Biyl elımızde atauly künder men tanymal tūlǧalar düniege kelgen datalar men mereitoilar öte köp. Osyǧan orai, tūraqty avtorymyzdyŋ tūjyrymyn nazarlaryŋyzǧa ūsynamyz.
Bırıkken qazaq qolynyŋ joŋǧar basqynşylyǧyna qarsy jüz jyldyq azattyq soǧysynda betbūrys jasaǧan ataqty Aŋyraqai şaiqasyna 295 jyl (1729 j., keibır derekterde 1730 j.).
Qazaqstan Respublikasy mäslihattarynyŋ qūrylǧanyna 30 jyl (nauryz, 1994 j.).
Qazaqstanda myŋjyldyqtardyŋ mūrasy jäne köşpelı dala saltyn ūlyqtaǧan Düniejüzılık V köşpendıler oiyny «Ūly dala dübırı» ūranymen ötedı (8-14 qyrküiek).
Keŋes äskerlerınıŋ Auǧan jerınen şyǧarylǧanyna 35 jyl.
Respublikalyq «Egemen Qazaqstan» gazetıne 105 jyl (17.12.1919 j.).
Respublikalyq «Qazaq ädebietı» gazetıne 90 jyl (qaraşa, 1934 j.).
Qazaqstan Jazuşylar odaǧynyŋ qūrylǧanyna 90 jyl.
Qazaqstan Kompozitorlar odaǧynyŋ qūrylǧanyna 85 jyl.
Iаdrolyq jarylystarǧa qarsy qūrylǧan «Semei-Nevada» qozǧalysyna 35 jyl (26.02.1989 j.).
Abai atyndaǧy Memlekettık opera jäne balet teatryna 90 jyl (1934 jyly aşylǧan, 1945 jyly Abai aty berılgen).
Qazaqstandaǧy alǧaşqy muzykalyq joǧary oqu orny – Qūrmanǧazy atyndaǧy Qazaq ūlttyq konservatoriiasynyŋ aşylǧanyna 80 jyl (1945 jyly oqu ornyna küi atasy – Qūrmanǧazy Saǧyrbaiūlynyŋ aty berıldı).
Ataqty «Dos-Mūqasan» vokaldy-aspapty ansamblınıŋ qūrylǧanyna 55 jyl (1969 jyl).
Qazaq kinosynyŋ üzdık tuyndysy – «Taqiialy perışte» körkem filmınıŋ ekranǧa şyqqanyna 55 jyl (1969 jyl, rejisserı Ş.Aimanov, ana rölınde Ämina Ömırzaqova, Tailaq beinesın Älımǧazy Raiymbek ekranǧa şyǧarǧan).
Äigılı tarihşy, ädebietşı, ǧūlama ǧalym Mūhammed Haidar Dulatidıŋ tuǧanyna 525 jyl.
Qazaqtyŋ qaharman batyry, äigılı qolbasşysy Qarasai batyrdyŋ tuǧanyna 435 jyl (1589-1671 jj.).
Qazaqtyŋ ataqty üş biınıŋ bırı, dara oily Äiteke bidıŋ tuǧanyna 380 jyl (1644-1700 jj.).
Eset batyrdyŋ tuǧanyna 355 jyl (1669-1756 jj.).
Qazaq halqynyŋ eldık pen erkındıktı qorǧau jolynda joŋǧar şapqynşylyǧynda eren erlık jasap, iısı qazaqqa daŋqy jaiylǧan batyrdyŋ bırı Baiǧozy batyrdyŋ tuǧanyna 320 jyl (1705-1803 jj.).
Baianauyl duanynyŋ alǧaşqy aǧa sūltanynyŋ bırı, alǧyrlyǧymen, şeşendıgımen «būlbūl» atanǧan Şorman Säpiūlynyŋ tuǧanyna 255 jyl (1769-1837 jj.).
