تانىم

XV عاسىرداعى قازاق حاندىعى



حV عاسىردا بۇگىنگى قازاقستان اۋماعىندا شىڭعىسحان ۇرپاق­تا­رىنىڭ – وردا, شيبان جانە توقاي-تەمىر اۋلەتتەرى اراسىندا كۇرەس ءجۇرىپ جاتتى. جوشىنىڭ بەسىنشى ۇلى شيبان ۇرپاقتارى ءۇشىن بۇل كۇرەس نەعۇرلىم تابىس-تى بولدى. شيبان اۋلەتىنىڭ وكىلى ابىلقايىر 1428 جىلى جاڭا ساياسي قۇرىلىمنىڭ بيلەۋشىسى بولىپ جاريالاندى, بۇل مەملەكەت تاريحي ادەبيەتتە حاندىقتىڭ نەگىزىن سالۋشىنىڭ ەسىمىمەن «ابىلقايىر حاندىعى» نەمەسە «كوشپەلى وزبەكتەر مەملەكەتى» دەگەن اتاۋ الدى. 1459 جىلى ابىلقايىرمەن بولعان كوپجىلعى كۇرەستەن كەيىن, جوشى حاننىڭ ۇلكەن ۇلى وردا ەجەننىڭ ۇرپاقتارى, ورىس حاننىڭ نەمەرەلەرى, كەرەي مەن جانىبەك قول استىنداعى تايپالارمەن جەتىسۋ جەرىنە كوشىپ كەتتى. ولار 1465-1466 جىلدار شاماسىندا قازاق حاندىعىن قۇردى. 1468 جىلى قارسىلاستارىنىڭ كۇشەيىپ كەتۋىنەن قورىققان ابىلقايىر حان قازاق حاندارىنا قارسى جورىققا شىقتى, الايدا, جولدا اۋىرىپ, قايتىس بولدى. ول ومىردەن وتكەننەن كەيىن ابىلقايىر حاندىعى قۇلادى. بۇل جاعداي 1469-70 جىلدارى قازاق حاندارىنىڭ شىعىس دەشتى قىپشاق جەرىنە قايتا ورالۋىنا مۇمكىنشىلىك بەردى. بۇل جەردە ولارعا قارسىلىق ۇيىمداستىرۋ ابىلقايىردىڭ نەمەرەسى مۇحاممەد شەيبانيدىڭ عانا قولىنان كەلدى. قازاق حاندارىنىڭ ونىمەن كۇرەسى الما-كەزەك ناتيجەمەن حV عاسىردىڭ سوڭىنا دەيىن سوزىلدى. وزبەك تايپالارىنىڭ ءبىر بولىگىن باسقارعان شيبان ۇرپاقتارى مۇحاممەد شەيباني باسشىلىعىمەن ءحVى عاسىردىڭ باسىندا قازاقستان اۋماعىنان ورتا ازياعا كەتتى, وندا ولار ءامىر تەمىردىڭ ۇرپاقتارىن تالقانداپ, جاڭا مەملەكەت قۇردى.




تاعىدا

admin

«استانا اقشامى» گازەتى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button