وتان وتباسىنان باستالادى. سول ءبىر كىشىگىرىم وتانىمىزدىڭ ىرگەسى بيىك, بوساعاسى بەرىك بولۋى ەكى جاسقا دا بايلانىستى. اتا-بابالارىمىز ون ءۇش – ءبىرىنشى مۇشەل جاس دەپ, بالالارىن وسى جاستا ەرەسەككە تەڭەپ, وتباسى دەگەن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى ارتقان. «ون ۇشتە وتاۋ يەسى» دەگەن وسىدان شىقسا كەرەك. بىراق بۇل ءسوزدىڭ ماعىناسىن تۋرا تۇسىنۋشىلەر قاتارى جىل ساناپ كوبەيىپ بارادى.
وتباسىن قۇرۋ – ۇلكەن ءىس. ەر مەن ايەلدىڭ قۇقىقتارىنىڭ قىسقارىپ, ورتاق مىندەتتەرىنىڭ ەكى ەسەلەنۋى. بۇل ىسكە بارىنشا سالماقتىلىقپەن قاراپ, نەكەنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىنۋ كەرەك. بىراق قازىرگى قوعامدا ماحابباتقا باستارى اينالىپ, ەرتە ۇيلەنىپ جاتقانداردىڭ سانى ارتۋدا. ايتپاعىم, ەرتە نەكەنىڭ ەرتەڭى بۇلىڭعىر. «ۇيلەنۋ وڭاي, ءۇي بولۋ قيىن» دەپ بەكەر ايتپاعان شىعار. جاس وتاۋ تىككەندەر ۋاقىت وتە وتباسىلىق ءومىردىڭ اۋىر جۇگى يىقتارىنا تۇسكەندە ءوز شەشىمدەرىنەن اينىپ, نەكەلەرىنىڭ قاتەلىك بولعانىن, سەزىمدەرىنىڭ جالعان ەكەنىن ءتۇسىنىپ جاتادى. ال مۇنىڭ سوڭى اجىراسۋمەن بىتەدى. ساراپشىلاردىڭ زەرتتەۋلەرىنشە, ەرتە نەكە قۇرعانداردىڭ 90 پايىزعا جۋىعى اقىرىندا ساتسىزدىككە ۇشىرايدى ەكەن. سونىمەن قاتار 2019 جىلعى ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك, كامەلەت جاسىنا تولماي نەكەگە تۇرعان قىزداردىڭ سانى 984 بولسا, جىگىتتەر سانى 70-كە تەڭ. ءتىپتى مەملەكەتتىڭ زاڭمەن تىيىم سالۋىنا قاراماستان بۇل ساندار ازاياتىن ەمەس. ەرتە جاستا وتباسى قۇرعاندار بۇل شەشىمدەرىنە ماحاببات ارقاۋ بولدى دەيدى. وزدەرىنىڭ ۇيلەنگەنىن, جۇكتىلىگىن جاسىرماي, كەرىسىنشە, Instagram جەلىسىندە جار سالۋدا. ءتىپتى كەزدەسىپ, وتباسى بولۋىنىڭ ەرتەگىدەگىدەي ادەمى وقيعالارىن ايتىپ بەرىپ جاتادى. قازىرگى جاستار مۇنداي ىستەرىمەن كىمدەرگە ەلىكتەۋدە؟ وسى ءتاتتى ەرتەگى ارتىندا قانداي سىر جاتىر؟ حايپ پا؟ الدە كامەلەتكە تولماي وتباسىن قۇرۋ ترەندكە اينالىپ بارا ما؟ مۇمكىن ەرتە جۇكتىلىك بولار؟ دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنە جۇگىنسەك, الەمدە جىل سايىن 16 ميلليون كامەلەتكە جەتپەگەن قىز جۇكتى بولىپ قالادى. 15 پەن 18 جاستاعى 3 ميلليون بويجەتكەن جاساندى تۇسىك جاساتادى. ولاردىڭ قاتارىندا قاراكوز قازاق قىزدارى دا بار. ەلىمىزدە 2020 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىنىڭ وزىندە ەرتە جۇكتىلىك 3398 قىزدا انىقتالعان. بۇل, اتاپ وتكەنىمىزدەي, 15-18 جاس ارالىعىنداعى قىزدار. وسىنداي جاس وتباسى قۇرعانداردىڭ بىرنەشەۋىنە توقتالىپ كەتسەك. ل. اتتى كەيىپكەرىمىز Instagram جەلىسىندە تويىنان ءبىر-ەكى ءۇزىندى مەن جارىنىڭ سۋرەتتەرىمەن بولىسكەن ەكەن. ال «جا-سىڭىز نەشەدە؟» دەپ سۇراعانىمىزدا «13» دەپ قىسقا قايىردى. كەلەسى كەيىپكەرلەرىمىز وزدەرىنىڭ جاسىن اي, كۇنىنە دەيىن (18.03.04/31.03.04) جاسىرماي جازىپ تا قويعان. پاراقشاسىنا كىرسەڭىز, كوزىڭىزگە تۇسەرى اينا الدىنداعى سۋرەت. ول سۋرەتتە كامەلەت جاسىنا تولماعان قىزدىڭ جۇكتى ەكەنى بىردەن بايقالادى. 8-ءىنشى ايى ەكەن. ال پوستىندا بىلاي دەپ جازادى: «16 جاستا جۇكتىلىك قالاي بولىپ جاتىر؟ ءيا, بارلىعى تاڭعالادى قيىن ەمەس پە, ۇيات ەمەس پە, ءالى ەرتە عوي دەپ…». جاس قىزدىڭ مەكتەپتەگى بىلىمنەن گورى ماحابباتتى ءجون كورگەنى سوزدەرىنەن كەتكەن قاتەدەن بايقالادى. بولاشاقتا اجىراسۋ ماسەلەسىمەن بەتپە-بەت كەلسە, ءبىلىمسىز انا نە ىستەمەك؟ ال پوست استىنداعى پىكىر بىلدىرۋشىلەردى ەكى ساناتقا بولۋگە بولادى. ءبىرى «نە سۇمدىق؟ ءالى ەرتە ەمەس پە؟ اتا-اناڭ قايدا قاراپ ءجۇر؟ زامان نە بولىپ بارادى…» دەسە, ەندى ءبىرى باقىت تىلەپ, قولداپ جاتىر. شىنىمەن دە, زامان نە بولىپ بارادى؟ وتباسىن قۇرۋ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى قاجەت ەتەدى. ال اق پەن قارانىڭ اراجىگىن اجىراتا المايتىن جاستاردىڭ وتباسىلى ومىرگە اياق باسۋى دۇرىس ەمەس. ەرتە جاستا نەكە قيۋ – ءسىز بەن ءبىزدى الاڭداتار ماسەلەنىڭ ءبىرى.
جانسايا اسىلبەك,
ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى
