2008 جىل – قازاقستان ءۇشىن دە, الەم ءۇشىن دە ماڭىزدى جانە شىم-شىتىرىق وقيعالارعا تولى بولدى: اقمولا قالاسىنىڭ استانا مارتەبەسىن يەلەنۋىنىڭ 10 جىلدىق مەرەيتويى, بەيجىڭ وليمپياداسى, اقش-تان باستالعان يپوتەكالىق داعدارىستىڭ بۇكىلالەمدىك قارجىلىق قۇلدىراۋعا اكەلىپ سوقتىرۋى, ت.ب. ءبىزدىڭ ۇجىم ءۇشىن ماڭىزدىسى – بۇرىنعى «استانا حابارى» گازەتىنىڭ وسى جىلدىڭ 9 تامىزىنان باستاپ «استانا اقشامى» بولىپ شىعا باستاۋى. ەل ومىرىندە ورىن العان باسقا دا وقيعالار از ەمەس ەدى. سولاردىڭ گازەت بەتىندە جارىق كورگەن نەگىزگى دەگەندەرىن ىقشامداپ كورسەتۋگە تىرىستىق.
گازەتتىڭ العاشقى سانى استانانىڭ 10 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان اقپاراتپەن باستالىپ, جىل بويى بۇل تاقىرىپتا ءىرىلى-ۇساقتى ماتەريالدار ۇزبەي جاريالانىپ تۇردى. بەلگىلى عالىمداردىڭ ماقالالارى جارىق كوردى. البەتتە, ەلوردادا قارقىندى جۇرگىزىلىپ جاتقان قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ
بارىسى ءاردايىم ەل نازارىندا ءجۇردى.
«مەرەيتويلىق نىساندار مەرزىمىندە تاپسىرىلۋى ءتيىس»
«كەشە پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆ پەن قالا اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ەلوردادا سالىنىپ جاتقان بىرقاتار قۇرىلىس نىساندارىن ارالادى. بۇلاردىڭ كوپشىلىگى استانا كۇنى پايدالانۋعا بەرىلەتىن عيماراتتار» دەلىنگەن گازەتتىڭ كەزەكتى ءبىر نومىرىندە.
ۇكىمەت باسشىسى مەن قالا اكىمى ارالاعان نىسانداردىڭ ءبىرى – 30 مىڭ جانكۇيەرگە ارنالعان جابىق ستاديون. الەمدە توبەسى اشىلىپ-جابىلاتىن جىلجىمالى شاتىرى بار بەس ستاديون بار ەكەن, سونىڭ ءبىرىنىڭ استانادا سالىنۋى – ۇلكەن جەتىستىك ەكەنى ءسوزسىز. ايتا كەتەيىك, بۇگىندە تۇرعىندار مەن قالا مەيماندارىنىڭ كوزىن قۋانتاتىن ايتۋلى عيماراتتاردىڭ كوپشىلىگى سول كەزەڭدەردە سالىنعانى بەلگىلى. ماسەلەن, ورتا ازياداعى ەڭ بيىك 40 قاباتتى عيمارات (سول جىلدارعى جاعداي بويىنشا-اۆت.) – «قازاقستان تەمىر جولى» ۇك» اق-تىڭ ەگىز قوزىداي قوس كورپۋستان تۇراتىن باس كەڭسەسى 2008 جىلى پايدالانۋعا بەرىلدى.
«جۇلدىز بولىپ ايتماتوۆ اقتى»
وسى جىلى «ادامزاتتىڭ ايتماتوۆى» اتانعان شىڭعىس اعامىز سەكسەنگە قاراعان شاعىندا اقتىق ساپارعا اتتانىپ كەتىپتى. قانىندا تۇركىنىڭ تەكتىلىگى بار, قازاق-قىرعىزعا ورتاق تاۋ تۇلعا تۋرالى جازۋشى راقىمجان وتارباەۆ: «التىنعا ساتىلماعان ارىستى اجال قانشاعا باعالاعانىن كىم بىلگەن؟! – دەپ ەستەلىك جازادى گازەتتىڭ 12 ماۋسىم كۇنىندەگى سانىندا ءوزى دە ەگىلە وتىرىپ, وقىرماندى دا ەگىلتىپ. – «دۇنيەدەن چىكەڭ ءوتتى» دەگەندە, قاراشىعىمىز ماڭىپ-ماڭىپ بارىپ ورنىن ارەڭ تاپقان. بەسكۇندىك ءپاتۋاسىز جالعان ەڭ قۇرىعاندا ءبىر بۇلك ەتسەيشى. قۇيىن دا ويناماپتى. جەتىم بۇلت تا سىركىرەمەپتى».
