«تازا ەنەرگيانى پايدالانعاندا عانا گۇل سياقتى نازىك جانە اسەم تابيعاتتى ساقتاپ قالۋىمىز مۇمكىن» دەيدى شۆەيتسارلىقتار. ەكسپو كورمەسىندە ولار «گۇل ەنەرگياسى» دەپ اتالاتىن پاۆيلونىندا ەنەرگوتيىمدىلىك پەن جاڭعىرمالى ەنەرگيا كوزدەرى سالالارىنداعى ءوز تاجىريبەسىن جانە يننوۆاتسيالارىن تانىستىرادى. سونىڭ ارقاسىندا ۇيىمداستىرۋشىلار حالىقارالىق پاۆيلونداردىڭ اراسىندا ۇزدىك بەستىككە كىرۋگە دامەلى.
پاۆيلوندا وسى تاقىرىپقا سايكەس ءتورت ءۇي تۇرعىزىلعان. ولار – كۇن ەنەرگياسى, كارتوپ ەنەرگياسى, سۋتەگى قۋاتى جانە شۆەيتسارلىق يننوۆاتسيالىق ۇيلەر. ءبىرىنشى ۇيدە كەلۋشىلەر شۆەيتساريانىڭ قۇرىلىس تەحنولوگيالارى مەن ەنەرگەتيكاداعى جاڭاشىلدىعىمەن تانىسادى. ءۇي دەپ وتىرعانىمىز – مونتە-روزا تاۋىندا ورنالاسقان ەلەكتر ەنەرگياسىن وزدىگىنەن شىعاراتىن ءۇيدىڭ جوباسى. ەكىنشى ۇيدە اسپازدار كارتوپتان «Rösti» ۇلتتىق تاعامىن جاساۋدى ۇيرەتىپ, كۇندەلىكتى ومىردە ەنەرگيا ۇنەمدەۋدىڭ جولدارىن ايتىپ بەرەدى. «كەز كەلگەن نارسەدەن ەنەرگيا الۋعا بولادى» دەيتىن شۆەيتسارلىقتار كارتوپتىڭ قالدىعىن ىدىسقا سالىپ, زاۋىتقا جىبەرەدى. ارنايى قوندىرعىدا كارتوپتان بيوگاز وندىرىلەدى. سوندىقتان بيوگازبەن جۇرەتىن اۆتوبۋستار بۇل ەلدە اسا تانىمال. 100 كەلى كارتوپ قابىعىنان ءوندىرىلىپ الىنعان قۋات 150 شاقىرىم جول جۇرۋگە جەتەدى.
كەلەسى ءۇي SDC شۆەيتسارلىق اگەنتتىگىمەن بىرىگىپ جاسالعان, وندا سۋدى ەنەرگيا كوزى رەتىندە پايدالانۋ تۋرالى دەرەكتى فيلم كورسەتىلەدى. ەل ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ 60 پايىزىن اعىپ جاتقان سۋدان الادى. شۆەيتساريادا 600 سۋ ەلەكتر ستانساسى بار. جالپى, بۇل مەملەكەتتە ەنەرگيا قورىنىڭ 80 پايىزى باسقا ەلدەردەن يمپورتتالادى. قازاقستان شۆەيتسارياعا مۇناي جونەلتەدى, الايدا بۇل ەنەرگيا قورىنىڭ تەك 16 پايىزىن عانا قۇرايدى. ال سوڭعى ۇيدە قوناقتار كۇن ەنەرگياسى ەسەبىنەن عارىشقا ۇشاتىن العاشقى ۇشاقپەن كەڭىنەن تانىسادى. «Solar stratos» كومپانياسى جاساپ شىعارعان قۇرىلعىنى شۆەيتسارلىق ەكو-يننوۆاتور رافاەل دومجان باسقارادى. ول 2019 جىلعا قاراي 25 شاقىرىم بيىكتىكتە ۇشاتىن ۇشاق ارقىلى اسپاننىڭ ستراتوسفەرا قاباتىنا جەتۋدى جوسپارلاپ وتىر. سونداي-اق, زەرتحانادا كەلەسى جىلى پايدالانۋعا بەرىلەتىن ەكوموبيلدىڭ تانىستىرىلىمى وتەدى.
كەزدەسۋ بارىسىندا شۆەيتساريا پاۆيلونىنىڭ كوميسسارى مانۋەل سالچلي «بولاشاق ەنەرگياسى» تاقىرىبىنىڭ وزەكتىلىگىنە توقتالدى. «ەكى اپتا بۇرىن شۆەيتسارلىقتار 2050 جىلعا دەيىنگى ەنەرگەتيكا سالاسىنىڭ جاڭا ستراتەگياسىن قابىلدادى. ەلدە اتوم ەلەكتر ستانسالارى كەزەك-كەزەگىمەن جابىلىپ جاتىر» دەدى ول. ال شۆەيتساريانىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى ۋرس شميد كورمەنىڭ قۇرمەتتى قوناقتارى كىمدەر دەگەن سۇراققا بىلاي جاۋاپ بەردى:
– 11 تامىز كۇنى مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق كۇنىن اتاپ ءوتۋ ءۇشىن «ەكسپو» كورمەسىنە شۆەيتساريا كونفەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى دوريس ليۋتحارد كەلەدى. سونىمەن قاتار, ەلورداعا ەلدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ديدەر بۋركحالتەر جانە قارجى ءمينيسترى ۋلي ماۋرەر رەسمي ساپارمەن كەلەتىنى بەلگىلى.
پاۆيلوندى بارىنشا قىزىقتى ەتىپ جاساۋ ءۇشىن شۆەيتسارلىقتار 4,2 ملن فرانك جۇمسادى. اۋماقتى بەزەندىرۋدى «Presence Switzerland» اگەنتتىگى ءوز موينىنا الدى.
گۇلدانا تالعاتقىزى
