قاڭعىباس يتتەر ماسەلەسى قالامىزدا عانا ەمەس, ەلىمىز ءۇشىن وزەكتى پروبلەماعا اينالعالى قاشان. الەمدە دە جانۋارلار شابۋىلىنان العان جاراقاتتان قۇتىرماعا تاپ بولىپ, كوز جۇمعان جانداردىڭ سانى جىل سايىن ارتۋدا.
استانا بويىنشا قاڭعىباس يتتەر مەن مىسىقتاردى اۋلاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. اسىرەسە, يەسىز جۇرگەن يتتەردىڭ تيگىزەر زيانى كوپ. جىل باسىنان بەرى يت تىستەپ الۋ وقيعالارىنىڭ 85 فاكتىسى تىركەلگەن بولسا,ءۇي-كۇيسىز قاڭعىپ جۇرگەن جانۋارلاردىڭ سانى 5 مىڭعا جۋىقتاعان. بۇل ماسەلە باس قالاداعى قاڭعىباس يتتەر مەن مىسىقتاردى اۋلاۋ تاقىرىبىندا وتكىزىلگەن ارنايى جيىندا ءسوز بولدى.
استانا قالاسىندا يتتەر مەن مىسىقتاردى ۇستاۋ, سەرۋەندەتۋ, سونداي-اق, يتتەر مەن مىسىقتاردى اۋلاپ, جويۋ جايى وسىدان ەكى جىل بۇرىن, 2015 جىلعى 23 جەلتوقساندا بەكىتىلگەن بولاتىن. ۋاقىت وتە كەلە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلاردى تالاپ ەتىپ تۇرعان بۇل شەشىم بيىل قايتا قاراۋعا ءتۇستى. «استانا قالاسىنىڭ قوعامدىق ۇيىمدارى مەن تۇرعىندارىنىڭ پىكىرلەرى ەسكەرىلىپ, قولدانىستاعى قاعيدالارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ ءۇشىن ارنايى كوميسسيا قۇرىلدى. استانا قالاسىندا يتتەر مەن مىسىقتاردى ۇستاۋ جانە سەرۋەندەتۋ قاعيدالارىنىڭ 5-تارماعىنا يەسىنىڭ ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىگىن تالاپ ەتەتىن يتتەر ءتىزىمى كىرىپ, 6-تارماعىنا يتتەردىڭ يەلەرى تۋرالى دا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى» دەيدى «استانا ۆەتسەرۆيس» كاسىپورنى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ايدارحان ارىستانوۆ.
ەندىگى جەردە قولدانىستاعى قاعيدالارعا سايكەس يتتەردىڭ يەلەرى 18 جاسقا تولعان, ال ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ءيتتىڭ يەسى 21 جاسقا تولعان ادام بولا الادى. سونداي-اق, قولدانىستاعى قاعيدالاردان توكسوپلازموزعا تەكسەرۋ قاجەتتىگى تۋرالى تارماق الىنىپ تاستالىپتى. بۇعان قوسا, قاعيدالاردىڭ جاڭا رەداكتسياسىندا قاڭعىباس جانۋارلار, قاراۋسىز جانۋارلار تۇسىنىكتەرىنە وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. جانۋارلارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باسپانا قاڭعىباس يتتەر مەن مىسىقتاردى, قاراۋسىز جانۋارلاردى نەمەسە يەسى باس تارتقان جانۋارلاردى ۇستاۋعا ارنالعان ۇيىم بولادى. بۇعان دەيىن قولعا تۇسكەن قاڭعىباس يتتەر مەن مىسىقتار 3 تاۋلىك قانا ارنايى ورىندا ۇستالسا, بۇدان بىلاي ولار 60 تاۋلىك بويى قامقورلىقتا بولادى.
«قالا باسشىلىعى جانۋارلاردى قورعاۋ جونىندەگى قوعامدىق بىرلەستىكتەرمەن بىرلەسە وتىرىپ ولاردىڭ باقىلانبايتىن سانىن انىقتاپ, زالالسىزداندىرىپ, ارنايى باسپانا سالۋ بويىنشا ءبىرشاما شارالارعا كىرىسىپ كەتتى» دەيدى استانا قالاسى اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ باسشىسى ارداق دوسانوۆ.
ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك, 2017 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان 9 ساۋىرىنە دەيىن «109» قىزمەتىنە قالا تۇرعىندارىنان 337 شاعىم ءتۇسكەن. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, ازاماتتاردىڭ قاڭعىباس جانۋارلارعا قاتىگەزدىك كورسەتۋىنە دە قاتىستى شاعىمدار كوبەيىپتى. يتتەردىڭ قۇتىرۋ سياقتى قاۋىپتى اۋرۋدى تاسىمالداۋشى ەكەنىن ەسكەرسەك, بۇل پروبلەما جان-جاقتى قاداعالاۋدى قاجەت ەتەدى.
گۇلجان راحمان