الەم ادەبيەتىنىڭ پاتريارحتارىنىڭ ءبىرى بولعان, پروزا جانرىنا ليريزم ءستيلىن ەنگىزگەن زاڭعار تۇلعادان, ۇلتتىق مادەنيەت پەن ونەردى, سانا مەن ساپانى, كينو مەن دراماتۋرگيانى شىرقاۋ بيىككە كوتەرگەن كورەگەن جاننان ايىرىلىپ قالدىق.
«ەسىلدە ەندى كەمەمەن جۇزەمىز»
استانانىڭ ون جىلدىق مەرەيتويىنا وراي ەسىل وزەنىنە العاش رەت شاعىن كەمە ءتۇسىرىلدى. قالا تۇرعىندارى ءۇشىن ايتۋلى وقيعانى گازەت ءتىلشىسى قىمبات توقتامۇرات بىلاي سۋرەتتەيدى: «وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن استانادا كەمە جۇرەدى دەسە, ول ەرتەگىدەي ەلەستەر ەدى. ەندى مىنە, قالا اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن ءبىر ايدان بەرى ەسىل وزەنىندە شاعىن كەمەلەر جۇزە باستادى. سۋ كولىكتەرىنىڭ قىزمەتىن ۇيىمداستىراتىن, كۇتىپ-باپتايتىن «ەسىل-استانا» مەكەمەسى قۇرىلدى» دەيدى ءتىلشى.
قالا بيۋدجەتىنەن كەمە تاسىمالى قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋعا 2 ميلليارد تەڭگە جۇمسالىپتى. بۇل شىعىنداردىڭ ىشىنە جاڭادان ساتىپ الىنعان ءۇش كەمە دە كىرەدى: 30 ورىندىق ەكى كەمە, 65 ورىندىق ءبىر كەمە. كەمەنى باسقارۋشى جانە قىزمەت كورسەتۋشى ماماندار قازاقستاننىڭ باسقا وڭىرلەرىنەن شاقىرتىلعان.
«جاسامپاز قازاقستاننىڭ جاڭا بويتۇمارى»
«استانا كۇنى ەلىمىزدىڭ باياندى بولاشاعىنا باعىت سىلتەيتىن ەڭسەلى ەسكەرتكىش – «قازاق ەلى» مونۋمەنتىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. ونىڭ سالتاناتتى اشىلۋىنا قاتىسقان ەلباسى نۇرسۇلتان
نازارباەۆ ەلىمىزدىڭ باستى ەسكەرتكىشى وسى بولاتىنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى» دەلىنگەن گازەتتىڭ مەرەكەلىك سانىنداعى ماقالادا.
البەتتە, ۇلتتىق مەرەكەلەر – تەك ءىشىپ-جەۋ ءۇشىن ەمەس, ۇلت بولىپ ۇيىسۋ, ونىڭ ۇلىلىعىن ۇلىقتاۋ, ساناسىن سەرگىتۋ, تاريحىمىزدى جاڭعىرتۋ ءۇشىن قاجەت. «مىڭ ءولىپ, مىڭ تىرىلگەن» قازاق حالقىنىڭ باسىنان نەبىر زوبالاڭدار, زار زاماندار, «اقتابان شۇبىرىندىلار» مەن اشارشىلىق جىلدار, تالاي ناۋبەتتەر مەن قىرعىندار ءوتتى. بىراق سونىڭ بارىنەن جاراتقاننىڭ جار بولۋىمەن, حالىقتىڭ جانقيارلىعى مەن ەرلىگىنىڭ, توزىمدىلىگى مەن ومىرشەڭدىگىنىڭ ارقاسىندا امان شىقتى. كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قازاق ۇلتىن جويىپ جىبەرۋگە باعىتتالعان بارلىق قۇيتىرقى امال-ايلالارىنان, قاسكوي ساياساتىنان جۇيكەسى جۇقارىپ, جانى جۇدەپ, رۋحى جۇتاڭدانعانىمەن, ءتۇپتىڭ-تۇبىندە ءبارىبىر ۇلتتىق بولمىسىن, اتا-بابانىڭ تەكتىلىك قاسيەتىن ساقتاپ قالا الدى. وعان بۇگىندە تاۋەلسىز مەملەكەت بولىپ ءتۇتىن تۇتەتىپ وتىرۋىمىز, ۇرپاعىمىزدىڭ ەشكىمگە جالتاقتاماي بۇلا بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقاندىعى دالەل. سوندىقتان استانا كۇنى قارساڭىندا اشىلىپ وتىرعان «قازاق ەلى» مونۋمەنتى – قازاق تاريحىنىڭ وتكەنىن, بۇگىنىن جانە بولاشاعىن تۇتاس قامتيتىن بىرەگەي كومپوزيتسيا رەتىندە قابىلدانۋى ءتيىس.
