ءسابي ءۇنى ەستىلەتىن ءۇي

ەلوردانىڭ وڭ جاعالاۋىنداعى پەرزەنتحانا الدى قولىندا ادەمى گۇلدەرى بار, جۇزدەرىنە شاتتىق تۇنعان ادامدارعا تولى. اسىرەسە, ومىرگە كەلگەن تۇڭعىشىن كۇتكەن اكەلەردىڭ ءجۇزى بال-بۇل جانادى. كوشە بويىندا «قازاق ەلىنە ءبىر ارۋ», «قازاق ەلىنە ءبىر اتۇستار» دەگەن جازۋمەن بەزەندىرىلگەن كولىكتەر قاپتاپ تۇر. ءتىپتى ءتۇرلى زاماناۋي كينو, مۋلتفيلمدەر كەيىپكەرلەرى سەكىلدى كيىنگەن انيماتورلار دا ومىرگە كەلگەن ءسابي مەن ونىڭ اناسىن پەرزەنتحانادان شىعارىپ الۋ ءساتىن شوۋعا اينالدىرىپ جىبەرگەندەي.

مەيلى, ءسابيلى بول­عاندا قۋانباعاندا, قاشان قۋانادى. توعىز اي, ون كۇن قۇرساعىندا كوتەرىپ, ەندى امان-ەسەن بوسانىپ شىققان انا ءۇشىن – بۇل ءبىر قۇرمەت. ولارمەن بىرگە اق حالاتتىلار دا ءماز بولىپ, ەڭ باستىسى, اناسى مەن ءسابيىن ەش قيىندىقسىز امان-ساۋ ۇيلەرىنە جىبەرىپ جاتقانىنا ريزا كەيىپتە. اتا-انالاردىڭ مۇنداي قۋانىشىنا ولار كۇن سايىن بىرنەشە رەت كۋا بولادى. بۇل – بۇرىن «تەمىرجولشىلار» اۋرۋحاناسى اتانعان, قازىرگى  №3 كوپبەيىندى قالالىق اۋرۋحانانىڭ اكۋشەرلىك بلوگى الدىنداعى كۇندە بولاتىن كوڭىلدى كورىنىس. دارىگەرلەرى ماقتاۋلى, وزدەرى جۇمىسىن جوعارى ساپالى كورسەتكىشپەن ورىندايتىن اۋرۋحانادا بوسانۋعا ايەلدەر كوپ كەلەدى. وسىندا تىركەۋلى بولماسا دا, ماماندارىنىڭ كاسىبيلىگىنە ءتانتى بولىپ, الدىن الا بوسانۋعا ارنايى جازىلادى. سالىنعانىنا 60 جىلعا تاياعان ەسكى عيماراتتا ورنالاسسا دا مۇندا بۇرىننان كەلە جاتقان مىقتى كادرلىق بازا قالىپتاس­قان. وسىنداي بىلىكتى مامانداردىڭ جاڭا پەرزەنتحانادا جۇمىس ىستەيتىن كەزى دە الىس ەمەس. استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن جاڭا پەرزەنتحانا سالۋعا جوبا جاسالۋدا. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋ­قات قورىنىڭ قارجىسىمەن سارىارقا اۋدانىنىڭ س-185 كوشەسىندەگى 4,5 گا جەرگە 250 ورىندىق پەرزەنتحانا سالۋ جوسپارلاندى.

قازىرگى تاڭدا اۋرۋحانانىڭ اكۋشەرلىك بلوگىندا 450-گە جۋىق مەديتسينا ماماندارى كۇن-ءتۇن دەمەي, ومىرگە جاڭا ادام سىيلاۋ جولىندا تىنباي ەڭبەك ەتەدى. سولاردىڭ ءبىرى, بلوگتىڭ پاتسيەنتتەردى قولداۋ جانە ىشكى اۋديت دەپارتامەنتىنىڭ  باسشىسى انار سەرىكقىزى بىلتىرعى جەتىستىكتەرى تۋرالى ايتىپ بەردى. سونىڭ ىشىندە ەڭ باستى ماراپات – يۋنيسەف ۇيىمى اتىنان «بالاعا ەرەكشە قامقورلىق تانىتا الاتىن اۋرۋحانا» دەگەن قۇرمەتتى مارتەبەلى اتاۋعا يە بولۋى. مۇنداي مارتەبە ولارعا بوسانعاننان كەيىن انا سۇتىنەن ايىرماۋدى كەڭىنەن جانە ءتيىمدى ناسيحاتتاپ, جاقسى ناتيجەگە جەتكەنى ءۇشىن بەرىلگەن. بلوگتا وسى باعىتتا انا ءسۇتىنىڭ پايداسى مەن بالا مەن انا دەنساۋلىعىنا تيىمدىلىگىن ارنايى وقىعان مەدبيكەلەر توبى جۇمىس ىستەيدى.

