ەكى قولعا ءبىر كۇرەك تابۋ بۇگىندە كوپ ادام ءۇشىن وزەكتى ماسەلە سانالادى. اسىرەسە كارانتيندىك شەكتەۋ شارالارى جۇمىسسىزداردىڭ سانىن ارتتىرا ءتۇستى. كوپتەگەن كاسىپكەرلىك نىسانداردىڭ جۇمىسىن توقتاتۋىنان ادامداردىڭ ناپاقاسىنان ايىرىلۋ ماسەلەسى بۇگىندە كۇللى ادامزاتقا ورتاق ماسەلەگە اينالدى. رەسمي ستاتيستيكا كوروناداعدارىس الەمدە 55 ميلليون 900 مىڭ ادامدى تابىسىنان ايىرعانىن ايعاقتايدى. ەلىمىزدە دە سوڭعى 1,5 جىلدىڭ ىشىندە جۇمىسسىزدار سانى ارتپاسا كەمىگەن جوق. ەسەسىنە قازاقستاننىڭ قۇرىلىس سالۋشىلار قاۋىمداستىعى جۇمىس كۇشىنىڭ تاپشىلىعى ماسەلەسىنە الاڭداۋلى.
قاۋىمداستىق پرەزيدەنتى ۆيكتور ميكريۋكوۆ بۇل ماسەلەنى شەشۋدى ارناۋلى ورتا كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى وزگەرىستەردەن باستاۋ كەرەك دەگەن پىكىردە.
– قازاقستانداعى جوعارى جانە ارناۋلى ورتا ءبىلىم بەرۋ ورىندارىندا قۇرىلىسقا قاجەتتى كاسىبي مامانداردان باسقانىڭ بارلىعى وقىتىلادى. قاۋىمداستىق بۇل ماسەلەنى بىرنەشە رەت كوتەردى. الايدا ەشقانداي ناتيجە جوق. قازىر قۇرىلىس كومپانيالارى تاس قالاۋشى, اۆتوكران ءماشينيسى, بەتون قۇيۋشى سىندى ماماندارعا ءزارۋ. ال ەلىمىزدەگى كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ولاردىڭ سۇرانىسىن وتەي المايدى. ماسەلەن, وتكەن جىلى اتالعان وقۋ ورىندارىندا 424 سىلاقشى-بوياۋشى مامان دايارلانعان ەكەن. ال قۇرىلىسقا قاجەتى – 815 مامان. سول سەكىلدى كاسىبي ءبىلىمى بار 353 تاس قالاۋشى وقۋدى اياقتادى. قۇرىلىس الاڭدارىنا 1384 تاس قالاۋشى كەرەك. سونداي-اق تەك ءبىزدىڭ سالادا 800 سانتەحنيككە سۇرانىس بار. وقۋ ورىندارى بىلتىر 330 سانتەحنيكتىڭ قولىنا ديپلومىن بەردى. ءبىز 2615 بەتون قۇيۋشىنى بۇگىن-اق جۇمىسقا الۋعا دايىنبىز. وكىنىشكە قاراي, بۇل ماماندىق بويىنشا وتكەن جىلى نەبارى 15 ادام كاسىبي-تەحنيكالىق ءبىلىم العان. قۇرىلىس قارقىنى كۇن ساناپ ارتىپ كەلە جاتقان نۇر-سۇلتان, الماتى جانە شىمكەنت سىندى مەگاپوليستەردە كران ءماشينيسى دايارلانبايدى. جالپى وقۋدى جىل سايىن 8800-دەي كاسىبي ءبىلىمى, قۇرىلىسقا قاتىسى بار مامان اياقتايدى. دەگەنمەن بۇل كورسەتكىشپەن سالاداعى كادر تاپشىلىعى ماسەلەسى شەشىلمەيدى. ويتكەنى بۇل سالاداعى بىلىكتى ماماندارعا دەگەن سۇرانىس 80 مىڭ ادامدى قۇرايدى, – دەيدى قاۋىمداستىق پرەزيدەنتى.
