وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتىنىڭ رەزيدەنتسياسىندا رەسمي دەلەگاتسيا مۇشەلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن پرەزيدەنت مۋن چجە ين كەلىسسوزدەر وتكىزدى. تاراپتار قازاق-كورەي ستراتەگيالىق ارىپتەستىگىن ودان ءارى دامىتۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارىن جان-جاقتى تالقىلادى. ساۋدا-ەكونوميكالىق, ينۆەستيتسيالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستاردى نىعايتۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. سونىمەن قاتار مەملەكەتتەر باسشىلارى عالامدىق جانە ايماقتىق وزەكتى ماسەلەلەردى قاراستىرىپ, حالىقارالىق قۇرىلىمدارداعى ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى تالقىلادى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ پرەزيدەنت مۋن چجە ينگە كورەي جەرىندە كورسەتىلگەن قۇرمەت پەن قوناقجايلىعى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
مەملەكەت باسشىسى 2019 جىلى نۇر-سۇلتان قالاسىندا وتكەن كەزدەسۋدىڭ قازاق-كورەي قارىم-قاتىناسىنا تىڭ سەرپىن بەرگەنىن ايتتى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ وڭتۇستىك كورەيا قازاقستاننىڭ ازياداعى ەڭ ماڭىزدى ستراتەگيالىق ارىپتەسى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
– بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسىنا 6 ملرد دوللاردان استام كورەيلىك ينۆەستيتسيا تارتىلعان. ينۆەستيتسيا تارتۋ ءىسىن بۇدان بىلاي دا جالعاستىرا بەرۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. مەن وسىدان ەكى جىل بۇرىن ءوزارا بايلانىستارىمىزدى ارتتىرۋ ءۇشىن اۋقىمدى جوبا قۇرۋ كەرەك ەكەنىن سىزگە ايتقانمىن. قازىر قازاقستاندا كورەيالىقتار قارجى سالعان 550 كومپانيا جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ اراسىندا Samsung, Hyundai, Lotte, Posko جانە تاعى باسقالارى بار. وتە جاقسى ينستيتۋتسيونالدى بازا قالىپتاسقان, ۇكىمەتارالىق كوميسسيا مەن ىسكەرلىك كەڭەس جۇمىس ىستەپ جاتىر, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى كورەيالىق ارىپتەسىنە كوروناۆيرۋسپەن كۇرەستە كورسەتكەن گۋمانيتارلىق كومەگى ءۇشىن العىس ايتىپ, قازاقستاندىق QazVac ۆاكتسيناسى تۋرالى اقپاراتپەن ءبولىستى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ وڭتۇستىك كورەيانىڭ جوعارى تەحنولوگيالار مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن دامىتۋ تاجىريبەسىنە قىزىعۋشىلىق تانىتتى.
وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى پاندەميا باستالعالى بەرى وسىنداي جوعارى دەڭگەيدەگى كەزدەسۋدى ەڭ ءبىرىنشى بولىپ قازاقستان پرەزيدەنتىمەن وتكىزىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
– ءسىزدى كوپ كۇتكەن اسا قادىرلى قوناق رەتىندە قارسى العانىما قۋانىشتىمىن. ءبىزدىڭ كەزدەسۋىمىزدىڭ قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى مەن كورەي رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 76 جىلدىعى قارساڭىندا ءوتىپ جاتقانى اسا ماڭىزدى, – دەدى پرەزيدەنت مۋن چجە ين.
وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى مۋن چجە ين قاسىم-جومارت توقاەۆقا جانە قازاقستان حالقىنا كورەيانىڭ ۇلتتىق باتىرلارى, ەل تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسكەن گە بون ۋ, حۆان ۋن دەن جانە گەنەرال حون بون دونىڭ ءسۇيەكتەرىن تاريحي وتانىنا جەتكىزۋگە ىقپال ەتكەنى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
كورەي باسشىسى ايماقتىق جانە حالىقارالىق ۇدەرىستەردە قازاقستاننىڭ اسا ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن اتاپ ءوتتى.
– قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن سىرتقى ساياساتتا اشىق ءارى تىعىز بايلانىس ورناتىپ, بەلسەندىلىك تانىتۋ ارقىلى ورتالىق ازياداعى قارقىندى دامۋشى مەملەكەتكە اينالدى. سونىمەن قاتار قازاقستان ازياداعى ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەس ارقىلى جانە دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنداعى مينيسترلەر كونفەرەنتسياسىنىڭ تەڭ توراعاسى رەتىندە دە كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ ءارتۇرلى تەتىكتەرىندە بەلسەندى كوشباسشىلىق تانىتىپ كەلەدى. قازاقستان – كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق ازياداعى ەڭ العاشقى ساۋدا جانە ينۆەستيتسيالىق ارىپتەسى. ەلدەرىمىز اراسىنداعى ديپلوماتيالىق بايلانىستار ورناعان 30 جىل ىشىندە ءبىزدىڭ قاتىناسىمىز تەك قانا دوستىق پەن ىنتىماقتاستىققا نەگىزدەلدى. ءتىپتى, پاندەميا كەزىندە دە ءبىز بارلىق دەڭگەيدە سىرتتاي بايلانىس ورناتىپ وتىردىق. قازاقستان – كورەيانىڭ «جاڭا سولتۇستىك ساياسات» مەملەكەتتىك ستراتەگياسىندا اسا ماڭىزدى ارىپتەس. ءبىزدىڭ ءوزارا بايلانىستارىمىزدىڭ الەۋەتى بۇنىمەن دە بىتپەيدى دەپ ەسەپتەيمىن, – دەدى وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى.
ەڭ ءىرى ينۆەستور قاتارىندا
مۋن چجە ين ەكى ەلدى بايلانىستىراتىن ەرەكشە قارىم-قاتىناستاردى اتاپ ءوتتى.
– كورەي حالقىنىڭ قازاقستان حالقىنا دەگەن ىقىلاس-پەيىلى ەرەكشە. ءبىز ءۇشىن قازاقستان ەۋرازيا قۇرلىعىنىڭ ورتالىعى بولىپ سانالادى. ءبىزدىڭ حالىقتارىمىزدىڭ تاريحي بايلانىسى سوناۋ ۇلى جىبەك جولىنان تارتىپ, كەيىنگى ەتنيكالىق كورەيلەردى قازاقستانعا جەر اۋدارۋمەن جالعاستى. ءبىز قيىر شىعىستان جەر اۋدارىلىپ بارعان كورەيلەردى ءوزىنىڭ ىستىق قۇشاعىن جايىپ قارسى العان قازاق حالقىنىڭ كەڭپەيىلدىگىن ەشقاشان ۇمىتپايمىز, العىسىمىز شەكسىز, – دەدى وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى.
كەلىسسوزدەردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن بىرقاتار ەكىجاقتى قۇجاتقا قول قويىلدى.
***
قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن مۋن چجە ين باق وكىلدەرىنە ارنالعان بريفينگ وتكىزدى. قاسىم-جومارت توقاەۆ كورەيا رەسپۋبليكاسىنا شاقىرىپ, شىنايى ىقىلاسپەن قارسى العانى ءۇشىن پرەزيدەنت مۋن چجە ينگە ريزاشىلىق ءبىلدىرىپ, بۇل مەملەكەتتىك ساپارعا ەرەكشە ءمان بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى.
– ەكى ەلدىڭ اراسى الشاق بولعانمەن, حالىقتارىمىز – تاعدىرلاس. كورەيا – قازاقستاننىڭ شىعىس ازياداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەسىنىڭ ءبىرى. قازىر سان سالالى بايلانىسىمىز قارقىندى دامىپ كەلە جاتىر. ءبىز بۇگىن وسى قارىم-قاتىناستى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋ ءۇشىن ءوزارا سەنىم مەن قولداۋعا نەگىزدەلگەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزدىك. ىقپالداستىقتىڭ تىڭ باعىتتارىن ايقىندادىق, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى بريفينگتە وڭىرلىك جانە حالىقارالىق ماسەلەلەر بويىنشا پىكىر الماسىپ, نەگىزگى تۇيتكىلدەردى تالقىلاعاندارىن, سونداي-اق, بىرنەشە ماڭىزدى كەلىسىمگە قول قويىلعانىن ايتتى.