«قاپ تاۋىنداعى قىرعىن»
ەستەرىڭىزدە بولسا, بەيجىڭدە 2008 جىلى 8 تامىزدا ءححىح جازعى وليمپيادا ويىندارىنىڭ الاۋى جاعىلعان كۇنى گرۋزيا مەن رەسەي اراسىندا سوعىس ءورتى بۇرق ەتە قالىپ, الەم جۇرتشىلىعىن دۇرلىكتىرگەنى بەلگىلى. وسى اتىشۋلى ۋاقيعا «استانا اقشامى» گازەتىنىڭ بەتىنەن دە كورىنىس تاپقان. دەگەنمەن, ماقالا اۆتورى ەربولات قامەن ساياسي ساراپتاما جاساعاندا «وگىز ولمەس, اربا سىنباس» ءتاسىلدى ۇستانعان. ءبىر ءتاۋىرى – جۋرناليست جانجالداسۋشى ەكى تاراپتىڭ دا ىڭعايىنا قۇلاي كەتپەگەن. ساياسي ساراپتامادا وسى وقيعاعا قاتىستى باتىس اقپارات قۇرالدارىنىڭ دا, رەسەيلىك اقپارات قۇرالدارىنىڭ دا پىكىرلەرىن قوسا ۇسىنىپتى. ماقالا سونىسىمەن قۇندى.
بەيجىڭ وليمپياداسى
«بالاسى الاماندا اتقا شاپسا, شەشەسى ۇيدە تاقىمىن قىسىپ وتىراتىن» ۇلتتىڭ ۇرپاعى ەمەسپىز بە, سوندىقتان قازاقتىڭ وليمپياداعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى زور. باسەكە, ءباس, نامىس تايتالاسقا تۇسەتىن جەردە بويىمىزدا باتىر بابالارىمىزدان قالعان جاۋىنگەر كوشپەندىلەردىڭ قانى ويناپ شىعا كەلەتىنى راس. وسى ەرەكشەلىكتى ەسكەرىپ, «استانا اقشامى» گازەتى بەيجىڭدە ءوتىپ جاتقان ءححىح جازعى وليمپيادا ويىندارىنان ۇزبەي اقپار بەرىپ وتىرعان.
ءتورت جىلدا ءبىر كەلەتىن الەمدىك دوداعا قازاقستاننان سپورتتىڭ 22 تۇرىنەن 132 ۇمىتكەر قاتىسقان. ونىڭ قورتىندىسى بويىنشا 2 التىن, 4 كۇمىس, 7 قولا مەدال العان ءبىزدىڭ ەلدىڭ سپورتشىلارى جالپى كوماندالىق ەسەپتە 29-ىنشى ورىنعا تۇراقتادى. اسىرەسە, اۋىر اتلەتشىلەر (1 التىن, 2 كۇمىس, 1 قولا مەدال), بوكسشىلار (1 التىن, 1 قولا مەدال) جانە بالۋاندار (1 كۇمىس, 4 قولا مەدال) ەرلەدى. وليمپيادا كۇندەلىگى گازەت بەتىندە ۇزبەي جاريالانىپ, وقىرمانداردىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرىپ تۇردى.