بۇگىندە مەملەكەت قۇرىلىس سالاسىنىڭ الدىنا جاۋاپكەرشىلىگى مول مىندەتتەر قويىپ وتىر. سايكەسىنشە الەۋمەتتىك نىساندار مەن تۇرعىن ۇيلەردىڭ, ءسان-سالتاناتى جاراسقان عيماراتتاردىڭ قۇرىلىسى ساپالى جۇرگىزىلىپ, ولاردىڭ مەجەلەنگەن مەرزىمدە پايدالانۋعا بەرىلگەنىن قالاساق, سالاداعى كادر تاپشىلىعى ماسەلەسىنە دە نازار اۋدارعانىمىز ءجون. بۇل ورايدا قازاقستاننىڭ قۇرىلىس سالۋشىلار قاۋىمداستىعى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىمەن ارىپتەستىك بايلانىس ورناتۋعا دايىن. قاۋىمداستىق ءتىپتى كارانتيندىك شەكتەۋ شارالارىنان كەيىن جۇمىسسىز قالعانداردى ارنايى وقىتۋ كۋرستارىنان وتكىزىپ, قۇرىلىسشىلاردىڭ قاتارىنا قوسۋعا نيەتتى.
بۇل ماسەلە قۇرىلىستىڭ قايناعان ورتاسىنا اينالعان نۇر-سۇلتان قالاسىنا دا تاڭسىق ەمەس. قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنىڭ مالىمەتىنشە, ەلورداداعى قۇرىلىس الاڭدارىنا قاجەتتى مامانداردىڭ سانى 1 مىڭنان اسادى.
– «ەڭبەك نارىعى» اقپاراتتىق جۇيەسىنىڭ دەرەكتەرىندە نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى قۇرىلىس سالاسى بويىنشا قىزمەت ەتەتىن 89 مەكەمەدە 1197 بوس جۇمىس ورنى بار ەكەندىگى كورسەتىلگەن. الەۋەتتى جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ قاتارىندا «Bazis Construction» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ نۇر-سۇلتان قالالىق فيليالى, «مەيىر-م» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى, «ترەست سرەدازەنەرگومونتاج» جانە «تسەنتركازەنەرگومونتاج» اكتسيونەرلىك قوعامدارى بار, – دەيدى ورتالىقتىڭ ءبولىم باسشىسى باقىت راكيشەۆا.
شىنىندا دا, جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنىڭ ماماندارى بەرگەن قۇرىلىس كومپانياسىنا حابارلاسىپ كورگەنىمىزدە, ولار جۇمىس كۇشىنىڭ تاپشىلىعى ماسەلەسىنىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرعانىن جاسىرمادى.
– بىزدە قازىر نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا قۇرىلىس الاڭدارىندا 150 بوس جۇمىس ورنى بار. اسىرەسە ارماتۋراشى, بەتون قۇيۋشى, ەلەكتريك, دانەكەرلەۋشى سىندى ماماندار قاجەت. ولارعا ايىنا تولەنەتىن ورتاشا جالاقى 250 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. باسقا قالادان كەلىپ جۇمىس ىستەگىسى كەلەتىندەرگە جاتاقحانادان ورىن ۇسىنىلادى. سوعان قاراماستان كادر تاپشىلىعى سەزىلەدى, – دەيدى «Bazis-ا» كومپانياسىنىڭ نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا قىزمەتكەرلەردى تارتۋ جونىندەگى مەنەدجەرى يۆان ماتيەنكو.