– ەكىجاقتى بايلانىستاردىڭ وزەگى – ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق. كورەيا – جوعارى تەحنولوگياسى مەن يننوۆاتسيالىق ونەركاسىبى دامىعان قۋاتتى مەملەكەت. قازاقستان – ەكونوميكالىق ءوسىمى تۇراقتى ءارى ينۆەستيتسيالىق احۋالى قولايلى ەل. قازىردىڭ وزىندە «تاڭعى شىق ەلى» ازياداعى ساۋدا سەرىكتەستەرىمىزدىڭ ىشىندە ەكىنشى ورىندا تۇر. بۇعان قوسا, كورەيا ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى 10 ينۆەستوردىڭ قاتارىنا كىرەدى, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ سوڭعى 15 جىلدا كورەيا قازاقستان ەكونوميكاسىنا 6 ميلليارد دوللاردان استام ينۆەستيتسيا سالعانىن, Samsung, Hyundai جانە Lotte Group كونتسەرندەرى ءبىزدىڭ ءىرى ينۆەستورلارىمىز ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
– وتكەن جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكى ەلدىڭ ساۋدا-ساتتىق كولەمى 5,9 ميلليارد دوللارعا جەتتى. الداعى مەجە – وسى كورسەتكىشتى ايتارلىقتاي ارتتىرۋ. بۇگىن ءبىز پاندەميادان كەيىنگى كەزەڭدە شيكىزاتتىق ەمەس تاۋار اينالىمىن ۇلعايتىپ, ونى ارتاراپتاندىرۋعا كەلىستىك. سونداي-اق «سامال جەل» باعدارلاماسىن جانداندىرۋعا ۋاعدالاستىق. وسى ارقىلى جاڭا ينۆەستيتسيا مەن جوعارى تەحنولوگيانىڭ ەلىمىزگە كەلۋىنە قولايلى جاعداي جاسايمىز. ءبىز ءتۇرلى باعىتتاعى اۋقىمدى جوبالاردى بىرلەسە جۇزەگە اسىرۋدىڭ مۇمكىندىكتەرىن قاراستىرامىز. بۇل رەتتە, اۋىر ونەركاسىپ پەن ماشينا جاساۋ, تاۋ-كەن جانە بارلاۋ, بالامالى ەنەرگەتيكا سالالارىنىڭ بولاشاعى زور. قازاقستاندا يننوۆاتسيالىق وندىرىستەرگە دەگەن سۇرانىس جوعارى. اسىرەسە, كوممۋنيكاتسيا, اۋىل شارۋاشىلىعى, مەديتسينا جانە فارماتسەۆتيكا جوبالارىنا باسا ءمان بەرەمىز, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
ەكىجاقتى ىقپالداستىققا تىڭ سەرپىن بەرۋ ءۇشىن كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پۋسان قالاسىندا قازاقستاننىڭ باس كونسۋلدىعىن اشۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.
– بۇل – سەرىكتەستىگىمىزدى ستراتەگيالىق رۋحتا دامىتۋدىڭ تاعى ءبىر جولى. كەلەسى جىلى قازاقستان مەن كورەيانىڭ ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناتقانىنا 30 جىل تولادى. وسى ورايدا ءبىز مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستاردى كۇشەيتىپ, ناقتى ءىس-شارالار وتكىزۋ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ وتتىك, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
ىسكەر توپتىڭ ىقىلاسى ەرەكشە
قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاق-كورەي ىسكەر توپتارىنىڭ دوڭگەلەك ۇستەلىنە قاتىستى. مەملەكەت باسشىسى جوعارى دەڭگەيدەگى كەلىسسوزدەردەن كەيىن كورەيا مەن قازاقستاننىڭ ءىرى كومپانيالارى باسشىلارىنىڭ جيىنىندا ءسوز سويلەدى.
قازاقستان پرەزيدەنتى جيىنعا قاتىسۋشىلارعا پرەزيدەنت مۋن چجە ينمەن وتكەن مەملەكەتارالىق كەلىسسوزدەردىڭ نەگىزگى قورىتىندىلارى تۋرالى ايتىپ بەردى. قاسىم-جومارت توقاەۆ وڭتۇستىك كورەيانىڭ قازاقستان ءۇشىن اسا ماڭىزدى ستراتەگيالىق ارىپتەس ەكەنىنە توقتالدى.
