«استانا – تازا قالا» ۇرانىمەن ەلوردادا جالپىقالالىق سەنبىلىكتەردى ءوتكىزۋ ءداستۇرگە اينالدى. ءاسىرەسە, كوكتەم شىققان بەتتە جاريالاناتىن سانيتارلىق تازالىق ايلىعى اياسىندا قالانى قوقىستان ارىلتۋعا ءۇلكەن ءمان بەرىلۋدە. الايدا وعان ۇلەس قوسۋدىڭ ورنىنا, كەرىسىنشە, شاھاردى لاستاپ جاتقان جەكە ادامدار دا, مەكەمەلەر دە ءالى كوپتەپ كەزدەسەتىن سياقتى. مۇنى قالانىڭ ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتى تابيعاتتى قورعاۋ ينسپەكتورلارىمەن رەيدكە شىققاندا بايقادىق.
اتالمىش رەيد استانادا ءوتىپ جاتقان «قۇقىقتىق ءتارتىپ» اتتى جەدەل-الدىن الۋ شاراسى شەڭبەرىندە ۇيىمداستىرىلدى. «استاناداعى قاۋىپسىزدىك پەن جايلىلىق» كەشەندى جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا «قوقىستى جيناۋ جانە جويۋمەن بايلانىستى تۇيتكىلدەردى انىقتاۋ مەن جاعىمسىز جاعدايدى بولدىرماۋ» جول كارتاسى بويىنشا جۇمىستار قولعا الىندى.
جالپى, قازىرگى تاڭدا قوقىستى رۇقساتسىز جەرگە توگەتىندەرگە ءتيىستى جازالاۋ شارالارىن قولدانۋ جۇمىستارى كۇشەيتىلدى. سونداي-اق, وزىنە تيەسىلى اۋماقتى ۋاقىتىندا تازالاماي, قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى شىعارماعاندارعا دا جازا قولدانىلادى. ماسەلەن, جىل باسىنان بەرى وسى ءۇشىن 35 مەردىگەرلىك ۇيىمعا 2 210 930 تەڭگە سوماسىنا ايىپپۇل سالىندى.
ال 14-16 مامىر ارالىعىندا قوقىستى رۇقساتسىز جەرگە توگۋ بويىنشا ءۇش فاكت انىقتالىپ, ءتيىستى شارالار قولداندى. اتاپ ايتساق, «جەلەزنودوروجنىي» كەنتى, ە16 كوشەسىندە, الماتى اۋدانىنىڭ قار پوليگونى اۋماعىندا قوقىستى توگۋ بارىسىندا ۇستالعانداردىڭ ارقايسىسىنا اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق كودەكسىنە سايكەس 20 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە (45 380 تەڭگە) ايىپپۇل سالىندى. قالا تازالىعىنا نەمقۇرايلى قاراپ, وسىنداي كەلەڭسىزدىككە جول بەرەتىندەر, نەگىزىنەن, قۇرىلىس كومپانيالارى ەكەن. جىل باسىنان بەرى دە «قالا مەن ەلدى مەكەندەردى اباتتاندىرۋ ەرەجەلەرىن» بۇزعانى ءۇشىن 97 قۇرىلىس كومپانياسىنا 7 ملن تەڭگەگە تارتا سوماعا ايىپپۇل سالىندى.
قالالىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتىنىڭ تابيعاتتى قورعاۋ اعا ينسپەكتورى, پودپولكوۆنيك جاناربەك جەتىمەكوۆپەن بىرگە ءبىز «BI Village» كوتتەدج قالاشىعىنىڭ اۋماعىنا بارىپ كەلدىك. بۇل ماڭايدا «ەسىل-نۇرا» ارناسى اعىپ جاتىر. الايدا كوركەم كورىنىستى قالاشىقتان ءسال ارىرەك داليىپ جاتقان دالاعا توگىلىپ, جەلمەن جان-جاققا تارالعان كۇل-قوقىس بۇزىپ-اق تۇر. نەگىزىنەن, قۇرىلىس ماتەريالدارى ءار جەردە توبە-توبە بوپ ۇيىلگەن. بۇل جەردى بىرنەشە شاقىرىمعا سوزىلعان «قوقىس قالاسى ما» دەرسىز. سول دالادا تۇرىپ, الىستان كوزگە انىق شالىناتىن «ەكسپو-2017» كورمەسىنىڭ باس پاۆيلونىنىڭ ۇشار باسىنداعى شەڭبەر – «سفەرانى» كورۋگە بولادى. سول كورمە قوناقتارى تاۋ بوپ ۇيىلگەن قوقىستى كورسە, ارينە, بۇل جاعداي قالاعا ابىروي اپەرمەيدى.
ەندى ماڭايدى تازالاپ, سول قوقىستى شىعارۋ جەڭىل تيمەيتىنى انىق. بۇگىندەرى اۋماق ودان ءارى لاستانىپ كەتپەس ءۇشىن بۇل جەردە ءتارتىپ ساقشىلارى كۇندىز-ءتۇنى كەزەكشىلىك اتقارىپ وتىر. سول جەردە تاساعا جاسىرىنىپ, قوقىس توگۋدى بولدىرماي وتىرعان پوليتسيا لەيتەنانتى باۋىرجان بايداۋلەتوۆپەن از-كەم تىلدەستىك. ونىڭ ايتۋىنشا, كەزەكشىلىكتە ول تاڭعى 8-دەن كەشكى 8-گە دەيىن وتىرادى. سوزىنە سەنسەك, كۇنىنە 2-3 قوقىس توگۋگە كەلگەن كولىكتى ۇستايدى. ال كەزەكشىلىگى اياقتالعان سوڭ اۋىستىرۋعا ارىپتەستەرى كەلەدى.
قورىتا ايتقاندا, ءار ادام استانادا تۇرعاننان كەيىن «استانالىق» اتىنا ساي بولۋى كەرەك. قۇرىلىس كومپانيالارى دا پايدانى عانا ويلاي بەرمەي, قالا تازالىعىن دا ويلاسا يگى. ايتپەسە, ءبىر جاعىنان شاھاردىڭ ءارىن كىرگىزەتىن كورىكتى عيمارات تۇرعىزىپ جاتسا, ەكىنشى جاعىنان لاستاپ جاتىر. قۇرىلىس كومپانيالارى, جاۋاپكەرشىلىك قايدا؟
امانعالي قالجانوۆ
