقساس جاڭالىقتار

Back to top button