سول سەكىلدى «مەيىر-م» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ كادر ءبولىمى دە جۇمىسشىلاردىڭ تاپشى ەكەنىن العا تارتادى. اتالعان ءبولىمنىڭ مامانى گاۋھار قوجاحمەتوۆانىڭ ايتۋىنشا, سەرىكتەستىككە كران ءماشينيسى, جۇك كولىكتەرىنىڭ جۇرگىزۋشىلەرى, ەلەكتريكتەر مەن ءارتۇرلى جۇمىسشىلار جەتىسپەي جاتقان كورىنەدى. سونىمەن قاتار وندىرىستىك-تەحنيكالىق ءبولىم, ۋچاسكە باسشىسى, پروراب سىندى جوعارى كاسىبي بىلىكتىلىكتى قاجەت ەتەتىن ماماندارعا دا سۇرانىس بار.
مۇنداي جوعارى سۇرانىستى ەلەكتروندىق ەڭبەك بيرجاسىنان (www.enbek.kz) دا بايقاۋعا بولادى. اتالمىش رەسۋرستا سوڭعى 1 اپتادا قۇرىلىس سالاسىنا قاجەتتى ماماندار ىزدەگەن جۇمىس بەرۋشىلەر 56 جارناما بەرگەن ەكەن. ولاردىڭ قاتارىندا بىلىكتىلىگى جوق قاراپايىم جۇمىسشى, گازبەن, ەلەكترمەن دانەكەرلەۋشى, كران ءماشينيسى, مونتاجداۋشى سىندى ماماندىق يەلەرىن ىزدەۋشىلەر كوپ. ەڭبەك قاۋىپسىزدىك ينجەنەرى, قۇرىلىس ينجەنەرى, ساۋلەتشى سەكىلدى جوعارى ءبىلىمدى كادرلاردىڭ تاپشىلىعىن سەزىنىپ وتىرعان مەكەمەلەر دە بارشىلىق.
وسىدان كەيىن قالاداعى قۇرىلىس كومپانيالارى ءۇشىن مامان تاپشىلىعى قانشالىقتى وزەكتى ماسەلە ەكەندىگىن باعامداۋ قيىن ەمەس. قۇرىلىس قارقىنى مەن جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى ەلدىڭ, ءوڭىردىڭ دامۋ كورسەتكىشىنە ىقپال ەتەتىن فاكتورلارعا جاتادى. ءدال قازىرگى ساتتە بۇل ماسەلەنى جۇمىسسىزداردى قۇرىلىس الاڭىندا جۇمىسپەن قامتۋ ارقىلى شەشۋگە بولار ەدى. دەگەنمەن قۇرىلىس كومپانيالارى مامان تاپشىلىعىن كوتەرىپ, دابىل قاعىپ جاتقاندا, جۇمىسسىزداردىڭ قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرعانى كوپ جايتتان حابار بەرەدى.
بۇل ورايدا قازاق قوعامى ەرتە مە, كەش پە, ماڭگىلىك ماماندىقتىڭ بولمايتىنىنا مويىنسۇنۋى قاجەت. جاھاندانۋ زامانىندا بىرنەشە جىل بويى تابانىڭىزدى توزدىرىپ, مەڭگەرگەن كاسىبىڭىز كادەڭىزگە جاراماي جاتسا, ونى ەڭبەك نارىعىندا سۇرانىسقا يە ماماندىققا الماستىرۋ قيىن ەمەس. كاسىپ يگەرۋدە دە زامان اعىمى مەن ۋاقىت قويعان تالاپتىڭ ۇدەسىنەن شىعا بىلگەننىڭ ەسەبى تۇگەل.
قايتسەك تە ەل اۋماعىنداعى ۇلكەندى-كىشىلى قالالار الىپ قۇرىلىس الاڭىنا اينالىپ جاتقان تۇستا قازاق جاستارىنىڭ سول ءىستىڭ تەتىگىن تاۋىپ, قاراپايىم جۇمىسشى ماماندىعىن كاسىپ ەتۋگە قۇلىقتى بولماۋى ويلانتادى.
شىنبولات كۇزەكباەۆ