قاتە جارنامالار
گازەتتىڭ 16 تامىز كۇنگى سانىندا قالاداعى جارنامالارعا شولۋ جاسالعان. ماقالا اۆتورى قالا استانا بولعالى ون جىل وتسە دە, ولاردىڭ قازاقشا نۇسقاسى ءالى دە قاتەگە تولى ەكەنىن ايتىپ قىنجىلادى. «تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسى قازاقشا قاتە جازىلعان جارنامالاردى تۇزەتۋمەن الەك, بىراق وعان جارناما بەرۋشىلەر «بىلق» ەتپەيدى. ويتكەنى, قاتە جازۋ ءۇشىن ەشكىمگە ايىپپۇل سالىنبايدى, قۇزىرلى ورگاندار تەك «اۋىزشا قورقىتۋدان» ءارى اسپايدى» دەيدى. ماقالادا قازاقشا قاتە جازىلعان جارنامالار ءۇشىن تولەنەتىن ايىپپۇل مولشەرىن ۇلعايتۋدى جانە ءتىل تازالىعى ءۇشىن كۇرەستىڭ پارمەندىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسى كوتەرىلگەن.
100 مەكتەپ پەن 100 اۋرۋحانا
ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ۇكىمەتكە 3 جىلدىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك نىساندارعا مۇقتاج ەلدى مەكەندەردە 100 مەكتەپ پەن 100 اۋرۋحانا سالۋدى تاپسىرعانى ەستەرىڭىزدە. گازەتتىڭ 16 قىركۇيەك كۇنگى سانىندا وسى ماسەلەنىڭ بارىسى تۋرالى باياندالادى. «بۇل – ەلىمىزدە بۇرىن-سوڭدى بولماعان ءىرى جوبا. وسىنشاما نىساندار جاقىن جىلدارى سالىنىپ بىتسە, الەۋمەتتىك سالادا قوردالانىپ جاتقان تالاي ماسەلەلەر شەشىلەر ەدى» دەيدى ماقالا اۆتورى.
گازەتتە مۇنان ءارى استانادا قانداي نىسانداردىڭ قۇرىلىسى قولعا الىنعانى, ولاردىڭ جۇمىس بارىسى تۋرالى تاپتىشتەپ جازىلعان.
«ورتامىزدى تولتىرعان ورالماندار»
ەلىمىز ەگەمەندىك العاننان باستاپ وسى كۇنگە دەيىن سىرتتان تۋعان وتانىنا ورالعاندار مەن وسىندا ءوسىپ-ونگەن قانداستاردىڭ سانى 1 ميلليوننان اسىپتى. كەڭەستىك زامانداردا ءوز اتامەكەنىندە وتىرىپ ازشىلىققا اينالعان قازاق ءۇشىن شەتەلدەردەن قانداستارىمىزدىڭ ورالۋى – زور رۋحاني كۇش بولدى, ۇلتتىق سەنىمدى بەكىتتى. سىرتتان كەلگەن قانداستار كومەسكىلەنىپ بارا جاتقان سالت-ءداستۇرىمىزدى جاڭعىرتتى, كۇشىمىزگە – كۇش, قۋاتىمىزعا – قۋات قوستى. ادەبيەتىمىز بەن مادەنيەتىمىز بايىدى. بۇگىندە ولار تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ ءارتۇرلى سالالارىندا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ, ەگەمەندىگىمىزدىڭ ىرگەسىن بەكىتۋگە زور ۇلەس قوسىپ جاتىر.
قانداستاردىڭ اتا-بابا مەكەنىنە ءبىرجولاتا ءسىڭىستى بولىپ كەتۋى, ومىرلەرىنىڭ جايلى بولۋى ءۇشىن مەملەكەت تە, جەرگىلىكتى جۇرت تا حال-قادىرلەرىنشە كومەكتەسىپ جاتىر. ارينە, قانشا جەردەن «وتانىم», «اتا-جۇرتىم» دەپ ساعىنىسىپ كەلگەنىمەن, ولاردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىندا كەزدەسكەن قيىنشىلىقتارى از بولمادى. ورىستانعان قوعامنىڭ كەرتارتپالىعى قانداستارعا بارىنەن قيىن ءتيدى. وسى جانە باسقا دا ماسەلەلەردى گازەتتىڭ 27 قىركۇيەك كۇنگى سانىندا قايرات بەكەنۇلى كوتەرگەن ەكەن.