– پەرزەنتحاناعا 15-16 جاستان باستاپ, 40-50 جاس ارالىعىنا دەيىنگى ايەلدەر كەلىپ بوسانادى. بىلتىر 7357 ايەلدى بوساندىرىپپىز. سولاردىڭ ءبىرازى بۇعان دەيىن بوسانعاسىن نەمەسە جۇكتىلىك كەزىندە ءتۇرلى كۋرستارعا بارىپ, بوسانۋعا دايىن­دىقپەن كەلگەندىكتەن ەمشەك بەرۋدەگى قيىندىقتارعا دايىن بولىپ كەلەدى, ول قيىندىقتاردى تەز ەڭسەرىپ كەتەدى. ال جاستار جاعى نەمەسە شىدامسىزدارى, الدە دايىندىقسىز كەلگەندەرى تەزىرەك جاساندى ءسۇت بەرىڭىز, بالام نەگە جىلاي بەرەدى, ءسۇت شىقپاي جاتىر دەپ بايبالام سالادى. مىنە, سول باعىتتا ءبىزدىڭ ارنايى وقىتىلعان ماماندارىمىز ولارعا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى, – دەيدى ا.سەرىكقىزى.

جالپى بۇگىندە ەلوردادا جۇكتى ايەلدەردى بوساندىراتىن 3 قالالىق, 2 جەكەمەنشىك پەرزەنتحانا جانە انا مەن بالا ورتالىعى بار. سونىڭ ەڭ ەسكىسى وسى №3 قالالىق اۋرۋحانانىڭ اكۋشەرلىك بلوگى 1966 جىلى پايدالانۋعا بەرىلگەن. باستاپ­قىدا 80 ورىندىق بولعان. اقمولا ەل استاناسى بولعاننان كەيىن حالىق سانىنىڭ ارتۋىنا بايلانىستى 130 ورىنعا كوبەيتىلگەن. ەسكىلىگىنە  قاراماستان پەرزەنتحانا بوساندىرۋ رەيتينگى جاعىنان قالادا ەڭ جوعارى دەڭگەيدە قالىپ وتىر. سوڭعى 7 جىلدا مۇندا انا ولىمىنە جول بەرىلمەگەن. بوساناتىن ايەلدەر سانى جىلدان جىلعا ارتا تۇسكەندىكتەن, پەرزەنتحانا پەرسونالى بارلىق مۇمكىندىگىن سارپ ەتىپ جۇمىس ىستەۋدە. سارىارقا اۋدانى بويىنشا بالا تۋ جاسىنداعى ايەلدەردىڭ ءبارىن قابىلدايتىن پەرزەنتحانادا تىركەلمەگەن جۇكتى ايەلدەر دە كەلىپ بوسانىپ جاتادى. ولار جالپى بوساناتىنداردىڭ 20 پايىزدان استامىن قۇرايدى. بوسانعاننان كەيىن ولاردى جەكە پالاتادا جاتقىزۋ مۇمكىن ەمەس, سوندىقتان ءبىر پالاتادا 3-4 ادام جاتادى.

– اكۋشەرلىك بلوگىمىز 4 قاباتتان تۇرادى. ءبىرىنشى قاباتتا – قابىلداۋ ءبولىمى, ەكىنشى قاباتتا – بوسانعاننان كەيىنگى انا مەن بالانىڭ بىرگە بولۋ بولىمشەسى, ءۇشىنشى قاباتتا – بوساندىراتىن جانە وتا جاسايتىن زالدار, ءتورتىنشى قاباتتا  پاتولوگيالىق جانە جان ساقتاۋ بولىمدەرى ورنالاسقان. ارينە, عيماراتتىڭ ءوزى بايىرعى بولعاندىقتان, پالاتالارى دا ەسكى. 130 ورىننىڭ 65 ورنى – بوسانعاننان كەيىنگى انا مەن بالاعا ارنالعان پالاتالارعا, 45 ورىن – پاتولوگياعا, 20 ورىن – اۋىر جاعدايداعى بالالارعا, 10 ورىن بوساندىرۋ زالدارىنا بولىنگەن. ومىرگە كەلەتىن سابيلەردى امان-ەسەن بوساندىرىپ الۋ ءۇشىن مۇندا كۇنىنە 20-21 دارىگەردەن شىعىپ جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ ىشىندە گينەكولوگتان باستاپ, اۋىر جاعدايداعى پاتسيەنتتەرمەن جۇمىس ىستەيتىن رەانيماتولوگ, ناركوز سالاتىن انەستەزيولوگ, بالالاردى قارايتىن نەوناتولوگ جانە باسقا دا دارىگەرلەر بار. جالپى پەرزەنتحانادا 97 دارىگەر, 244 ورتا پەرسونال جۇمىس ىستەيدى, – دەيدى دەپارتامەنت باسشىسى.