El qamyn oilap, Şyŋǧystaudy oiatqan dala danyşpany, bi, aǧa sūltan, el bilıgınıŋ körnektı qairatkerı, ūly Abaidyŋ äkesı Qūnanbai qajy Öskenbaiūlynyŋ tuǧanyna 220 jyl (1804-1886 jj.).
Jalyndy aqyn, küişı-kompozitor, qazaq halqynyŋ erkındıgın aŋsaǧan Mahambet Ötemısūlynyŋ tuǧanyna 220 jyl (1804-20.10.1846 jj., bır derekterde 1803 jyly tuǧan delıngen).
Şyǧys Türkıstannyŋ täuelsızdıgı üşın küresken ūlt-azattyq qozǧalysynyŋ kösemı, saiasi qairatker, äskeri qolbasşy Ospan batyrdyŋ (İslamūly) tuǧanyna 125 jyl (1899-29.04.1951 jj.).
Ataqty aqyn Maiköt Sandybaiūlynyŋ tuǧanyna 200 jyl (1824-1837 jj).
Ataqty änşı, sal-serı, kompozitor, aitys aqyny Bırjan saldyŋ (Qojaǧūlūly) tuǧanyna 190 jyl (1834-1897 jj.).
Ūlt-azattyq köterılıs jetekşısı Aqköz batyr Qosanūlynyŋ tuǧanyna 165 jyl (1859-1921 jj.).
Alyp küştıŋ iesı, jauyryny jerge timegen paluan, änşı, kompozitor Baluan Şolaqtyŋ (Nūrmaǧambet Baimyrzaūly) tuǧanyna 160 jyl (1864-1919 jj.).
Qazaq än önerın zerttegen etnograf ǧalym, zertteuşı, qazaq änderınıŋ qamqorşysyndai bolǧan muzykatanuşy, talantty kompozitor, «Qazaqtyŋ 1000 änı» jinaǧynyŋ avtory, Qazaqstannyŋ tūŋǧyş Halyq ärtısı Aleksandr Zataevichtıŋ tuǧanyna 155 jyl (1869-1936 jj.).
Düldül änşı, termeşı, kompozitor Kenen Äzırbaevtyŋ tuǧanyna 140 jyl (22.06.1884-12.04.1976 jj.).
Qazaqtyŋ äigılı küişı-kompozitory Qazanǧap Tılepbergenūlynyŋ tuǧanyna 170 jyl (1854-1921 jj.).
Qazaqtyŋ körnektı jazuşysy, dramaturg, publisist, qazaq ädebietın qalyptastyruşylardyŋ bırı, Alaş arysy Jüsıpbek Aimauytovtyŋ tuǧanyna 135 jyl (1889-1931 jj.).
Körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı, Alaş partiiasy jetekşılerınıŋ bırı, äskeri därıger, Türkıstan AKSR jer jäne densaulyq saqtau halyq komissary, ǧalym, professor Sanjar Asfandiiarovtyŋ tuǧanyna 135 jyl (1889-1938 jj.).
Alaştyŋ ardaqty ūly, körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı Tūrar Rysqūlovtyŋ tuǧanyna 130 jyl (26.12.1894-10.02.1938 jj.).
Körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı, jazuşy, aqyn Säken (Säduaqas) Seifullinnıŋ tuǧanyna 130 jyl.
Asa körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı, Qazaq KSR Joǧarǧy Keŋesı Töralqasynyŋ töraǧasy bolǧan tılşı-ǧalym Nūrtas Dändıbaiūly Oŋdasynovtyŋ tuǧanyna 120 jyl (26.10.1904-01.11.1989 jj.).
Reihstagqa tu tıkken erjürek batyr, Qazaqstannyŋ «Halyq qaharmany» Raqymjan Qoşqarbaevtyŋ tuǧanyna 100 jyl (19 qazan 1924-tamyz 1988 jj.).