– سوڭعى 15 جىلدا ءسىزدىڭ ەلىڭىزدەن كەلەتىن تىكەلەي ينۆەستيتسيا كولەمى 6 ميلليارد دوللاردان استى. قازاقستاندا كورەيالىق كاپيتال سالىنعان 550-دەن استام كاسىپورىن تابىستى جۇمىس ىستەپ جاتىر. ولاردىڭ قاتارىندا Samsung, Hyundai, Lotte, Posco, KNOC جانە باسقا دا جەتەكشى كورپوراتسيالار بار. وسى كومپانيالاردىڭ قاتىسۋىمەن جالپى قۇنى 2,5 ميلليارد دوللاردان اساتىن 24 ءىرى جوبا جۇزەگە اسىرىلدى. اسىرەسە, كورەيالىق SK Engineering & Construction كومپانياسىنىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان ۇلكەن الماتى اينالما تاسجولىنىڭ (باكاد) قۇرىلىسىن ايتۋعا بولادى, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى اۆتوموبيل جاساۋ, تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى, مەتاللۋرگيا جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سياقتى سالالاردا جالپى قۇنى 1,5 ميللارد دوللاردان اساتىن كەلەشەگى زور ءۇمىت كۇتتىرەتىن 16 ينۆەستيتسيالىق جوبانىڭ ىسكە اسىرىلاتىنى تۋرالى ايتتى.
پرەزيدەنت ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەردىڭ بار ەكەنىنە نازار اۋداردى. قاسىم-جومارت توقاەۆ يننوۆاتسيالار مەن جاڭا تەحنولوگيالارعا نەگىزدەلگەن ەكونوميكانى قالىپتاستىرۋعا باسىمدىق بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ جەر قويناۋىن پايدالانۋ سالاسىنىڭ زور مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋعا شاقىردى. قازاقستاندا جەر اۋماعىنىڭ 25 پايىزىنا عانا گەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەنىن ايتتى. بۇل رەتتە, مەملەكەت باسشىسى اسىل جانە ءتۇستى مەتالداردى ءوندىرۋ بويىنشا بەس دايىن جوبانىڭ بار ەكەنىن اتاپ ءوتىپ, كورەي كومپانيالارىن قازاقستاننىڭ جەر قويناۋىن بىرلەسىپ يگەرۋگە شاقىردى.
دوڭگەلەك ۇستەل قورىتىندىسى بويىنشا جالپى سوماسى 1,7 ميلليارد اقش دوللارى بولاتىن 34 كەلىسىمگە قول قويىلدى. ونىڭ 21-ءى – كوممەرتسيالىق جانە 13-ءى – كوممەرتسيالىق ەمەس قۇجات. كورەي تەحنولوگياسىن تارتۋعا باسىمدىق بەرەتىن بىرلەسكەن ينۆەستيتسيالىق جوبالاردا جوعارى تيىمدىلىگى مەن ءوندىرىستىڭ ەكولوگيالىق تازالىعىنا باستى ءمان بەرىلگەن.
پان گي مۋنمەن كەزدەستى
قازاقستان پرەزيدەنتى كورەيا رەسپۋبليكاسىنا جاساعان مەملەكەتتىك ساپارىن جاھاندىق جاسىل دامۋ ينستيتۋتى (GGGI) اسسامبلەياسىنىڭ توراعاسى, بۇۇ-نىڭ بۇرىنعى باس حاتشىسى پان گي مۋنمەن كەزدەسۋمەن تۇيىندەدى.
تاراپتار جاھاندىق كليماتتىڭ وزگەرۋى, ەكونوميكانى كومىرتەگىنەن ادا ەتۋ, «جاسىل تەحنولوگيالاردى» ەنگىزۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى.
سونىمەن قاتار قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن پان گي مۋن حالىقارالىق كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەر مەن زاماناۋي سىن-قاتەرلەر تۋرالى پىكىر الماستى.
پاندەمياعا قارسى كۇرەستى كۇشەيتۋگە جانە اۋعان ماسەلەسىن رەتتەۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارىنا ەرەكشە نازار اۋدارىلدى.
