جاپون پاۆيلونى «SMART MIX WITH TECHNOLOGY» تاقىرىبىندا كۇنشىعىس ەلىنىڭ جوعارى تەحنولوگيالىق كۇش-قۋاتىن جانە جاھاندىق ماسەلەلەردى شەشۋگە قابىلەتتىلىگىن الەم نازارىنا ۇسىنباق.
ءوزىنىڭ دامۋ جولىندا جاپونيا ەنەرگەتيكاعا قاتىستى ماسەلەلەرىمەن بىرنەشە رەت بەتپە-بەت كەلدى. جاپونيا ەكونوميكاسى 1960 جىلدارى قارقىندى دامىدى. ەنەرگيا شيكىزاتىن كوپ مولشەردە يمپورتتاۋ مەن يندۋستريالاندىرۋ ناتيجەسىندە حالىقتىڭ تۇرمىس دەڭگەيى ايتارلىقتاي كوتەرىلدى. الايدا 1970 جىلى وڭدەلمەگەن مۇناي باعاسى كەنەت قىمباتتاپ, جاپون ەكونوميكاسىنا نۇقسان كەلتىردى. وسى ءساتتى پايدالانىپ, جاپونيا ەنەرگيا ۇنەمدەيتىن اۆتوكولىكتەردى, تۇرمىستىق تەحنيكانى شىعاردى. سونىمەن قاتار, اتوم ەنەرگەتيكاسى سياقتى بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىن پايدالانۋ ارقىلى تابيعي قورى از مەملەكەت مۇنايعا نەگىزدەلگەن ەكونوميكادان الشاقتاۋدى ماقسات تۇتتى. ەنەرگەتيكا ساياساتىنا قاراي ىعىسىپ, جاپونيا دامۋدىڭ جاڭا جولىن باستاپ كەتتى.
ال جاھاندىق جىلىنۋدىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا كومىرقىشقىل گازىنىڭ ءبولىنۋىن ازايتۋدى قولعا الدى. ناقتىراق ايتساق, جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى سالاسىنداعى تەحنولوگيالاردى ازىرلەۋدى باستادى. باستاپقىدا وندىرىستىك جانە كولىك جۇيەسىنە ەنگىزىلگەن ەنەرگيا ۇنەمدەۋ ارەكەتى كەيىن حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ سالتىنا اينالدى. ناتيجەسىندە بيلىك جاپونيا ەكونوميكاسىن قالىپتى دەڭگەيدە ساقتاي وتىرىپ, ەنەرگيا تۇتىنۋدىڭ ءوسىمىن ازايتۋدا جاقسى كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزدى.
2011 جىلى بولعان ءزىلزالا مەن تسۋناميدەن كەيىن مەملەكەتتىڭ ەنەرگەتيكا ساياساتىندا جاڭا باعىت ۇستانۋدىڭ قاجەتتىلىگى تۋىندادى. ەنەرگيا شيكىزاتىنان كەيىن جاپونيا جيناعان تاجىريبەسى مەن تەحنولوگياسىن قولدانىپ, قورشاعان ورتانىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتتى. جاپونيانىڭ بۇل سالاداعى الار بەلەستەرى ءالى الدا دەيدى ۇيىمداستىرۋشىلار.
ەلدىڭ ەنەرگەتيكا سالاسىندا تۋىنداعان ماسەلەلەر مەن ولاردى شەشۋ جولدارى جاپوندىقتاردىڭ پاۆيلونىندا كورىنىس تاپقان. العاشقى ەكى اۋماق تاقىرىپتى تەرەڭىنەن تۇسىنۋگە ارنالسا, پاۆيلوننىڭ ءۇشىنشى اۋماعىندا كەلۋشىلەر جاپوندىقتاردىڭ ۇيدە ەنەرگيانى قالاي ۇنەمدەيتىنىن تاماشالاي الادى.
جاپونيا ۇلتتىق پاۆيلونىنىڭ كوميسسارى ناكامۋرا تومياسۋنىڭ ايتۋىنشا, ۇيىمداستىرۋشىلار كورمەگە سۋتەكتى جانارمايمەن جۇرەتىن كولىكتى الىپ كەلۋگە دايىن ەدى. الايدا اۋە كومپانياسى قاۋىپسىزدىك شارالارىن ەسكەرە وتىرىپ, بۇعان رۇقسات بەرگەن جوق.
– نەگىزىندە, بۇل – كادىمگى كولىك. ەرەكشەلىگى – گاز شىعاتىن تۇتىكتەن سۋ اعىپ وتىرادى. سول سۋدىڭ ءدامىن تاتىپ كورسەڭىز دە بولادى, تاپ-تازا, تۇپ-تۇنىق. مۇنداي كولىكتەر قورشاعان ورتانى مۇلدەم لاستامايدى. Toyota جانە Honda سياقتى الەمدىك ماركالار ەكى-ءۇش جىل بۇرىن سۋتەكتى كولىكتەردى شىعارا باستادى, – دەدى ول.
جاپون تىلىندە «موتتايناي» جانە «اريگوتاي» دەگەن سوزدەر بار. بۇل جاپوندىقتار كەز كەلگەن نارسەنى شۇكىرشىلىكپەن قابىلداپ, قولدا باردى سوڭىنا دەيىن ۇقىپتى پايدالانۋ كەرەك دەگەن پالساپاعا كەلەدى. قاعيدا ەنەرگيانى تۇتىنۋعا دا قاتىستى. جاپونيانىڭ تابيعي رەسۋرستارى از. الايدا ەنەرگەتيكا سالاسىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ, تەحنولوگيالاردى دامىتىپ, مەملەكەت ءوزى قورشاعان ورتادان ەنەرگيانى الۋدى ءساتتى يگەردى.
گۇلدانا تالعاتقىزى