Keŋes Odaǧynyŋ Batyry Äliia Nūrmūhamedqyzy Moldaǧūlovanyŋ tuǧanyna 100 jyl (15.06.1924-14.01.1944 jj.).
Körnektı äskeri qairatker, armiia generaly, Keŋes Odaǧynyŋ Batyry, «Qazaqstannyŋ Halyq qaharmany», täuelsız Qazaqstannyŋ tūŋǧyş Qorǧanys ministrı Saǧadat Nūrmaǧanbetovtıŋ tuǧanyna 100 jyl (25.05.1924-24.09.2013 jj.).
Ūlttyq arheologiia mektebınıŋ negızın qalauşy, ädebiettanuşy, önertanuşy, şyǧystanuşy, filologiia ǧylymynyŋ doktory, Qazaqstan Ǧylym akademiiasynyŋ akademigı, Qazaq KSR eŋbek sıŋırgen ǧylym qairatkerı Älkei Marǧūlannyŋ tuǧanyna 120 jyl (11.05.1904-12.01.1985 jj.).
Körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı Oraz Jandosovtyŋ tuǧanyna 125 jyl (1899-1938 jj.).
Qazaqstanda geologiialyq barlau jäne zertteu salasy men geologiia ǧylymynyŋ negızın qalauşy, ataqty geolog-ǧalym, Qazaq KSR Ǧylym akademiiasynyŋ tūŋǧyş prezidentı, akademik Qanyş İmantaiūly Sätbaevtyŋ tuǧanyna 125 jyl (12.04.1899-31.01.1964 jj.).
Ūlttyq teatr önerı ırgetasyn qalauşylardyŋ bırı, Qazaq KSR Halyq ärtısı (1931 j.), asa daryndy teatr jäne kino akterı Elubai Ömırzaqovtyŋ tuǧanyna 125 jyl (31.01.1899-02.04.1974 jj.).
KSRO Halyq suretşısı, KSRO Körkem suret akademiiasynyŋ tolyq müşesı Oral Taŋsyqbaevtyŋ tuǧanyna 120 jyl (14.01.1904, Taşkent-18.04.1974 jj., Nükıs).
Körnektı jazuşy, qazaq ädebietın qalyptastyruşylardyŋ bırı, Alaş arysy Beiımbet Mailinnıŋ tuǧanyna 130 jyl.
Aryndy aqyn, ataqty «Qūlager» poemasynyŋ avtory Iliias Jansügırovtıŋ tuǧanyna 130 jyl.
Qazaq beineleu önerınıŋ negızın saluşylardyŋ bırı, äigılı qylqalam şeberı, Qazaqstannyŋ Halyq suretşısı (1944) Äbılhan Qasteevtıŋ tuǧanyna 120 jyl (1904-1973 jj.).
Qazaqtyŋ körnektı aqyny, dramaturg, Qazaqstannyŋ Halyq jazuşysy, ädebiet zertteuşı, filologiia ǧylymynyŋ doktory, professor Äbdılda Täjıbaevtyŋ tuǧanyna 115 jyl (04.02.1909-1998 jj.).
Düldül änşı (tenor), Qazaq KSR Halyq ärtısı Ǧarifolla Qūrmanǧalievtıŋ tuǧanyna 115 jyl (01.01.1909-1993 jj.).
Qazaq kinosynyŋ saŋlaǧy jäne negızın saluşylardyŋ bırı, asa daryndy teatr jäne kino akterı, talantty rejisser, KSRO Halyq ärtısı, KSRO jäne Qazaq KSR Memlekettık syilyqtarynyŋ laureaty Şäken Aimanovtyŋ tuǧanyna 110 jyl (15.02.1914-23.12.1970 jj.).
Belgılı satirik-jazuşy, ana tılınıŋ janaşyry Şona Smahanūlynyŋ tuǧanyna 100 jyl (02.11.1924-29.10.1988 jj.).
