شۇجىقتان تاعى ادام ۋلاندى. كەشە اقتاۋدا شۇجىق قۋىرىپ جەگەن وتباسى مۇشەلەرى اۋرۋحاناعا ءتۇستى. سوراقىسى سول, 3 جاسار ءسابي قايتىس بولدى.
سويتسە, 5 اي بويى تۇرىپ قالعان «كراكوۆسكوە» دەگەن شۇجىقتى اناسى تانىسىنان الىپ كەلىپتى. استان ۋلانعان اناسى 7 ساعات بويى (!) جىلاعان جاس بالانىڭ داۋىسىن ەستىمەگەن. تاڭعى 8-دە عانا ەسىن جيىپ, ولگەن بالانىڭ دەنەسىن تاۋىپتى. كورشىلەرى جەدەل جاردەم شاقىرعانىمەن, ءبارى كەش ەدى. نەگە ەكەنى بەلگىسىز, ۋلانعان ايەلدىڭ كۇيەۋى اۋرۋحاناعا تۇسپەگەن. ال سول كۇنى تاماققا شۇجىق پەن ماكارون, قۇرعاق ءسۇت قانا پايدالانىلعان كورىنەدى. دەمەك, بەيكۇنا بالانىڭ اجالى شۇجىقتان بولعان!
بيىل 21 قازاندا بۋرابايداعى اۋرۋحانادا 2 جاسار قىز بالا قايتىس بولدى. ينفەكتسيونيست-دارىگەرلەر وعان «بوتۋليزم» دەگەن دياگنوز قويدى. ءسال كەيىنىرەك, ەمدەۋ مەكەمەسىنە سول وتباسىنداعى 3-5 جاستاعى ەكى بالا كەلىپ تۇسەدى. دارىگەرلەر بالالاردىڭ جارتىلاي ىستالعان شۇجىقتان ۋلانعانىن انىقتادى. انالارى ول شۇجىقتى شورتاندىداعى ساۋدا ۇيلەرىنىڭ بىرىنەن ساتىپ الىپتى. وسى قايعىلى وقيعادان بەرى 1 ايعا جۋىق ۋاقىت ءوتتى. الايدا قۇزىرلى ورگاندار 2 جاسار بالانىڭ ولىمىنە نە سەبەپ بولعانىن ناقتى ايتقان جوق. اقتاۋداعى شۇجىقتىڭ شۋى دا بىرەر كۇننەن كەيىن ۇمىتىلا ما؟ نە دەگەن جاۋاپسىزدىق؟! قۇزىرلى مەكەمەلەر اي قاراپ, شوشقا تاعالاپ وتىر ما؟
ايتپاقشى, بىرەر ۋاقىت بۇرىن قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ كوميتەتى ەلىمىزدە قۇرامىندا كونسەرۆانتتارى مەن انتيبيوتيكتەرى جوعارى شۇجىقتار ساتىلىپ جاتقانىن ايتىپ, دابىل قاققان. بارلىعى – رەسەيلىك ونىمدەر. مىسالى, قۇرامىندا ناتري نيتريتى مەن انتيبيوتيكتەر كوپ ءونىمدى تۇتىنعان ادامنىڭ دەنساۋلىعى كۇرت ناشارلايدى. ال ساراپتاماعا الىنعان 1241 شۇجىقتىڭ 285-ءى تەحنيكالىق تالاپتارعا سايكەس كەلمەگەن. نەگىزىنەن العاندا, ماماندار رەسەيدەگى «ستارودۆورسكيە كولباسى», «ومسكي بەكون» سياقتى ءىرى-ءىرى كاسىپورىنداردىڭ ونىمدەرىنىڭ قۇرامىن زەرتتەپ, جاعالارىن ۇستاعان. ۇستاماي قايتسىن, جۇرتتىڭ دەنى ءسۇيىپ جەيتىن «دوكتورسكايا» شۇجىعىندا ناتري ءنيتريتىنىڭ كورسەتكىشى – 66,6 مگ/كگ, «بۋتەربرودنايا» شۇجىعىندا – 109,8 مگ/كگ قۇراعان. «ومسكي بەكون» اق-نىڭ ونىمدەرىندە لەۆوميتسەتيننىڭ قۇرامى دا ارتىق ەكەن. نيتريتتەر قانعا ارالاسىپ, سونىڭ اسەرىنەن مەتگەموگلابين دەگەن زات پايدا بولادى. ول گيپوكسياعا شالدىقتىرادى, ال گيپوكسيا السىزدىك تۋعىزىپ, ادامنىڭ جۇرەگىن اينىتىپ, قۇستىرۋعا اپارادى. سونداي-اق جۇيكە جۇيەسىنىڭ, جۇرەكتىڭ, بۇيرەك پەن باۋىردىڭ جۇمىسىنا زاقىم كەلتىرەدى. ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا بالالار شۇجىقتان ۋلانا بەرسە, نە بولماقپىز؟..
اركىم ءوز جۇمىسىن تياناقتى اتكارسا ەكەن. ۇلكەن سۋپەرماركەتتەر, دۇكەندەردەگى تاۋارلاردى, اسىرەسە تاعامداردى ءجىتى باقىلاۋدان ءجيى وتكىزۋ كەرەك.