پەرزەنتحانادا كادر تۇراقسىزدىعى جوق دەۋگە بولادى. مەكەمە عيماراتىندا استانا مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اكۋشەرلىك-گينەكولوگيالىق كافەدراسى ورنالاسقان, سول كافەدرادان مۇندا رەزيدەنتتەر جۇمىس ىستەيدى. بىلتىر كوللەدج بىتىرگەن 10 جاس مامان الىندى. ودان بولەك, جاس مامانداردىڭ كاسىبي ماشىقتارىن جەتىلدىرۋ جانە ولاردى قولداۋ ءۇشىن ستاتسيوناردا مەنتورلىق بويىنشا ارنايى باعدارلاما قابىلدانعان. مەنتور رەتىندە اعا اكۋشەرلەر مەن مەدبيكەلەر بەلگىلەنەدى. ۇجىمداعى ەڭبەك ءوتىلى ەڭ كوپ مەديتسينا قىزمەتكەرلەردىڭ 36 جىلدىق تاجىريبەسى بار. تەك بارلىق جەردەگىدەي تاۋەكەلى جوعارى قىزمەتتەگى انەستەزيولوگتار جەتىسپەيدى.

بىلتىر سونداي-اق پەرزەنتحاناعا ەڭ زاماناۋي دياگنوستيكالىق اپپارات الىنىپ,  دارىگەرلەر قۋانىشىندا شەك بولمادى. قۇنى 350 ملن تەڭگە تۇراتىن  Voluson E10 ۋزي دياگنوستيكالىق جابدىعى پەريناتالدى كەزەڭدە ايەلدىڭ جۇكتىلىگىنىڭ 24 اپتاسىنان باستاپ قۇرساقتاعى بالانىڭ جاعدايىنا ناقتى جانە ءدال باعا بەرەدى. ونى ەكسپەرت كلاستاعى 4 جاڭا فەتالدى مونيتور ارقىلى كورە الادى. اكۋشەرلىك باعدارلاما ارقىلى سكرينينگ جۇرگىزۋ ءۇشىن قالاداعى باسقا ەمدەۋ مەكەمەلەرىنەن دە جۇكتى ايەلدەر تالونمەن كەلىپ وسى اپپاراتتان تەكسەرىلە الادى.  بالالار جانە ەرەسەكتەرگە ارنالعان رەانيماتسيا بولىمشەسى دە جابدىقتارمەن تولىقتى. شالا تۋعان بالالارعا جاڭا ينكۋباتورلار, نەوناتالدى مونيتور, سابيلەردىڭ گيپوتەرمياسىن جۇرگىزۋگە اپپاراتتار دا الىنعان.  بلوگتا بالا بوساندىرۋدىڭ بىرنەشە تۇرلەرى قاراستىرىلعان. سونىڭ ىشىندە ەڭ جەڭىلى ءارى كوپ ايەلدىڭ سۇرانىسىنا يە سۋدا بوساندىراتىن اقىلى پالاتا تەك بىرەۋ عانا. الداعى ۋاقىتتا سالىناتىن جاڭا عيماراتتا وسىنداي پالاتالاردى كوبىرەك اشۋعا ۇسىنىستار بەرىلدى.

ءبىز بارعاندا پەرزەنتحانادان ەكىنشى بوپەسىن بوسانىپ شىعىپ بارا جاتقان ەلوردالىق ايگۇل سەيىلحانوۆا ماماندار قىزمەتىنە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. وعان جانە بوبەگىنە جاقسى قاراعان مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە تاپ بولعانىنا قاتتى قۋانعانىن جاسىرا المادى. پەرزەنتحانا ءومىرى جاڭا تۋعان سابيلەردىڭ ىڭگالاعان داۋسىنا بولەنسە, اق حالاتتىلار ءۇشىن سول قۋانىش. سەبەبى بالانىڭ جىلاۋى – جاڭا ءومىردىڭ بەلگىسى. جاڭا تىرشىلىك يەسىنىڭ دۇنيەگە كەلىپ, جارىق الەمدى العاش كورگەن ساتىنە كۋا بولاتىن اكۋشەرلىك بلوگ قىزمەتكەرلەرىنىڭ وسى ءبىر تىنىمسىز, ءارى ساۋاپتى قىزمەتى توقتاۋسىز جالعاسا بەرەدى.