Qazaq arheologiia ǧylymynyŋ negızın qalauşylardyŋ bırı, tarih ǧylymdarynyŋ doktory, arheolog Kemel Aqyşevtyŋ tuǧanyna 100 jyl (23.05.1924-10.08.2003 jj.).
Ūly Otan soǧysynyŋ ardagerı, KSRO Memlekettık syilyǧynyŋ laureaty, Qazaq KSR Halyq jazuşysy, Qazaqstannyŋ Eŋbek Erı Äbdıjämıl Nūrpeiısovtıŋ tuǧanyna 100 jyl (22.10.1924-2022 jj.).
Qazaqtyŋ klassik jazuşysy, balalar qalamgerı Berdıbek Soqpaqpaevtyŋ tuǧanyna 100 jyl (15.10.1924-21.07.1991 jj.).
Qazaqstannyŋ Halyq ärtısı, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty, teatr jäne kino saŋlaǧy Ämina Ömırzaqovanyŋ tuǧanyna 105 jyl (08.03.1919-26.09.2006 jj.).
KSRO jäne Qazaqstannyŋ Halyq ärtısı, Sosialistık Eŋbek Erı, qazaqtyŋ būlbūl änşısı Bibıgül Tölegenova 95 jasqa tolady (16.12.1929 j.).
Körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı, Qazaqstannyŋ Eŋbek Erı, Qazaqstannyŋ Halyq jazuşysy, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Äbış Kekılbaevtyŋ tuǧanyna 85 jyl (06.12.1939-11.12.2015 jj.).
Qoǧam qairatkerı, Qazaqstannyŋ Halyq jazuşysy Fariza Oŋǧarsynovanyŋ tuǧanyna 85 jyl (25.12.1939-24.01.2014 jj.).
Älemdegı tūŋǧyş ǧaryşker, Baiqoŋyrdan ǧaryşqa ūşqan Iýrii Gagarinnıŋ tuǧanyna 90 jyl (09.03.1934-27.03.1968 jj.).
Qazaqtyŋ körnektı änşısı, jazuşy, öner zertteuşısı, Qazaq KSR eŋbek sıŋırgen ärtısı Jänıbek Kärmenovtıŋ tuǧanyna 75 jyl (22.03.1949-22.06.1992 jj.).
Ūltymyzdyŋ kümıs kömei änşısı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı, «qazaqtyŋ Aqbaiany» atanǧan Mädina Eralievanyŋ tuǧanyna 70 jyl (02.08.1954-20.11.2000 jj.).
Ataqty voleibolşy, KSRO jäne Europa chempiony, äigılı «Burevestnik» komandasynyŋ kapitany, eŋbek sıŋırgen sport şeberı, KSRO qūrama komandasynyŋ müşesı Jänıbek Sauranbaevtyŋ tuǧanyna 85 jyl (1939-24.10.2016 jj.).
Qazaq halqynyŋ ardaqty ūly, karateden «qara belbeu» iegerı, täuelsız Qazaqstanda karate küresınıŋ negızın salǧan Mūstafa Öztürıktıŋ tuǧanyna 70 jyl (qaraşa, 1954-15.03.1994 jj.).
Belgılı türkıtanuşy vengr ǧalymy, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory, professor İştuan (İştvan) Qoŋyr Mandokidıŋ tuǧanyna 80 jyl (10.02.1944-22.08.1992 jj.).
Körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı Qaratai Tūrysovtyŋ tuǧanyna 90 jyl (02.02.1934-01.08.2004 jj.).
Memleket jäne qoǧam qairatkerı Ömırbek Baigeldı 85 jasqa tolady (15.04.1939 j.).
Belgılı memleket jäne qoǧam qairatkerı, aituly ǧalym, filosofiia ǧylymdarynyŋ doktory, professor Amangeldı Aitalynyŋ tuǧanyna 85 jyl tolady (10.09.1938-21.12.2022 jj.).
Qyrǧyzälı TILEUOV,
memlekettık qyzmet ardagerı, zeinetker
