بيىل جاڭا وقۋ جىلىندا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرى تولىق كوشىپ بولادى. 2016 جىلى ەل مەكتەپتەرىنىڭ 1-سىنىبىنان باستالعان جاڭا جۇيە 2020 جىلعا دەيىن كەزەڭ-كەزەڭمەن بارلىق سىنىپتاردى قامتىدى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا, بۇل – الەمدىك تاجىريبەنىڭ وزىق ۇلگىسى. ەندەشە ءبىلىم باعدارلاماسىنداعى جاڭارتىلعان جۇيەگە مەكتەپتەر تولىقتاي ءازىر بولدى ما؟ بۇل رەفورمانىڭ تيىمدىلىگى نەدە؟ وسى ۋاقىتقا دەيىن جاڭا مازمۇندا ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى ءوزىن قانشالىقتى اقتادى؟ جاقىندا حالىقارالىق «قازاق ءتىلى قوعامى» قالالىق فيليالىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن رەسپۋبليكا مۇعالىمدەرى اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىلدى. وسى ورايدا ءبىلىم سالاسىنداعى وزەكتى سۇراقتارعا ءبىز دە جاۋاپ ىزدەگەن ەدىك. رەسپۋبليكالىق «QAZBILIM» ورتالىعى ديرەكتورى, حيميا عىلىمدارىنىڭ PhD دوكتورانتى اياتجان احمەتجانمەن بولعان سۇحباتتى ۇسىنامىز.
– اياتجان مىرزا, «ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋ» بويىنشا وقۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋدە قازاقستاندىق پەداگوگ-پراكتيكتەردىڭ جانە عالىمداردىڭ ۇسىنىستارى ەسكەرىلىپ جاسالعان دەيدى. وسىعان قاراماستان, ءبىلىم سالاسىنا سىن كوپ. نەلىكتەن؟
– ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاساعاندا, قازاقستاندىق ۇستازداردىڭ پىكىرى ەسكەرىلگەن دەگەن – جاڭساق پىكىر. ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى كەمبريدج باعدارلاماسى نەگىزىندە جاسالعان نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنىڭ باعدارلاماسىن جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەرگە بەيىمدەۋ بولدى. وكىنىشكە قاراي, بىرىنشىدەن, بۇگىنگى جالپى مەكتەپتەردىڭ الەۋەتى مەن جاعدايى مۇلدە ەسەپكە الىنبادى. ەكىنشىدەن, ۇلتتىق, الەۋمەتتىك ەرەكشەلىك ەسكەرىلمەي, الدىمەن ورىسشا جازىلىپ, سوسىن قازاقشاعا اۋدارىلعان شالا-جانسار باعدارلاما بولدى. مەكتەپ باسقا, باعدارلاما باسقا, بالا باسقا بولدى. ۇشاققا ارنالعان دوڭعالاق ماشيناعا جارامايدى. ءدال سول سەكىلدى جاعداي. كەز كەلگەن رەفورما شىعۋ تەگىنە ەمەس, قولدانىلاتىن جەرىنە بەيىمدەلۋ كەرەك. سوندىقتان جاڭا باعدارلاما تۇيەنىڭ مۇرنىن جۇدىرىقپەن تەسۋدەي وراشولاق. سوندىقتان ول تۇزەلمەي, سىن ازايمايدى.
– جاڭا مازمۇندا ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن ەلىمىزدە كوپتەگەن ءپان مۇعالىمدەرى بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارىنان ءوتتى. ناتيجە قالاي دەپ ويلايسىز؟
– ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىن جاڭارتۋ اياسىندا مۇعالىمدەر مەتودولوگيالىق تۇرعىدا قايتا دايىنداۋدان ءوتتى. بىراق ول ۇيرەنگەندى قازىرگى جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكتەپتەرىندە قولدانۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبىن جوعارىدا ايتتىم. سوندىقتان ودان ۇلكەن ناتيجە كۇتۋ – ابەستىك.
– سوندا ول بوسقا كەتكەن ۋاقىت بولعانى ما؟
– ەندى ءوزىڭىز ويلاڭىزشى, الدى 9 اي, ارتى 3 اي تىلدىك دايىندىقتان ءوتتى. بىراق 9 اي اعىلشىن ءتىلىن ءۇيرەنۋ ارقىلى اعىلشىن تىلىندە ساباق بەرۋ مۇمكىن بە؟ جوق! سوندىقتان ءبارى دە اقىلعا قونىمسىز, ءۇستىرت.
– ال ەندى قانشاما پەداگوگتى وسى جاڭا مازمۇندا ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋ ءۇشىن مەملەكەتتەن قىرۋار قارجى ءبولىندى. باعدارلاما شەڭبەرىندە «ورلەۋ» بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ ۇلتتىق ورتالىعى اق جانە «نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرى» تاراپىنان ۇيىمداستىرىلاتىن ءىس-شارالار بار ەمەس پە؟
– باستاپقى كەزىندە ايتقانبىز. ول – دالاعا كەتكەن اقشا. ەسىل ەكونوميكا. ونىڭ سۇراۋى بولۋ كەرەك ەدى. سۇرالمادى. الدىڭعى مينيستر كومانداسى وسى ىسپەن ءالى ءىستى بوپ ۇستالىپ جاتىر. ۆيتسە-مينيستردەن اتشى-قوسشىعا دەيىن ءبىراز ادام جەمقورلىق بابىمەن ءىستى بولدى. سوندىقتان بۇل ءىستىڭ ناتيجەسى تۋرالى ايتۋدىڭ ءوزى – ءسوز شىعىنداۋ.
– «جاڭارتىلعان ءبىلىم مازمۇنىن» ودان ءارى جەتىلدىرۋ كەرەك دەپ ءبىلىم ءمينيسترىنىڭ ءوزى دە مويىندادى. ءبىراز سىن ايتتىڭىز. بىلىكتى مامان رەتىندە قاي تۇرعىدان جەتىلدىرۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟
– ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆپەن كەزدەسكەندە بۇل ۇسىنىستى ايتتىم. ياعني, بىرىنشىدەن, باعدارلامانى مەكتەپتىڭ شارت جاعدايىنا بەيىمدەۋ. مۇمكىن ىستەردى العا شىعارىپ, 100 قويدان 120 قوزى الۋ ناۋقانى سەكىلدى مۇمكىن ەمەس شارۋانى قىسقارتۋ. مۇعالىمدەردىڭ مەتودولوگيالىق ەمەس پاندىك دايىندىقتى شىڭداۋ سەكىلدى دۇنيەلەر اسا ماڭىزدى. مينيستر موينىنداعى جۇك تىم اۋىر. جىگەرى جەتسە, قابىلەتى جەتەرلىك دەپ ويلايمىن. ارينە, وسىنى تۇيسىنەتىن ۇيلەسىمدى كوماندا كەرەك.
