«ۆوزروجدەنيە» نەمىستەر قوعامىنىڭ, قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم جول كارتاسى» مەگا-جوباسىنىڭ اياسىندا بەلگىلى مادەنيەتتانۋشى, تاريحشى-ەتنوگراف, پۋبليتسيست ءارى قوعام قايراتكەرى ياكوب فيشەردىڭ شىعارماشىلىق كەشى ءوتتى.
«وتانىم – قازاقستان, تۋعان جەرىم – وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى, قازاقشا اتىم – جاقىپ» دەپ تانىستىرعان ياكوب فيشەر كەشكە جينالعانداردى قازاقى مىنەزىمەن باۋراپ الدى. ول قازاق اندەرىن, اسىرەسە, ءشامشىنىڭ شىعارمالارىن ناقىشىنا كەلتىرە ورىندايدى ەكەن. قازاق توپىراعىندا دۇنيەگە كەلگەن عالىم قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋ ارقىلى ونىڭ مادەني بولمىسى مەن جان دۇنيەسىن تانىپ, سالت-ءداستۇرىن جەتە تۇسىنگەنىن ايتتى. كوپ جىلدار بويى تەمىرتاۋ قالاسىنداعى, كەيىننەن الماتىداعى نەمىس تەاترلارىندا قىزمەت ەتكەن ياكوب 1990 جىلدارى تاريحي وتانى – گەرمانياعا كوشىپ كەتكەن ەدى. «وسىندا, مادەنيەت سارايى مەن تەاترلارىندا تالاي رەت ونەر كورسەتكەن ەدىم. قالا كوشەلەرىن ارالاپ كورىپ, تاڭ قالدىم. قالا قاتتى وزگەرىپتى, ادام تانىماستاي كوركەيىپ كەتكەن. تەك بىزدەردى تۋعانىنداي قۇشاق جايىپ قارسى الاتىن حالىقتىڭ اق جارقىن كوڭىلى وزگەرىسسىز, سول كۇيىندە قالىپتى» دەپ, گاسترولدىك ساپارمەن ارقا جەرىندە بولعان كۇندەرىن ەسكە الدى.
– كەڭەستەر كەزىندە كوپ نارسەگە تىيىم سالىنعاندىقتان, نەمىستەر ءوزىنىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىن ساقتاپ قالۋدى عانا ارمانداعان ەدى. وسى ورايدا, قازاقستانداعى مادەنيەت پەن ءتىلدىڭ ساقتالۋىنا جاسالىپ جاتقان ۇلتتىق ساياسات مەنى تامساندىرادى, – دەيدى عالىم.
فيشەر مىرزا قازىرگى تاڭدا تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسىنا, سىرتقى ساياساتى مەن مادەنيەتىنە ەۋروپالىقتاردىڭ ۇلكەن قۇرمەتپەن قارايتىنىن جەتكىزىپ, وسى ەكى حالىقتىڭ مادەني بايلانىسىنىڭ جالاۋگەرى بولىپ جۇرگەنىن ماقتانىش تۇتادى. ول ەۋروپادا ەتنيكالىق نەمىستەردىڭ تاعدىرىمەن تانىستىراتىن «حالىق جولى: كسرو/تمد نەمىستەرىنىڭ تاريحى جانە قازىرگى ءومىرى» اتتى جىلجىمالى كورمەنى تۇراقتى تۇردە وتكىزىپ كەلەدى. ونىڭ سوزىنەن قازاق توپىراعىنان ىرگە اجىراتقان نەمىستەردىڭ ەسكى جۇرتىنا ساعىنىشى ءالى دە باسىلماعانىن بىلدىك. قازاقستاننان گەرمانياعا قونىس اۋدارعان 1 ملن 300 مىڭعا تارتا نەمىستىڭ قازاق جەرىنە ىستىق ىقىلاستارىن سۋىتپاي, ەلدەگى جاڭالىقتارعا قۇلاقتارىن تۇرە جۇرەتىنى سوندىقتان ەكەن.
ۇلتارالىق تاتۋلىققا سىنا قاققىسى كەلگەندەردى زاڭ بابىمەن جازالايتىن قازاق ەلى تاتۋلىق پەن دوستىقتىڭ تۋىن جەلبىرەتكەندەردى قۇرمەتپەن قارسى الىپ, تورىنە شىعارادى. استانا تورىندەگى جىلى كەزدەسۋ دە تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ۇلت ساياساتىنداعى ۇستانىمىنىڭ ناتيجەسىندە جۇزەگە استى. تۋعان جەرىنە ساعىنىپ جەتكەن نەمىس جاماعايىنمەن وتكەن كەزدەسۋدە ءبىزدىڭ قوعامداعى بەيبىتشىلىك پەن بىرلىك – «وركەنيەتتى» دەيتىن ەۋروپا ەلدەرىنىڭ دە قولى جەتپەگەن بيىگى ەكەنىن ويلادىق.
